Συχνά οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τα φωτογραφικά τους πορτραίτα (κάθε φωτογραφία είναι ένα είδος «πορτραίτου»*) για να συστηθούν, να περιγράψουν ποιοί είναι, πώς αισθάνονται ή να δηλώσουν τις προτιμήσεις και τα ενδιαφέροντα τους. Συνήθως επιλέγουν να επικοινωνήσουν τις «καλύτερες» όψεις του εαυτού τους.

  Αλληλεπιδρώντας με άλλους ανθρώπους διαμέσου των φωτογραφιών, συνειδητοποιεί κανείς  ποια είναι τα «σημαντικά» και τα «αξιόλογα» στοιχεία της ταυτότητάς του, τα οποία εκφράζει ή επιθυμεί να εκφράσει δημόσια.  

  Ο Scheafer επιμένει ότι ο τρόπος με τον οποίο αποφασίζει κανείς να ποζάρει, κάθε άλλο παρά τυχαίος είναι. Χωρίς αμφιβολία αντανακλά την άποψη του για τον κόσμο, τον δημόσιο και ιδιωτικό του εαυτό˙ όπως αυτός καθρεφτίζεται στο σώμα του, στο πρόσωπο του, στις επιλογές των προσώπων με τα οποία φωτογραφίζεται μαζί  ή που απουσιάζουν αλλά και  των αντικειμένων που επιλέγει να τον περιβάλλουν. Εκφράζοντας την άποψη του  για το πώς επιθυμεί  να φωτογραφηθεί, πότε, με ποιόν, που, κτλ., φωτίζει τις προσωπικές του αντιλήψεις τόσο για τον εαυτό του όσο και για τις σχέσεις με τους γύρω του. Μιλάει δηλαδή για τον εαυτό του κάνοντας τις  λέξεις λιγότερο απαραίτητες. Άλλωστε όπως παρατηρεί ο Πλάτων Ριβέλλης «η τέχνη από την αρχή της ανθρωπότητας συμπληρώνει τον λόγο, δεν ερμηνεύεται από αυτόν».

  Όταν οι άνθρωποι ποζάρουν, ακόμα και για  φωτογραφίες  που οι ίδιοι τραβούν τους  εαυτούς τους, συνήθως έχουν κάποιες συνειδητές ή υποσυνείδητες  σκέψεις και απόψεις για το πώς θα «πρέπει» ή  «επιθυμούν» να είναι το τελικό αποτέλεσμα. Οι  όποιες προσδοκίες τους συσχετίζονται με  το πώς  ελπίζουν  ότι οι άλλοι τους αντιλαμβάνονται στην καθημερινή ζωή.

  Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζει κανείς για ποιόν φωτογραφίζεται. Η οποιαδήποτε δυσκολία να δεχθεί κάποιος να φωτογραφηθεί από κάποιον άλλον, ίσως αποτελεί ένδειξη της ποιότητας της μεταξύ τους σχέσης. Διαφορετικά ποζάρει κανείς όταν φωτογραφίζεται από έναν επαγγελματία φωτογράφο και αλλιώς από τον  σύντροφο του κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών διακοπών. Αν δεν υπάρχει συναισθηματική εγγύτητα ή εμπιστοσύνη, ίσως να μην μπορεί κανείς  να ανταποκριθεί αυθεντικά και αυθόρμητα.  

  Την εμπειρία της φωτογράφισης  ακολουθεί  η παρατήρηση. Παρατηρώντας κανείς τον εαυτό του  σε μια φωτογραφία του  δίνεται η δυνατότητα να ανακαλύψει στοιχεία της προσωπικότητας του τα οποία ίσως δεν γνώριζε. Τόσο η Weiser όσο και ο Scheafer επιμένουν ότι η σύγκριση του εαυτού του σε στημένες και φυσικές φωτογραφίες, καθώς επίσης και η σύγκριση του εαυτού του σε φωτογραφίες τραβηγμένες από διαφορετικούς φωτογράφους, μπορούν να οδηγήσουν στην  διαπίστωση μιας  διαφορετικής αντίληψης  του εαυτού του. Μέσα στα λίγα δευτερόλεπτα  ενός  κλικ, δύναται να αποκαλυφθούν αξιόλογες και ποικίλες όψεις της ταυτότητας του.   

  Θα ήταν πολύ χρήσιμο να προβεί κανείς σε μια συστηματική παρατήρηση του τρόπου που διαφοροποιεί την  συμπεριφορά του, την  εμφάνιση, την γλώσσα σώματος,  ανάλογα  από ποιόν φωτογραφίζεται και της επίδραση που αυτή η διαφοροποίηση μπορεί να έχει, σαν «κυματισμός» ,  στην ταυτότητα του. Χωρίς απαραίτητα να αποτελεί συνειδητή πρόθεση του φωτογράφου,  μπορεί να προκαλέσει επιρροή  στο άτομο που φωτογραφίζει. Μοιάζει με το πετραδάκι που πέφτει σε μια λίμνη και δημιουργεί ομόκεντρους κύκλους, κυματισμούς. Οι κυματισμοί  μπορεί να επηρεάσουν την «ευλυγισία» της ταυτότητας του ατόμου που φωτογραφίζεται. Συνειδητοποιώντας ότι μπορεί κανείς να φωτογραφηθεί με διαφορετικό τρόπο από διαφορετικούς  φωτογράφους, αρχίζει να εκτιμά την «ελαστικότητα» και τα «όρια»της ταυτότητας του  καθώς και των «προς τα έξω»  εικόνων του. 

  Πρόκειται για έναν ιδιαίτερο τρόπο διαπροσωπικής αλληλεπίδρασης, δεδομένου ότι η φωτογραφία  λόγω της πολυσημίας της δίνει τη δυνατότητα για διαφορετικές ερμηνείες της ταυτότητας. Ερμηνείες  οι οποίες μπορούν να συγκριθούν, να αμφισβητηθούν, να επαναξεταστούν, να απορριφθούν ή να  καλωσοριστούν. 

  Ταυτόχρονα δίνεται η ευκαιρία να αναγνωρίσει κανείς την άλλη όψη του ίδιου νομίσματος˙τους περιορισμούς και τους κινδύνους της ετικετοποίησης από τους άλλους καθώς ο διάλογος που προκαλεί η φωτογραφία συνεχίζεται ή διακόπτεται. 

Εξετάζοντας, επανεξετάζοντας και συγκρίνοντας τις ποικίλες πλευρές της ταυτότηταςτου μπορεί κανείς να διαπιστώσει ότι η «ελαστικότητα» της ίσως και να επηρεάζεται από  επανεμφανιζόμενες  παρελθούσες ασυνείδητες πληροφορίες, μυστικά και ιστορίες, χρήσιμες και απαραίτητες  για την  προσωπική αλλαγή και ανάπτυξη του. 

*Σε ένα επόμενο άρθρο θα γίνει αναφορά στα «Πορτραίτα»

Για τον Schaefer, και τοβιβλίο “Innovative interventions in child and adolescent therapy”,  βλέπε εδώ: https://catalogue.nla.gov.au/

Πρόσφατα Άρθρα

Εκθέσεις Φωτογραφίας (17 Ιουλ 2025)

Την Παρασκευή 18 Ιουλίου ξεκινά η έκθεση φωτογραφίας του 2ου Φεστιβάλ Φωτογραφίας Τρίπολης με θέμα «Ερείπια της Αρκαδίας» στο Πάρκο του Πνευματικού Κέντρου Τρίπολης, η οποία θα διαρκέσει μέχρι τις...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (17 Ιουλ 2025)

Στην έκθεση φωτογραφίας «Η ανάσα του Πήλιου Τοπίου» του γνωστού και πολυβραβευμένου φωτογράφου Γεώργιου Λεονταρά, η οποία έχει στηθεί στον όμορφο χώρο της Estias Pelion θα διαρκέσει ως τις 30/9,...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (17 Ιουλ 2025)

Η ατομική έκθεση της φωτογράφου Ελένης Ονάσογλου αποκαλύπτει τις κρυφές γωνιές της μνήμης και τις σκοτεινές σκιές του χρόνου. Μέσα από ασπρόμαυρες φωτογραφίες, ο θεατής καλείται να ανασυνθέσει ένα...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (16 Ιουλ 2025)

Η Έκθεση Φωτογραφίας "Καζάνια" του Βασίλη Μποντοσόγλου θα φιλοξενηθεί στο Aegean Center for Fine Arts της Παροικιάς στην Πάρο από τις 25 έως και τις 29 Ιουλίου. Η έκθεση τιμά την...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (16 Ιουλ 2025)

Στο Πωγώνι ταξιδεύει η έκθεση φωτογραφίας «Ακολουθώντας τα κοπάδια: Μια ιστορία συμβίωσης του Κουκάλογου και της παραδοσιακής κτηνοτροφίας στην Πίνδο» που διοργανώνουν το Οικομουσείο Ζαγορίου και η...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (12 Ιουλ 2025)

Οι ομάδες φωτογραφίας του Δήμου Γλυφάδας, διοργανώνουν την ετήσια έκθεση φωτογραφίας για την σεζόν 2024-2025.  Τα τμήματα αρχάριων και προχωρημένων θα παρουσιάσουν φωτογραφίες με τα θέματα...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (09 Ιουλ 2025)

Εγκαίνια της ομαδικής έκθεσης φωτογραφίας της Φωτογραφικής ομάδας Κατερίνης – μουσική εκδήλωση με τους Γιάννη Αναγνωστόπουλο και Βάιο Παλέγκα. Η Φωτογραφία συναντά τη Μουσική στο Βυζαντινό κάστρο...

News (07 Ιουλ 2025)

Στο πλαίσιο των Photometria Awards 2025 με κριτή τον φωτογράφο του πρακτορείου Magnum Alec Soth, πραγματοποιήθηκε ανοιχτό κάλεσμα προς φωτογράφους από όλο τον κόσμο για να καταθέσουν την οπτική τους...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (03 Ιουλ 2025)

«Θραύσματα - Fragments» είναι ο τίτλος της έκθεσης φωτογραφίας και video art της Μαρίας Μπουρμπού, σε επιμέλεια Χαράς - Ελένης Μητσοτάκη, η οποία θα φιλοξενηθεί από τις 19 έως τις 31 Ιουλίου 2025...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (27 Ιουν 2025)

 Η φωτογραφική ματιά της Ειρήνης Παπαχρήστου ζωντανεύει μέσα από την προσωπική της έκθεση «Αντικατοπτρισμοί ζωής/Reflections on life», η οποία εγκαινιάζεται στις 2 Ιουλίου 2025 στο Garage Bar....

Εκθέσεις Φωτογραφίας (26 Ιουν 2025)

Ο Σύλλογος Εικαστικών Καλλιτεχνών Πιερίας ανακοινώνει την παράταση της έκθεσης φωτογραφίας “Joyful Moments” έως και την Κυριακή 29 Ιουνίου, στην Αστική Σχολή Κατερίνης. Η...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (24 Ιουν 2025)

Η φωτογραφική ομάδα Αμπάριζα πραγματοποιεί έκθεση φωτογραφίας από 27.06 έως και 30.06.2025. Φωτογραφίζω για να επικοινωνήσω αυτό που με κινητοποιεί, να αισθανθώ αυτό το βλέμμα, αυτή την...