Συχνά οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τα φωτογραφικά τους πορτραίτα (κάθε φωτογραφία είναι ένα είδος «πορτραίτου»*) για να συστηθούν, να περιγράψουν ποιοί είναι, πώς αισθάνονται ή να δηλώσουν τις προτιμήσεις και τα ενδιαφέροντα τους. Συνήθως επιλέγουν να επικοινωνήσουν τις «καλύτερες» όψεις του εαυτού τους.

  Αλληλεπιδρώντας με άλλους ανθρώπους διαμέσου των φωτογραφιών, συνειδητοποιεί κανείς  ποια είναι τα «σημαντικά» και τα «αξιόλογα» στοιχεία της ταυτότητάς του, τα οποία εκφράζει ή επιθυμεί να εκφράσει δημόσια.  

  Ο Scheafer επιμένει ότι ο τρόπος με τον οποίο αποφασίζει κανείς να ποζάρει, κάθε άλλο παρά τυχαίος είναι. Χωρίς αμφιβολία αντανακλά την άποψη του για τον κόσμο, τον δημόσιο και ιδιωτικό του εαυτό˙ όπως αυτός καθρεφτίζεται στο σώμα του, στο πρόσωπο του, στις επιλογές των προσώπων με τα οποία φωτογραφίζεται μαζί  ή που απουσιάζουν αλλά και  των αντικειμένων που επιλέγει να τον περιβάλλουν. Εκφράζοντας την άποψη του  για το πώς επιθυμεί  να φωτογραφηθεί, πότε, με ποιόν, που, κτλ., φωτίζει τις προσωπικές του αντιλήψεις τόσο για τον εαυτό του όσο και για τις σχέσεις με τους γύρω του. Μιλάει δηλαδή για τον εαυτό του κάνοντας τις  λέξεις λιγότερο απαραίτητες. Άλλωστε όπως παρατηρεί ο Πλάτων Ριβέλλης «η τέχνη από την αρχή της ανθρωπότητας συμπληρώνει τον λόγο, δεν ερμηνεύεται από αυτόν».

  Όταν οι άνθρωποι ποζάρουν, ακόμα και για  φωτογραφίες  που οι ίδιοι τραβούν τους  εαυτούς τους, συνήθως έχουν κάποιες συνειδητές ή υποσυνείδητες  σκέψεις και απόψεις για το πώς θα «πρέπει» ή  «επιθυμούν» να είναι το τελικό αποτέλεσμα. Οι  όποιες προσδοκίες τους συσχετίζονται με  το πώς  ελπίζουν  ότι οι άλλοι τους αντιλαμβάνονται στην καθημερινή ζωή.

  Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζει κανείς για ποιόν φωτογραφίζεται. Η οποιαδήποτε δυσκολία να δεχθεί κάποιος να φωτογραφηθεί από κάποιον άλλον, ίσως αποτελεί ένδειξη της ποιότητας της μεταξύ τους σχέσης. Διαφορετικά ποζάρει κανείς όταν φωτογραφίζεται από έναν επαγγελματία φωτογράφο και αλλιώς από τον  σύντροφο του κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών διακοπών. Αν δεν υπάρχει συναισθηματική εγγύτητα ή εμπιστοσύνη, ίσως να μην μπορεί κανείς  να ανταποκριθεί αυθεντικά και αυθόρμητα.  

  Την εμπειρία της φωτογράφισης  ακολουθεί  η παρατήρηση. Παρατηρώντας κανείς τον εαυτό του  σε μια φωτογραφία του  δίνεται η δυνατότητα να ανακαλύψει στοιχεία της προσωπικότητας του τα οποία ίσως δεν γνώριζε. Τόσο η Weiser όσο και ο Scheafer επιμένουν ότι η σύγκριση του εαυτού του σε στημένες και φυσικές φωτογραφίες, καθώς επίσης και η σύγκριση του εαυτού του σε φωτογραφίες τραβηγμένες από διαφορετικούς φωτογράφους, μπορούν να οδηγήσουν στην  διαπίστωση μιας  διαφορετικής αντίληψης  του εαυτού του. Μέσα στα λίγα δευτερόλεπτα  ενός  κλικ, δύναται να αποκαλυφθούν αξιόλογες και ποικίλες όψεις της ταυτότητας του.   

  Θα ήταν πολύ χρήσιμο να προβεί κανείς σε μια συστηματική παρατήρηση του τρόπου που διαφοροποιεί την  συμπεριφορά του, την  εμφάνιση, την γλώσσα σώματος,  ανάλογα  από ποιόν φωτογραφίζεται και της επίδραση που αυτή η διαφοροποίηση μπορεί να έχει, σαν «κυματισμός» ,  στην ταυτότητα του. Χωρίς απαραίτητα να αποτελεί συνειδητή πρόθεση του φωτογράφου,  μπορεί να προκαλέσει επιρροή  στο άτομο που φωτογραφίζει. Μοιάζει με το πετραδάκι που πέφτει σε μια λίμνη και δημιουργεί ομόκεντρους κύκλους, κυματισμούς. Οι κυματισμοί  μπορεί να επηρεάσουν την «ευλυγισία» της ταυτότητας του ατόμου που φωτογραφίζεται. Συνειδητοποιώντας ότι μπορεί κανείς να φωτογραφηθεί με διαφορετικό τρόπο από διαφορετικούς  φωτογράφους, αρχίζει να εκτιμά την «ελαστικότητα» και τα «όρια»της ταυτότητας του  καθώς και των «προς τα έξω»  εικόνων του. 

  Πρόκειται για έναν ιδιαίτερο τρόπο διαπροσωπικής αλληλεπίδρασης, δεδομένου ότι η φωτογραφία  λόγω της πολυσημίας της δίνει τη δυνατότητα για διαφορετικές ερμηνείες της ταυτότητας. Ερμηνείες  οι οποίες μπορούν να συγκριθούν, να αμφισβητηθούν, να επαναξεταστούν, να απορριφθούν ή να  καλωσοριστούν. 

  Ταυτόχρονα δίνεται η ευκαιρία να αναγνωρίσει κανείς την άλλη όψη του ίδιου νομίσματος˙τους περιορισμούς και τους κινδύνους της ετικετοποίησης από τους άλλους καθώς ο διάλογος που προκαλεί η φωτογραφία συνεχίζεται ή διακόπτεται. 

Εξετάζοντας, επανεξετάζοντας και συγκρίνοντας τις ποικίλες πλευρές της ταυτότηταςτου μπορεί κανείς να διαπιστώσει ότι η «ελαστικότητα» της ίσως και να επηρεάζεται από  επανεμφανιζόμενες  παρελθούσες ασυνείδητες πληροφορίες, μυστικά και ιστορίες, χρήσιμες και απαραίτητες  για την  προσωπική αλλαγή και ανάπτυξη του. 

*Σε ένα επόμενο άρθρο θα γίνει αναφορά στα «Πορτραίτα»

Για τον Schaefer, και τοβιβλίο “Innovative interventions in child and adolescent therapy”,  βλέπε εδώ: https://catalogue.nla.gov.au/

Πρόσφατα Άρθρα

Εκθέσεις Φωτογραφίας (25 Σεπ 2023)

To 1927 Art Space υποδέχεται αυτό το φθινόπωρο τον φωτογράφο Πολύβιο Ανεμογιάννη και παρουσιάζει την έκθεση φωτογραφίας Far East.   Πρόκειται για ένα οδοιπορικό στις λαϊκές γειτονιές...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (25 Σεπ 2023)

"Οι συμβολικοί «τόποι» που εξερευνά κανείς στη διαδικασία της απεξάρτησης, η αίσθηση της διαρκούς εγρήγορσης και της αναμονής «αυτού του ενός και μοναδικού πράγματος που θα επεκτείνει τη ζωή πέρα...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (22 Σεπ 2023)

Το BOOZE Κ.Ο.Τ.Ε.Σ. φιλοξενεί την ατομική έκθεση φωτογραφίας του Ηλία Κωνσταντακόπουλου elsewhere (ΑΛΛΟΥ) (σε κάποιον άλλον τόπο_προς κάποιον άλλον τόπο) από την Τετάρτη 4 Οκτωβρίου έως την Τετάρτη...

Agora (19 Σεπ 2023)

 Η νέα Polaroid I-2 συνδυάζει την παραδοσιακή αναλογική εμπειρία με τη σύγχρονη τεχνολογία μίας φωτογραφικής μηχανής και δημιουργεί ένα νέο σημείο αναφοράς στη στιγμιαία...

News (19 Σεπ 2023)

Αν θέλετε να ρουφήξετε τη φωτογραφία στο έπακρο. Αν αναζητάτε την ουσία. Αν είσαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσετε τις γνώσεις και τον εαυτό σας. Αν θέλετε να βιώσετε τη γέννηση της ιδέας που γεννά το...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (18 Σεπ 2023)

Η γκαλερί "Χρύσα" στην Κατερίνη υποδέχεται τον εικαστικό, καλλιτεχνικό φωτογράφο Παναγιώτη Φτάρα. Συνδιοργανωτές είναι ο Οργανισμός Πολιτισμού Ο.Π.Π.Α.Π. και οι Εκδόσεις Οξύνοια. Εγκαινιάζει...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (18 Σεπ 2023)

Κάθε μορφή τέχνης διαμορφώνει έναν διάλογο μεταξύ δημιουργού και αποδέκτη συνειδητά, αλλά και ασυνείδητα. Είναι μια εξιστόρηση με μια άλλη γλώσσα, με ένα άλλο μέσο που απελευθερώνει μια διαφορετική...

News (14 Σεπ 2023)

Μια συμπαραγωγή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής με τον Οργανισμό ΝΕΟΝ Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ Επιμέλεια προγράμματος | Γιώργος Κουμεντάκης (Καλλιτεχνικός Διευθυντής ΕΛΣ)...

News (14 Σεπ 2023)

Τα Great Photo Awards με χαρά ανακοινώνουν το μεγάλο νικητή, τους νικητές επιμέρους κατηγοριών και τους επιλαχόντες με αναρτήσεις, του διεθνούς φωτογραφικού διαγωνισμού με θέμα “Black & White...

News (14 Σεπ 2023)

Το φθινόπωρο έφτασε και φέρνει μαζί του τα βραβευμένα και πολυαγαπημένα εργαστήρια θεραπευτικής φωτογραφίας του Eyes of Light. Δύο εργαστήρια, ένα δια ζώσης για άτομα από Αθήνα και ένα διαδικτυακό...

News (12 Σεπ 2023)

Για 18η χρονιά συνεχίζεται ο ετήσιος κύκλος διαλέξεων του γνωστού θεωρητικού της φωτογραφίας και του κινηματογράφου, Πλάτωνα Ριβέλλη.  Φέτος, το θέμα τους είναι:  Η...

Cinema (12 Σεπ 2023)

Το Photometria International Photography Festival εντάσσεται στην κανονική ροή της δράσης του Chaniartoon International Comic & Animation Festival για την ανάδειξη της καλύτερης ταινίας των...