Σύμφωνα με το ερμηνευτικό λεξικό η αλληλεπίδραση ορίζεται ως «η αμοιβαία επίδραση μεταξύ δυο προσώπων ή συστημάτων». 

Ο ορισμός αυτός αποκλείει άραγε την αλληλεπίδραση του ανθρώπου με τον ίδιο του τον εαυτό; 

Για την συγγραφέα και ψυχοθεραπεύτρια Virginia Satir «O άνθρωπος πρέπει να βρίσκεται σε διαρκή επαφή με τον εσωτερικό του εαυτό». Ωστόσο πολλοί ενήλικες μαθαίνουν από την παιδική τους ηλικία, να απορρίπτουν τις πληροφορίες που δέχονται από τις αισθήσεις τους  με αποτέλεσμα να  προσπερνούν την  σημασία όσων ακούνε, βλέπουνε, μυρίζουν ή νιώθουν κάθε στιγμή. 

Οι πέντε ελευθερίες, όπως η ίδια η Satir τις διατύπωσε, βοηθούν τον άνθρωπο να συνδεθεί με τον εαυτό του  στο «εδώ και τώρα» και να δει καθαρά τις δημιουργικές του  επιλογές. Πιο συγκεκριμένα, η 1η Ελευθερία  προτρέπει τον άνθρωπο να βλέπει και να ακούει αυτό που υπάρχει και όχι αυτό που θα «έπρεπε να υπάρχει»,«αυτό που υπήρχε ή θα υπάρξει»˙και η 2η Ελευθερία ενισχύει την ιδέα να αισθάνεται κανείς αυτό που αισθάνεταικαι όχι αυτό που «θα έπρεπε να αισθάνεται». Συνεπώς, ο άνθρωπος μπορεί να εκπαιδευτεί ώστε να αντιλαμβάνεται, να κατανοεί και να εξωτερικεύει τα συναισθήματα του. Ταυτόχρονα, μπορεί να  απελευθερωθεί  από «περιοριστικές πεποιθήσεις» που τον αναγκάζουν να συγκρατεί τον πραγματικό του εαυτό  και ως εκ τούτου να συμπεριφέρεται με τρόπο μη αυθεντικό.

Τι συμβαίνει όμως όταν ο άνθρωπος χρησιμοποιεί την τέχνη ως μέσο επικοινωνίας με τον εσωτερικό του εαυτό; 

Ο Sigmund Freud είναι κατηγορηματικός: «Το υποσυνείδητο σκέπτεται με σύμβολα˙ η ανάλυση τους μπορεί να μας προσφέρει πρόσβαση σε βαθύτερες επιθυμίες». Ο Irvin Yalom σκεπτόμενος παρόμοια αναφέρει ότι «η οπτική περιγραφή ανοίγει δρόμο για κεντρικά ζητήματα». Με άλλα λόγια η φωτογραφία μπορεί να λειτουργήσει ως συμβολική αναπαράσταση ώστε να κατανοήσει κανείς ένα συμβάν χωρίς απαραίτητα να το ζει άμεσα. Ένα ερέθισμα δηλαδή είναι ικανό να  προκαλέσει πολλές αντιδράσεις. Αντιδράσεις πηγαίες, αυθεντικές, προσωπικά βιωμένες  που αντικατοπτρίζουν τις  αξίες, τις ανάγκες, τις επιθυμίες, τα συναισθήματα εκείνου που αποφασίζει να φωτογραφίσει.

Ο φωτογράφος δεν θα πρέπει να ξεχνά ότι η φωτογραφική μηχανή είναι το μέσο, μέσω του οποίου συναντά τον εαυτό και ό,τι αυτός περικλείει (όνειρα, προσδοκίες, φόβους, αγωνίες…).  

Φτάνει να αγγίζει και να χάνει την καλύτερη εκδοχή του εαυτού του αλλά  όχι μια άλλη εκδοχή που να μοιάζει σε κάποιον άλλον.  

Συχνά είναι σκόπιμο ο φωτογράφος να αντιλαμβάνεται πότε χρειάζεται να πηγαίνει ένα βήμα πίσω, να παίρνει απόσταση, να εστιάζει στον εαυτό του, να ζουμάρει στο συναίσθημα του, να βγαίνει από το ρόλο του … Χρειάζεται να συναντά και να ξανα συναντά αληθινά τον εαυτό του ώστε να ευχαριστιέται το παιχνίδι με τις εικόνες και πιο πολύ να απολαμβάνει τον εσωτερικό  διάλογο που προηγείται του κλικ. Ο Yalom γράφει χαρακτηριστικά:

Όλοι αισθάνονται πως υπάρχει νόημα στη ζωή αλλά δεν μπορεί κανείς να το επιδιώξει σκόπιμα: το νόημα της ζωής είναι πάντα ένα παράγωγο φαινόμενο που παίρνει σάρκα και οστά  όταν υπερβαίνουμε τον εαυτό μας, όταν χάνουμε την αίσθηση της ύπαρξης μας και αφήνουμε να μας απορροφήσει κάποιος (κάτι) έξω από εμάς.

Πριν από κάθε λήψη συνήθως υπάρχει μια αγωνία, μια προσμονή, ένας ενθουσιασμός τα οποία πυροδοτούνται ή θα ήταν χρήσιμο να πυροδοτούνται από τη συγκίνηση του αναδυόμενου συναισθήματος και όχι μια αγωνία στεγνή, μη δημιουργική που να συνδέεται με την προσδοκία του αποτελέσματος  (να είναι δηλαδή καλό το κάδρο, να έχει σωστό φωτισμό,  να είναι το θέμα ιδιαίτερο, να θυμίζει ή να μην θυμίζει φωτογραφίες άλλων φωτογράφων…).

Πρωταρχικός στόχος˙ η συγκίνηση! 

Ο φωτογράφος και δάσκαλος φωτογράφος Πλάτωνας Ριβέλλης είναι πεπεισμένος:

Η διαδικασία έχει μεγαλύτερη σημασία από το αποτέλεσμα, αφού κίνητρό μας είναι να προσεγγίζουμε το μυστήριο και να χειριστούμε την αποτυχία μας […] Φωτογραφίζουμε πρωτίστως για τον εαυτό μας, αλλά και για να επικοινωνήσουμε με αυτούς που γνωρίζουμε και εκτιμούμε, καθώς και με όλους τους άλλους Με αυτή όμως τη σειρά και σημασία.

Η ίδια η διαδικασία της φωτογράφισης δύναται να λειτουργήσει «θεραπευτικά» και  ονομάζεται Θεραπευτική Φωτογραφία (Therapeutic Photography). Ο ίδιος ο ενδιαφερόμενος προβαίνει στην αυτοδιερεύνησή του με σκοπό την προσωπική ενδοσκόπηση και αυτοέκφραση. Ωστόσο, η προσωπική πρόοδος δεν είναι ακριβώς το ίδιο πράγμα με τη πρόοδο που πραγματοποιείται μέσω της επιστήμης της συμβουλευτικής ή της θεραπείας, και που στη βιβλιογραφία αναφέρεται ως Φωτοθεραπεία.

Αυτό είναι που προσφέρει η Θεραπευτική Φωτογραφία είναι η ευκαιρία για προσωπική ανάπτυξη, μια ματιά στραμμένη προς τα μέσα. Μια βουτιά στον εαυτό σου!

Ο συγγραφέας Paulo Coelho, στο βιβλίο του «Ο Αλχημιστής» γράφει: 

 Όταν ο άνθρωπος θα μπορεί να προσηλώνεται στο παρόν θα είναι ευτυχισμένος […] και αν αυτό που ανακαλύπτει είναι από καθαρό υλικό, ποτέ δεν θα διαβρωθεί και θα επιστρέφει σε αυτόν.

 Photo credit: Alain Laboile

Πηγές:

Sigmund Freud

Irvin Yalom

https://www.protoporia.gr/yalom-irvin-8ewria-kai-pra3h-ths-omadikhs-psyxo8erapeias-9789603256724.html

Πλάτωνας Ριβέλλης

Virginia Satir

Θεραπευτική Φωτογραφία

Πρόσφατα Άρθρα

Εκθέσεις Φωτογραφίας (25 Σεπ 2023)

To 1927 Art Space υποδέχεται αυτό το φθινόπωρο τον φωτογράφο Πολύβιο Ανεμογιάννη και παρουσιάζει την έκθεση φωτογραφίας Far East.   Πρόκειται για ένα οδοιπορικό στις λαϊκές γειτονιές...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (25 Σεπ 2023)

"Οι συμβολικοί «τόποι» που εξερευνά κανείς στη διαδικασία της απεξάρτησης, η αίσθηση της διαρκούς εγρήγορσης και της αναμονής «αυτού του ενός και μοναδικού πράγματος που θα επεκτείνει τη ζωή πέρα...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (22 Σεπ 2023)

Το BOOZE Κ.Ο.Τ.Ε.Σ. φιλοξενεί την ατομική έκθεση φωτογραφίας του Ηλία Κωνσταντακόπουλου elsewhere (ΑΛΛΟΥ) (σε κάποιον άλλον τόπο_προς κάποιον άλλον τόπο) από την Τετάρτη 4 Οκτωβρίου έως την Τετάρτη...

Agora (19 Σεπ 2023)

 Η νέα Polaroid I-2 συνδυάζει την παραδοσιακή αναλογική εμπειρία με τη σύγχρονη τεχνολογία μίας φωτογραφικής μηχανής και δημιουργεί ένα νέο σημείο αναφοράς στη στιγμιαία...

News (19 Σεπ 2023)

Αν θέλετε να ρουφήξετε τη φωτογραφία στο έπακρο. Αν αναζητάτε την ουσία. Αν είσαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσετε τις γνώσεις και τον εαυτό σας. Αν θέλετε να βιώσετε τη γέννηση της ιδέας που γεννά το...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (18 Σεπ 2023)

Η γκαλερί "Χρύσα" στην Κατερίνη υποδέχεται τον εικαστικό, καλλιτεχνικό φωτογράφο Παναγιώτη Φτάρα. Συνδιοργανωτές είναι ο Οργανισμός Πολιτισμού Ο.Π.Π.Α.Π. και οι Εκδόσεις Οξύνοια. Εγκαινιάζει...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (18 Σεπ 2023)

Κάθε μορφή τέχνης διαμορφώνει έναν διάλογο μεταξύ δημιουργού και αποδέκτη συνειδητά, αλλά και ασυνείδητα. Είναι μια εξιστόρηση με μια άλλη γλώσσα, με ένα άλλο μέσο που απελευθερώνει μια διαφορετική...

News (14 Σεπ 2023)

Μια συμπαραγωγή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής με τον Οργανισμό ΝΕΟΝ Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ Επιμέλεια προγράμματος | Γιώργος Κουμεντάκης (Καλλιτεχνικός Διευθυντής ΕΛΣ)...

News (14 Σεπ 2023)

Τα Great Photo Awards με χαρά ανακοινώνουν το μεγάλο νικητή, τους νικητές επιμέρους κατηγοριών και τους επιλαχόντες με αναρτήσεις, του διεθνούς φωτογραφικού διαγωνισμού με θέμα “Black & White...

News (14 Σεπ 2023)

Το φθινόπωρο έφτασε και φέρνει μαζί του τα βραβευμένα και πολυαγαπημένα εργαστήρια θεραπευτικής φωτογραφίας του Eyes of Light. Δύο εργαστήρια, ένα δια ζώσης για άτομα από Αθήνα και ένα διαδικτυακό...

News (12 Σεπ 2023)

Για 18η χρονιά συνεχίζεται ο ετήσιος κύκλος διαλέξεων του γνωστού θεωρητικού της φωτογραφίας και του κινηματογράφου, Πλάτωνα Ριβέλλη.  Φέτος, το θέμα τους είναι:  Η...

Cinema (12 Σεπ 2023)

Το Photometria International Photography Festival εντάσσεται στην κανονική ροή της δράσης του Chaniartoon International Comic & Animation Festival για την ανάδειξη της καλύτερης ταινίας των...