“Eyes of Hate” (“Τα μάτια του Μίσους”), μια αυθόρμητη – χωρίς πόζα – φωτογραφία του Γκέμπελς αφού ανακάλυψε ότι ο φωτογράφος του ήταν Εβραίος.


Υποστηρίζοντας ότι «είναι πιο σημαντικό να κάνεις κλικ με τους ανθρώπους παρά να κάνεις κλικ στο κλείστρο», ο Alfred Eisenstaedt όρισε την τεχνική του φωτορεπορτάζ ως έναν από τους πρωτοπόρους επαγγελματίες του ελιδους, από τα χρόνια που οδήγησαν στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο έως την τελευταία δεκαετία του 20ού αιώνα. Τράβηξε την πρώτη του φωτογραφία στα 29 του, μια από τις περισσότερες από ένα εκατομμύριο λήψεις που θα έκανε στη διάρκεια της καριέρας του. Το 1935, μετανάστευσε στη Νέα Υόρκη και προσλήφθηκε από το περιοδικό LIFE ως ένας από τους πρώτους φωτογράφους του προσωπικού. Χρησιμοποιώντας μια κάμερα των 35 mm, ο Eisenstaedt απαθανάτισε παγκόσμιους ηγέτες, διασημότητες, καλλιτέχνες και καθημερινούς ανθρώπους και σκηνές με αποφασιστικότητα και τρυφερότητα. Μεταξύ των πιο εμβληματικών εικόνων του είναι το VJ Day στην Times Square (1945), το παθιασμένο φιλί που είναι γνωστό παγκοσμίως ανάμεσα σε έναν ναύτη και μια γυναίκα, που γυρίζει πίσω, παραδιδόμενη στην αγκαλιά του στην καρδιά της Times Square.

Ο υπουργός προπαγάνδας των Ναζί, Joseph Goebbels, ήταν χαρούμενος και ευδιάθετος όταν συνάντησε για πρώτη φορά τον φωτογράφο Alfred Eisenstaedt. Σε μια κοντινή λήψη, ο πολιτικός του Τρίτου Ράιχ πιάστηκε ξαφνικά να χαμογελά στη συνάντηση της Κοινωνίας των Εθνών στη Γενεύη τον Σεπτέμβριο του 1933. Όταν όμως ο Γκέμπελς ανακάλυψε ότι ο φωτογράφος του περιοδικού LIFE Eisenstaedt ήταν Εβραίος, η έκφρασή του ήταν αρκετά διαφορετική. Στη συνέχεια, όταν ο Eisenstaedt πλησίασε τον Goebbels για ένα μη στιλιζαρισμένο κι αυθόρμητο πορτρέτο, η έκφραση του πολιτικού ήταν πολύ, πολύ διαφορετική. Αντί να χαμογελάσει, στράφηκε προς την κάμερα στην κάμερα και η διάσημη φωτογραφία που προέκυψε δείχνει τον άνδρα να έχει «μάτια μίσους». Η τεταμένη στάση του μεταδίδει μια σχεδόν απτή έχθρα.

Στο βιβλίο του, το 1985, «Eisenstaedt on Eisenstaedt: A Self-Portrait», ο 87χρονος τότε φωτογράφος συζήτησε πώς προέκυψε η εικόνα του Goebbels: 

“Τον βρήκα να κάθεται μόνος του σε ένα πτυσσόμενο τραπέζι στο γκαζόν του ξενοδοχείου. Τον φωτογράφισα από απόσταση χωρίς να το ξέρει. Ως ρεπορτάζ ντοκουμέντου, η εικόνα μπορεί να έχει κάποια αξία: υποδηλώνει την απόστασή του. Αργότερα τον βρήκα στο ίδιο τραπέζι περιτριγυρισμένο από βοηθούς και σωματοφύλακες. Ο Γκέμπελς φαινόταν τόσο μικρόσωμος, ενώ οι σωματοφύλακές του ήταν τεράστιοι. Περπάτησα από κοντά και φωτογράφισα τον Γκέμπελς. Ήταν φρικτό. 

Με κοίταξε με μια έκφραση γεμάτη μίσος. Το αποτέλεσμα, όμως, ήταν μια πολύ πιο δυνατή φωτογραφία. Δεν υποκαθιστά τη στενή προσωπική επαφή και εμπλοκή με ένα θέμα, όσο δυσάρεστο κι αν είναι. Με κοίταξε με μάτια μίσους και περίμενε να μαραθώ. Αλλά δεν μαράζωσα. Αν έχω μια κάμερα στο χέρι μου, δεν ξέρω φόβο.”

Πώς όμως ο Γκέμπελς ανακάλυψε ότι ο φωτογράφος ήταν Εβραίος; Κανείς δεν ξέρει με βεβαιότητα, αλλά ίσως το επώνυμο είναι αυτό που το μαρτύρησε και το Eisenstädt είναι ένα σαφώς εβραϊκό επώνυμο. Είναι απολύτως πιθανό ότι ο Γκέμπελς, μόλις του είπαν το όνομά του, έβγαλε το εύκολο συμπέρασμα ότι ήταν Εβραίος ή τουλάχιστον εβραϊκής καταγωγής. 

Ένα απόσπασμα από το ημερολόγιο του Γιόζεφ Γκέμπελς που δείχνει το μίσος του για τους Εβραίους: 

«Οι Εβραίοι τώρα εκτοπίζονται προς τα ανατολικά. Μια αρκετά βάρβαρη διαδικασία, που δεν πρέπει να περιγραφεί με περισσότερες λεπτομέρειες, χρησιμοποιείται εδώ, και δεν έχουν απομείνει πολλά υπολείμματα των ίδιων των Εβραίων. Σε γενικές γραμμές, μπορεί πιθανώς να διαπιστωθεί ότι το 60 τοις εκατό από αυτά πρέπει να εκκαθαριστεί, ενώ μόνο το 40 τοις εκατό μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε εργασίες […] Εκτελείται μια εκκαθάριση για τους Εβραίους που είναι βάρβαρη, αλλά πλήρως άξια».

Στην αρχή, ο Γκέμπελς ενθουσίασε τον Eisenstaedt με μερικές φωτογραφίες, στις οποίες είχε μια πολύ πιο ευχάριστη, αν όχι εύθυμη διάθεση.

Πηγές:

ï https://www.artsy.net/artwork/alfred-eisenstaedt-joseph-goebbels-geneva

ï https://rarehistoricalphotos.com/goebbels-eisenstaedt-1933/

 LIFE magazine

Masters of Photography: Alex Webb

Κείμενο Χρήστος Κοψαχείλης

Πρόσφατα Άρθρα

Εκθέσεις Φωτογραφίας (25 Σεπ 2023)

To 1927 Art Space υποδέχεται αυτό το φθινόπωρο τον φωτογράφο Πολύβιο Ανεμογιάννη και παρουσιάζει την έκθεση φωτογραφίας Far East.   Πρόκειται για ένα οδοιπορικό στις λαϊκές γειτονιές...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (25 Σεπ 2023)

"Οι συμβολικοί «τόποι» που εξερευνά κανείς στη διαδικασία της απεξάρτησης, η αίσθηση της διαρκούς εγρήγορσης και της αναμονής «αυτού του ενός και μοναδικού πράγματος που θα επεκτείνει τη ζωή πέρα...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (22 Σεπ 2023)

Το BOOZE Κ.Ο.Τ.Ε.Σ. φιλοξενεί την ατομική έκθεση φωτογραφίας του Ηλία Κωνσταντακόπουλου elsewhere (ΑΛΛΟΥ) (σε κάποιον άλλον τόπο_προς κάποιον άλλον τόπο) από την Τετάρτη 4 Οκτωβρίου έως την Τετάρτη...

Agora (19 Σεπ 2023)

 Η νέα Polaroid I-2 συνδυάζει την παραδοσιακή αναλογική εμπειρία με τη σύγχρονη τεχνολογία μίας φωτογραφικής μηχανής και δημιουργεί ένα νέο σημείο αναφοράς στη στιγμιαία...

News (19 Σεπ 2023)

Αν θέλετε να ρουφήξετε τη φωτογραφία στο έπακρο. Αν αναζητάτε την ουσία. Αν είσαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσετε τις γνώσεις και τον εαυτό σας. Αν θέλετε να βιώσετε τη γέννηση της ιδέας που γεννά το...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (18 Σεπ 2023)

Η γκαλερί "Χρύσα" στην Κατερίνη υποδέχεται τον εικαστικό, καλλιτεχνικό φωτογράφο Παναγιώτη Φτάρα. Συνδιοργανωτές είναι ο Οργανισμός Πολιτισμού Ο.Π.Π.Α.Π. και οι Εκδόσεις Οξύνοια. Εγκαινιάζει...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (18 Σεπ 2023)

Κάθε μορφή τέχνης διαμορφώνει έναν διάλογο μεταξύ δημιουργού και αποδέκτη συνειδητά, αλλά και ασυνείδητα. Είναι μια εξιστόρηση με μια άλλη γλώσσα, με ένα άλλο μέσο που απελευθερώνει μια διαφορετική...

News (14 Σεπ 2023)

Μια συμπαραγωγή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής με τον Οργανισμό ΝΕΟΝ Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ Επιμέλεια προγράμματος | Γιώργος Κουμεντάκης (Καλλιτεχνικός Διευθυντής ΕΛΣ)...

News (14 Σεπ 2023)

Τα Great Photo Awards με χαρά ανακοινώνουν το μεγάλο νικητή, τους νικητές επιμέρους κατηγοριών και τους επιλαχόντες με αναρτήσεις, του διεθνούς φωτογραφικού διαγωνισμού με θέμα “Black & White...

News (14 Σεπ 2023)

Το φθινόπωρο έφτασε και φέρνει μαζί του τα βραβευμένα και πολυαγαπημένα εργαστήρια θεραπευτικής φωτογραφίας του Eyes of Light. Δύο εργαστήρια, ένα δια ζώσης για άτομα από Αθήνα και ένα διαδικτυακό...

News (12 Σεπ 2023)

Για 18η χρονιά συνεχίζεται ο ετήσιος κύκλος διαλέξεων του γνωστού θεωρητικού της φωτογραφίας και του κινηματογράφου, Πλάτωνα Ριβέλλη.  Φέτος, το θέμα τους είναι:  Η...

Cinema (12 Σεπ 2023)

Το Photometria International Photography Festival εντάσσεται στην κανονική ροή της δράσης του Chaniartoon International Comic & Animation Festival για την ανάδειξη της καλύτερης ταινίας των...