Ο θρύλος θέλει την ετεροθαλή αδελφή του βασιλιά Αρθούρου, Μόργκαν ή αλλιώς Μοργκάνα λε Φέϊ, ειδήμων στη δημιουργία οπτικών  ψευδαισθήσεων. Η Fata Morgana  (όπως καθιερώθηκε στην ιταλική γλώσσα) κατοικούσε σε κρυστάλλινα παλάτια στο βυθό της θάλασσας και μπορούσε να εμφανίζει ψεύτικες εικόνες κάστρων που αιωρούνταν επάνω από ακτές, παρασύροντας έτσι τους ναυτικούς σε ναυάγια.  Στην Σικελική παράδοση η Fata Mrgana υποδηλώνει έναν ιδιαίτερο είδος διπλού αντικατοπτρισμού κατά τον οποίο εμφανίζονται αντικείμενα ενωμένα-αντίστροφα κατά κορυφή. Τα αντικείμενα αυτά στην πραγματικότητα βρίσκονται έως και εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά και  εμφανίζονται παραμορφωμένα (υπερυψωμένα, ανεστραμμένα, μεγεθυμένα) επάνω στον ορίζοντα. Η εικόνα μεταβάλλεται κάθε λεπτό και εξαφανίζονται απρόσμενα όπως εμφανίστηκαν. 

Το φαινόμενο του αντικατοπτρισμού Fata Morgana παρατηρείται κάτω από συγκεκριμένες φυσικές, μη ελεγχόμενες συνθήκες. Το καλοκαίρι όταν ο αέρας φυσά στην επιφάνεια της θάλασσας και είναι πολύ πιο κρύος από τα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας τότε πλοία, οροσειρές και  παγόβουνα ίπτανται επάνω στον ορίζοντα εκεί που η θάλασσα συναντά τον ουρανό. Η θερμοκρασιακή αναστροφή επιτρέπει να διαφύγει θερμότητα δια της ακτινοβολίας στο διάστημα. Η απρόσκοπτη αλληλεπίδραση μεταξύ του ζεστού υπερκείμενου αέρα και του πυκνότερου ψυχρού μπορεί να δράσει ως διαθλαστικός φακός, δημιουργώντας ένα κατακόρυφο ανεστραμμένο είδωλο επί του οποίου φαίνεται να αιωρείται το απομακρυσμένο ευθύ είδωλο.

Στην φωτογραφική διαδικασία το είδωλο εμφανίζεται επίσης ανεστραμμένο καθώς το φως περνάει μέσα από έναν συγκλίνων φακό. Με τον κατάλληλο χειρισμό του διαφράγματος και υπό συνθήκες που ορίζονται  από τον ίδιο τον φωτογράφο, δημιουργείται η φωτογραφία. Για τον φωτογράφο και δάσκαλο φωτογραφίας Πλάτωνα Ριβέλλη 

Η φωτογραφία είναι μια ψευδαίσθηση που δημιουργείται από το πλέξιμο του περιεχόμενου με τη φόρμα, είναι μια μεταμόρφωση του κόσμου μέσα από την προσωπικότητα του καλλιτέχνη – φωτογράφου

Στη θεραπευτική διαδικασία η ανάδυση της ανεστραμμένης εικόνας του ενδιαφερόμενου είναι αποτέλεσμα μιας αυθόρμητης και ασυνείδητης εξωτερίκευσης του εσωτερικού εαυτού. Όταν ο ασυνείδητος, εσωτερικός νους συναντά τον πραγματικό, εξωτερικό κόσμο ο θεραπευόμενος δύναται να τρομάξει, όπως τρόμαζαν οι ναυτικοί από την απρόσμενη εμφάνιση του φαινομένου της Fata Morgana. Αυτό συμβαίνει γιατί  έρχονται στο φως (κάτω από ελεγχόμενες συνθήκες όπως διασφαλίζονται από την δεοντολογία) αντικατοπτρισμοί των ευαίσθητων, εύθραυστων, πληγωμένων κομματιών του που όσο και να μην τα αναγνωρίζει με μια πρώτη ματιά, πρόκειται για τον ίδιο τον εαυτό κάπως παραποιημένο. Με την καθοδήγηση το ειδικού αυτά τα κομμάτια αναπλαισιώνονται, νοηματοδοτούνται εκ νέου, γίνονται αποδεκτά και αξιοποιούνται  προς την κατεύθυνση της προσωπικής ανάπτυξης.

Η Καναδή φωτοθεραπεύτρια Judy Weiser  υποστηρίζει ότι η φωτογραφία μπορεί να λειτουργήσει ως γέφυρα ανάμεσα στο γνωστικό και το αισθητηριακό, σε ό,τι κινείται στον εσωτερικό εαυτό, κάτω από το συνειδητό, και τον εαυτό που μας είναι γνώριμος. Η φωτογραφία, όπως όλες οι τέχνες, δίνει στον ενδιαφερόμενο την δυνατότητα να έχει πρόσβαση σε συναισθήματα, αναμνήσεις, αγωνίες και να ανασύρει σημαντικά   ζητήματα τα οποία αποτελούν την πρώτη ύλη για την ψυχοθεραπεία. Με άλλα λόγια ο ενδιαφερόμενος καλείται να σκεφτεί φωναχτά την ιστορία του.

Οι φωτογραφίες των θεραπευόμενων συχνά λειτουργούν ως χειροπιαστές συμβολικές  κατασκευές, μεταφορικά, μεταβατικά αντικείμενα που  σιωπηρά προσφέρουν εσωτερική θέα με τρόπους που οι λέξεις από μόνες τους δεν μπορούν να την εξηγήσουν ή να την αναπαραστήσουν επαρκώς

Στην τεχνική της Φωτοθεραπείας, η φωτογραφία δύναται να λειτουργήσει ως έναυσμα και καταλύτης επανασύνδεσης της οπτικής μνήμης με τα συναισθήματα εκείνης της στιγμής του παρελθόντος τα οποία βρίσκονται αποθηκευμένα στο ασυνείδητο. 

Για τον ψυχίατρο, ψυχοθεραπευτή και συγγραφέα Yrvin Yalom η οπτική περιγραφή ανοίγει δρόμο για κεντρικά ζητήματα. Η αλλαγή μπορεί να ξεκινήσει μόνο από μέσα, μόνο όταν γίνει συνειδητό ότι υπάρχουν περισσότεροι τρόποι να ειδωθεί η κατάστασή τους και αναγνωριστούν οι αντικατοπτρισμοί τους. Τότε ο ενδιαφερόμενος, ίσως, διαπιστώσει ότι είναι βοηθητικό να δει την αλλαγή μέσα από μια άλλη προοπτική. 

Ο Marcel Proust σημειώνει :

Σκοπός του ταξιδιού δεν είναι να δεις καινούρια μέρη, αλλά να δεις με καινούρια μάτια

 

Για το φαινόμενο Fata Morgana: http://el.m.wikipedia.org

Για την Φωτοθεραπεία: 

  • Schaefer Ch.(1988), “Innovative Interventions in Child and Adolescent Therapy”, WILEY
  • Weiser, J., Using Photo Therapy Techniques in Art and Other Counseling Practices”, www.phototherapy-centre.com
  • Weiser, J., (2001)  December, “ Phototherapy Techniques : Using Clients’ Personal Snapshots and Family Photos as Counseling and Therapy Tools από το περιοδικό Afterimage Vol 29 No 3 P: 10-15
  • Weiser, J., (1984) Fall, Phototherapy-Becoming Visually Literate about Oneself or Phototherapy???What’s Phototherapy ??? περιοδικό PhotoTherapy Vol IV pages: 2-7
  • Ziller, R., ( 2000). Self Counselling through re authored photo self narrative , από το περιοδικό Counselling Psychology Quarerly , Vol. 13, No 3 pp 265-278  http//:www.tandf.co.uk/journals
  • Yrvin Yalom: Ο Δήμιος του έρωτα & άλλες ιστορίες ψυχοθεραπείας
  • Πλάτων Ριβέλλης : Μονόλογος για τη φωτογραφία

Πρόσφατα Άρθρα

Εκθέσεις Φωτογραφίας (16 Ιουν 2025)

 «Ο κόσμος γύρω μας κυριολεκτικά κατακλύζεται από ανακλώμενες επιφάνειες. Υδάτινοι όγκοι, καθρέφτες, υγρά, γυαλιστερές επιφάνειες, νερά της βροχής, γιαλιά, βρεγμένα πατώματα, βιτρίνες, είναι...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (15 Ιουν 2025)

Ο χώρος τεχνης o.art.ath παρουσιάζει την έκθεση φωτογραφίας του Κωνσταντινου Κοτορενη με τίτλο: «υπαρξιάκο». Η έκθεση “υπαρξιακό” απαρτίζεται από το δίπτυχο, “Δεν Είμαι Αρκετός” και...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (15 Ιουν 2025)

Η ελιά, σύμβολο ειρήνης, ζωής και σοφίας, συνοδεύει την ιστορία του ανθρώπου και της Μεσογείου εδώ και αιώνες.  Οι φωτογράφοι του Κέντρου Δημιουργικής Φωτογραφίας Θράκης καταγράφουν, με...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (15 Ιουν 2025)

Η έκθεση των 25 καλύτερων φωτογραφιών με θέμα “Constructed Realities” που επιλέχθηκαν από τον φωτογράφο του Magnum, Martin Parr, και παρουσιάστηκε για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια του 16ου...

Book Reviews (15 Ιουν 2025)

Ένα νέο ετήσιο φεστιβάλ, με τίτλο «Οπτικές Αφηγήσεις» (Visual Narrations), εγκαινιάζεται στο Ηράκλειο Κρήτης, φιλοξενούμενο στην Αίθουσα Τέχνης της Ελληνικής Φωτογραφικής Εταιρείας...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (09 Ιουν 2025)

Έκθεση Φωτογραφίας & παρουσίαση μονογραφίας του Ανδρέα Zαχαράτου στο χώρο τέχνης Metaphor Athens Για πρώτη φορά στην  Αθήνα και στον  χώρο τέχνης METAPHOR Athens θα γίνει...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (09 Ιουν 2025)

 «Τα σημαντικά πράγματα παραμένουν σημαντικά,  όσο κι αν αλλάζει ο κόσμος»  Σε έναν κόσμο απορίας, αδιεξόδων και ανατροπών η φωτογραφία έρχεται να δώσει φωνή στο συναίσθημα, να...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (09 Ιουν 2025)

Η νέα έκθεση του καλλιτεχνικού φωτογράφου και εικαστικού θεραπευτή Αλέξανδρου Χριστοδουλόπουλου είναι ένας εσωτερικός διάλογος με τη θάλασσα – όχι ως τοπίο, αλλά ως ψυχικό τοπίο. Μέσα από μια σειρά...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (09 Ιουν 2025)

Ο Ηλίας Δημητρίου, ερασιτέχνης φωτογράφος από τη Φλώρινα, ασχολείται με τη φωτογραφία από πολύ μικρή ηλικία — τόσο με την αναλογική όσο και με την ψηφιακή μορφή της, με ιδιαίτερη έμφαση στην...

Cinema (09 Ιουν 2025)

Επί οκτώ μέρες στη Βωβούσα, στα Ζαγοροχώρια Ιωαννίνων, ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΜΕ ένα ΟΜΑΔΙΚΟ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ που βασίζεται σε προφορικές ιστορίες, βλέπουμε ταινίες, κάνουμε πρακτικές ασκήσεις, εξερευνούμε το χωριό...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (22 Μάι 2025)

Έκθεση φωτογραφίας «Στην αγκαλιά της φύσης» της Φωτογραφικής ομάδας Κατερίνης στα πλαίσια του 1ου Φεστιβάλ Εθελοντισμού "ΑγκαλιάΖΩ" στο Αιγίνιο Πιερίας  Η Φωτογραφική Ομάδα Κατερίνης με χαρά...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (21 Μάι 2025)

Το Εργαστήρι Αναλογικής Φωτογραφίας του Τμήματος Πολιτισμού του Δήμου Νέας Φιλαδέλφειας – Νέας Χαλκηδόνας διοργανώνουν Έκθεση Φωτογραφίας με τίτλο:…πέρα από το μπλε Φωτό Αλεξοπούλου...