Τα όνειρα όπως και οι φωτογραφίες είναι οπτικά φαινόμενα που έχουν ως κύριο στοιχείο την εικόνα και χαρακτηρίζονται από την στιγμιαία δημιουργία τους. Δημιουργία, η οποία αν και συντελείται μέσα σε λίγα μόνο δευτερόλεπτα, δύναται να μένει χαραγμένη στην μνήμη˙ συχνά και στην καρδιά. Σύμφωνα με το φωτογράφο και δάσκαλο φωτογραφίας Πλάτωνα Ριβέλλη 

«η φωτογραφία γίνεται αντιληπτή ως σύνολο, ως εικόνα, με μια ματιά προσεκτική, συγκεντρωμένη αλλά σύντομη».  

Για τον Freud το όνειρο δανείζεται δομικό υλικό από το «κατακάθι της ημέρας». Το υποσυνείδητο, δημιουργός του ονείρου, σκέπτεται με σύμβολα και η ανάλυση τους μπορεί να προσφέρει πρόσβαση σε βαθύτερες επιθυμίες. Στη φωτογραφία το ρόλο του υποσυνείδητου αναλαμβάνει ο φωτογράφος, ο οποίος επηρεασμένος από το «κατακάθι της ζωής του», των εμπειριών και των αναμνήσεών του επιλέγει τα σύμβολα/στοιχεία που επιθυμεί να περιλαμβάνονται στη φωτογραφία. 

Και ενώ η ταχύτητα με την οποία γεννιούνται  όνειρο και φωτογραφία είναι εξαιρετικά γρήγορη, η στιγμή της «σύλληψης» σχεδόν ποτέ δεν είναι τυχαία. Προϋπάρχει μια σημαντική και καίριας σημασίας «λεπτομέρεια»,  «ανάγκη», «επιθυμία», η οποία πυροδοτεί την γέννηση τους. 

Ο ψυχίατρος και συγγραφέας Yrvin Yalom παρατηρεί ότι για να είναι αρκετά σημαντικές κάποιες εικόνες, ώστε να συμπεριληφθούν στο όνειρο,πρέπει να έχουν ενισχυθεί από  παλαιότερες σημαντικές και συναισθηματικά φορτισμένες ανησυχίες. Κατά αντιστοιχία το ίδιο συμβαίνει και με το φωτογράφο, ο οποίος συχνά επιλέγει το θέμα του αντλώντας υλικό από τις συναισθηματικές του αποθήκες.  

Όνειρο και φωτογραφία έχουν κοινό  στόχο˙   να οπτικοποιούν τα συναισθήματα και να τα κάνουν  ορατά. ΟFritz Perls, ιδρυτής της θεωρίας Gestalt, θεωρεί ότι τα όνειρα περιέχουν κομμάτια του εαυτού, τα οποία έχουν απορριφθεί. Όταν ο θεραπευόμενος βιώνει το όνειρο, του δίνει μορφή, μειώνοντας έτσι κατά πολύ τις αντιστάσεις, και την  αγωνία της επίκρισης.

 “Τα  αντικείμενα του ονείρου και των φωτογραφιών συμβολίζουν όψεις του δημιουργού τους”.

Συνήθως τα όνειρα είναι σύνθετα και περιλαμβάνουν μικρές ή μεγάλες λεπτομέρειες (το ίδιο κι ένα προσεκτικά επιλεγμένο κάδρο), οι οποίες νοηματοδοτούν μικρά και μεγάλα ζητήματα σε μια θεραπευτική διαδικασία. Συχνά  η πρώτη ερώτηση του θεραπευτή σχετίζεται με το συναίσθημα του ονείρου ή της φωτογραφίας. 

Ο Yalom γράφει: 

«το όνειρο είναι μια εξαιρετικά πλούσια ταπετσαρία υφασμένη με συγκλονιστικές, σημαντικές αναμνήσεις του παρελθόντος, και μόνο η συγκομιδή των αναμνήσεων αυτών μπορεί συχνά να είναι πολύτιμο εγχείρημα». 

 Εξίσου πλούσιο υλικό από το παρελθόν προσφέρουν και οι αναμνηστικές φωτογραφίες. 

Τα όνειρα μπορούν να γίνουν ένα πολύτιμο βοήθημα για μια αποτελεσματική θεραπεία, αντιπροσωπεύουν μια οξεία αναδιατύπωση των βαθύτερων προβλημάτων του ασθενούς, αλλά σε διαφορετική γλώσσα, σε μια γλώσσα οπτικών εικόνων (οπτικοποιήση των διαπροσωπικών μοτίβων). Ο Freud θεωρούσε τα όνειρα «βασιλική οδό» προς το ασυνείδητο.  

Παρομοίως όταν η θεραπευτική διαδικασία εμπλέκει την φωτογραφία ο ενδιαφερόμενος μοιράζεται τα σημαντικά γεγονότα και συναισθήματα του παρελθόντος που ζωντανεύουν. Δίνεται ιδιαίτερη σημασία στην δυνατότητα του ενδιαφερόμενου να παράγει νοήματα που προκύπτουν από την ασυνείδητη ανάδυση αναμνήσεων, παρορμήσεων, επιθυμιών και σκέψεων που για γνωστούς ή λιγότερο γνωστούς λόγους, έχουν απωθηθεί. 

Ο ενδιαφερόμενος θα πρέπει  να είναι σε θέση να κατανοήσει τη μεταφορική και συμβολική πλευρά των ονείρων και των φωτογραφιών. Να αντιληφθεί ότι λειτουργούν ως αφορμή, ως εκλυτικός παράγοντας και ότι δεν υπάρχει μια και μοναδική αλήθεια.

Στα όνειρα δουλειά του νου που τα κατασκευάζει, είναι να βρει έναν τρόπο ώστε να μετατρέψει τις αφηρημένες ιδέες σε οπτική μορφή. Μια δουλειά που τόσο θυμίζει την δουλειά και ανάγκη του φωτογράφου.  

Αναμφίβολα στα όνειρα και στην τέχνη είμαστε  ελεύθεροι να δημιουργήσουμε όπως επιθυμούμε.  

Όνειρο και φωτογραφία  έχουν σύντομη διάρκεια ζωής… 

“Το όνειρο καταπίνεται από το φως της αυγής, «ξεθωριάζει» στο ξημέρωμα… Η φωτογραφία παρομοίως καταστρέφεται από υπερ έκθεση στο φως, «καίγεται»…”

Πλάτων Ριβέλλης 

Yrvin Yalom 

Όνειρα & Fritz Perls

Gestalt 

Φωτογραφία εξωφύλλου: Περικλής Αντωνίου

Πρόσφατα Άρθρα

Εκθέσεις Φωτογραφίας (25 Σεπ 2023)

To 1927 Art Space υποδέχεται αυτό το φθινόπωρο τον φωτογράφο Πολύβιο Ανεμογιάννη και παρουσιάζει την έκθεση φωτογραφίας Far East.   Πρόκειται για ένα οδοιπορικό στις λαϊκές γειτονιές...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (25 Σεπ 2023)

"Οι συμβολικοί «τόποι» που εξερευνά κανείς στη διαδικασία της απεξάρτησης, η αίσθηση της διαρκούς εγρήγορσης και της αναμονής «αυτού του ενός και μοναδικού πράγματος που θα επεκτείνει τη ζωή πέρα...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (22 Σεπ 2023)

Το BOOZE Κ.Ο.Τ.Ε.Σ. φιλοξενεί την ατομική έκθεση φωτογραφίας του Ηλία Κωνσταντακόπουλου elsewhere (ΑΛΛΟΥ) (σε κάποιον άλλον τόπο_προς κάποιον άλλον τόπο) από την Τετάρτη 4 Οκτωβρίου έως την Τετάρτη...

Agora (19 Σεπ 2023)

 Η νέα Polaroid I-2 συνδυάζει την παραδοσιακή αναλογική εμπειρία με τη σύγχρονη τεχνολογία μίας φωτογραφικής μηχανής και δημιουργεί ένα νέο σημείο αναφοράς στη στιγμιαία...

News (19 Σεπ 2023)

Αν θέλετε να ρουφήξετε τη φωτογραφία στο έπακρο. Αν αναζητάτε την ουσία. Αν είσαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσετε τις γνώσεις και τον εαυτό σας. Αν θέλετε να βιώσετε τη γέννηση της ιδέας που γεννά το...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (18 Σεπ 2023)

Η γκαλερί "Χρύσα" στην Κατερίνη υποδέχεται τον εικαστικό, καλλιτεχνικό φωτογράφο Παναγιώτη Φτάρα. Συνδιοργανωτές είναι ο Οργανισμός Πολιτισμού Ο.Π.Π.Α.Π. και οι Εκδόσεις Οξύνοια. Εγκαινιάζει...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (18 Σεπ 2023)

Κάθε μορφή τέχνης διαμορφώνει έναν διάλογο μεταξύ δημιουργού και αποδέκτη συνειδητά, αλλά και ασυνείδητα. Είναι μια εξιστόρηση με μια άλλη γλώσσα, με ένα άλλο μέσο που απελευθερώνει μια διαφορετική...

News (14 Σεπ 2023)

Μια συμπαραγωγή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής με τον Οργανισμό ΝΕΟΝ Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ Επιμέλεια προγράμματος | Γιώργος Κουμεντάκης (Καλλιτεχνικός Διευθυντής ΕΛΣ)...

News (14 Σεπ 2023)

Τα Great Photo Awards με χαρά ανακοινώνουν το μεγάλο νικητή, τους νικητές επιμέρους κατηγοριών και τους επιλαχόντες με αναρτήσεις, του διεθνούς φωτογραφικού διαγωνισμού με θέμα “Black & White...

News (14 Σεπ 2023)

Το φθινόπωρο έφτασε και φέρνει μαζί του τα βραβευμένα και πολυαγαπημένα εργαστήρια θεραπευτικής φωτογραφίας του Eyes of Light. Δύο εργαστήρια, ένα δια ζώσης για άτομα από Αθήνα και ένα διαδικτυακό...

News (12 Σεπ 2023)

Για 18η χρονιά συνεχίζεται ο ετήσιος κύκλος διαλέξεων του γνωστού θεωρητικού της φωτογραφίας και του κινηματογράφου, Πλάτωνα Ριβέλλη.  Φέτος, το θέμα τους είναι:  Η...

Cinema (12 Σεπ 2023)

Το Photometria International Photography Festival εντάσσεται στην κανονική ροή της δράσης του Chaniartoon International Comic & Animation Festival για την ανάδειξη της καλύτερης ταινίας των...