Η ταυτότητα του μοντέλου που πόζαρε για τον πιο σκανδαλώδη πίνακα του 19ου αιώνα, «Η προέλευση του κόσμου» (L'Origine du monde), του Γκυστάβ Κουρμπέ, αποκαλύφθηκε τελικά και φαίνεται πως κρύβει μια ερωτική ιστορία. Οι ειδικοί λένε ότι είναι «99% σίγουροι» ότι το έργο απεικονίζει την χορεύτρια μπαλέτου Constance Queniaux. Για δεκαετίες, οι ιστορικοί τέχνης, πίστευαν ότι για το γυμνό έργο είχε ποζάρει μια ερωμένη του ίδιου του ζωγράφου, το μοντέλο από την Ιρλανδία, Joanna Hiffernan. Ωστόσο υπήρχαν αμφιβολίες κυρίως επειδή το σκουρόχρωμα ηβικό τρίχωμα στον πίνακα δεν αντιστοιχούσε με τις κόκκινες, πλούσιες, μπούκλες του μοντέλου. Έγγραφα που βρέθηκαν στην αλληλογραφία μεταξύ των συγγραφέων Αλέξανδρου Δουμά (υιός) και της Γεωργίας Σάνδη δείχνουν πως τελικά για το έργο πόζαρε η χορεύτρια στην Όπερα του Παρισιού. Σε μια από τις επιστολές, υπήρχε μια αναφορά σε ζωγραφική του Κουρμπέ, που ενώ αναφερόταν στο εσωτερικό (interior) της χορεύτριας, είχε αποδοθεί λάθος ως συνέντευξη (interview), κάνοντας ουσιαστικά τη σύνδεση με το έργο απαρατήρητη. Την εποχή εκείνη, η Queniaux ήταν ερωμένη του οθωμανού διπλωμάτη Halil Şerif Pasha. Ήταν το καλοκαίρι του 1866, όταν δημιουργήθηκε ο πίνακας ο οποίος καταφέρνει μέχρι σήμερα να αποτελεί ένα από τα πιο τολμηρά έργα που προκαλεί αντιδράσεις και λογοκρίνεται.Τα νέα στοιχεία δείχνουν πως ο διπλωμάτης από την Τουρκία, ανέθεσε στον Κουρμπέ την δημιουργία του έργου το οποίο προόριζε για την για την προσωπική συλλογή του με ερωτικά έργα. Ο γάλλος ιστορικός Claude Schopp ανακάλυψε τη σύνδεση καθώς εργάζονταν με αρχεία για ένα βιβλίο. Ο Schopp μοιράστηκε στη συνέχεια την ανακάλυψη του με την επικεφαλής του αντίστοιχου τμήματος της Γαλλικής Εθνικής Βιβλιοθήκης, Sylvie Aubenas, που είναι επίσης πεπεισμένη ότι τελικά η Queniaux ήταν το μοντέλο του ζωγράφου. «Αυτή η μαρτυρία μάς οδηγεί στο να πιστέψουμε με 99% βεβαιότητα ότι το μοντέλο του ήταν η Constance Queniaux», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο. H βιβλιοθήκη είχε επίσης στην κατοχή της πορτρέτα και φωτογραφίες της χορεύτριας και όπως απεικονίζεται μπόρεσαν να ταιριάξουν το χρώμα των μαλλιών της με το ηβικό τρίχωμα. Η Aubenas πιστεύει ότι το μυστικό της ταυτότητας του μοντέλου ήταν γνωστό εκείνη την εποχή, αλλά χάθηκε με την πάροδο του χρόνου καθώς η Queniaux ανήλθε κοινωνικά, έγινε γνωστή στο χώρο της ψυχαγωγίας και ασχολήθηκε με τη φιλανθρωπία.

-Ξέρεις ποιο είναι το τέλος

Και η αρχή;

-Για μένα μυστικά

νομίζω είσαι πάντα εσύ.

Joanna Hiffernan (αυτή που δεν ήταν το μοντέλο αλλά η ερωμένη του Κουρμπέ)

Πέρασαν τα χρόνια και όμως όλοι με κοίταζαν

με ύφος λίγο πονηρό, λίγο περιπαικτικό

Συνήθισα υποθέτω

Γιατί άλλωστε να αρνηθώ πως είμαι εγώ;

Η αλήθεια είναι ότι θα ήθελα

Να έχω κάνει τόσο σάλο

Αυτό το έργο δεν έμοιαζε με κανένα άλλο

Κάποια στιγμή μάλιστα έβαψα τα μαλλιά μου από κόκκινα, σκούρα καστανά

Γιατί;

Για να πειστώ η ίδια ότι υπήρξα εγώ εκεί

Σαν αντικείμενο δικό του 

Να έχω πάλι της αρχής μας την χαρά.

Gustave Courbet

Η επιθυμία του Χαλίλ Σερίφ Πασά

Έγινε και δική μου

Την σκέφτομαι ακόμα συχνά

Όλο της το σώμα ή και τμηματικά

Χορεύει πλάι μου στο σκοτάδι

Ξυπνάω και έχω δίπλα μου μία άλλη

Κάποια στιγμή γύρισα από το εργαστήριο και την βρήκα με βαμμένα μαλλιά

Το ίδιο χρώμα με της Κονστάνς

Είχε δει το έργο 

-Δεν είναι το χρώμα

Ούτε το σώμα 

Μου είπε αργά

Είναι η ματιά σου που χτυπά.

-Όχι η καρδιά;

«Υπόσχεση μου έδωσες

το μυστικό μου πήρες

το κρέμασε στα σκοτεινά

και δεν με ξαναείδες

Στον Βόσπορο τα πρωινά

Φυσάει αεράκι

Δεν ξέχασες

Δεν ξέχασα

Του κόσμου μου τα βάθη

που έγινα διάσημη και έμεινα στην άκρη»

Constance Queniaux

Θα με βάλεις σε μια ακρούλα

Μόνο αυτή τη χάρη σου ζητώ

Να συνεχίσω ύστερα από όλες αυτές τις ιστορίες να ξαναζώ

Δεν είμαι πλέον εγώ

Και ας το βρήκαν των μαλλιών το σωστό το χρώμα 

Είμαι ένα κομμάτι μου

Που έχασα

Κι ας στο χρωστάω ακόμα

Masters of Photography: Alex Webb

Κείμενο Χρήστος Κοψαχείλης

Πρόσφατα Άρθρα

Εκθέσεις Φωτογραφίας (25 Σεπ 2023)

To 1927 Art Space υποδέχεται αυτό το φθινόπωρο τον φωτογράφο Πολύβιο Ανεμογιάννη και παρουσιάζει την έκθεση φωτογραφίας Far East.   Πρόκειται για ένα οδοιπορικό στις λαϊκές γειτονιές...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (25 Σεπ 2023)

"Οι συμβολικοί «τόποι» που εξερευνά κανείς στη διαδικασία της απεξάρτησης, η αίσθηση της διαρκούς εγρήγορσης και της αναμονής «αυτού του ενός και μοναδικού πράγματος που θα επεκτείνει τη ζωή πέρα...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (22 Σεπ 2023)

Το BOOZE Κ.Ο.Τ.Ε.Σ. φιλοξενεί την ατομική έκθεση φωτογραφίας του Ηλία Κωνσταντακόπουλου elsewhere (ΑΛΛΟΥ) (σε κάποιον άλλον τόπο_προς κάποιον άλλον τόπο) από την Τετάρτη 4 Οκτωβρίου έως την Τετάρτη...

Agora (19 Σεπ 2023)

 Η νέα Polaroid I-2 συνδυάζει την παραδοσιακή αναλογική εμπειρία με τη σύγχρονη τεχνολογία μίας φωτογραφικής μηχανής και δημιουργεί ένα νέο σημείο αναφοράς στη στιγμιαία...

News (19 Σεπ 2023)

Αν θέλετε να ρουφήξετε τη φωτογραφία στο έπακρο. Αν αναζητάτε την ουσία. Αν είσαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσετε τις γνώσεις και τον εαυτό σας. Αν θέλετε να βιώσετε τη γέννηση της ιδέας που γεννά το...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (18 Σεπ 2023)

Η γκαλερί "Χρύσα" στην Κατερίνη υποδέχεται τον εικαστικό, καλλιτεχνικό φωτογράφο Παναγιώτη Φτάρα. Συνδιοργανωτές είναι ο Οργανισμός Πολιτισμού Ο.Π.Π.Α.Π. και οι Εκδόσεις Οξύνοια. Εγκαινιάζει...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (18 Σεπ 2023)

Κάθε μορφή τέχνης διαμορφώνει έναν διάλογο μεταξύ δημιουργού και αποδέκτη συνειδητά, αλλά και ασυνείδητα. Είναι μια εξιστόρηση με μια άλλη γλώσσα, με ένα άλλο μέσο που απελευθερώνει μια διαφορετική...

News (14 Σεπ 2023)

Μια συμπαραγωγή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής με τον Οργανισμό ΝΕΟΝ Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ Επιμέλεια προγράμματος | Γιώργος Κουμεντάκης (Καλλιτεχνικός Διευθυντής ΕΛΣ)...

News (14 Σεπ 2023)

Τα Great Photo Awards με χαρά ανακοινώνουν το μεγάλο νικητή, τους νικητές επιμέρους κατηγοριών και τους επιλαχόντες με αναρτήσεις, του διεθνούς φωτογραφικού διαγωνισμού με θέμα “Black & White...

News (14 Σεπ 2023)

Το φθινόπωρο έφτασε και φέρνει μαζί του τα βραβευμένα και πολυαγαπημένα εργαστήρια θεραπευτικής φωτογραφίας του Eyes of Light. Δύο εργαστήρια, ένα δια ζώσης για άτομα από Αθήνα και ένα διαδικτυακό...

News (12 Σεπ 2023)

Για 18η χρονιά συνεχίζεται ο ετήσιος κύκλος διαλέξεων του γνωστού θεωρητικού της φωτογραφίας και του κινηματογράφου, Πλάτωνα Ριβέλλη.  Φέτος, το θέμα τους είναι:  Η...

Cinema (12 Σεπ 2023)

Το Photometria International Photography Festival εντάσσεται στην κανονική ροή της δράσης του Chaniartoon International Comic & Animation Festival για την ανάδειξη της καλύτερης ταινίας των...