Την Τρίτη 16 Απριλίου, 2019 ο Πλάτων Ριβέλλης θα παρουσιάσει και θα αναλύσει το έργο του Pier Paolo Pasolini στην έδρα του Φωτογραφικού Κύκλου ( Τσακάλωφ 44) στις 18.00.
Με αφορμή την παραπάνω παρουσίαση-αφιέρωμα στον Παζολίνι από τον Πλάτωνα Ριβέλλη αναδημοσιεύουμε τη συνέντευξη με τον φωτογράφο Villa Fondo Roberto για τον δικό του Παζολίνι και μια γνωριμία που άλλαξε τα πάντα ένα φθινόπωρο 47 χρόνια πριν.
"Η Aνατολή του Pier Paolo Pasolini" (Gli Orienti di Pier Paolo Pasolini) με φωτογραφίες του καλλιτέχνη από τα γυρίσματα της ταινίας Χίλιες και μία νύχτες του 1974.
Μια Οδύσσεια στην Ανατολή
@Villa Fondo Roberto
"Ήταν Νοέμβριος του 1972 όταν και βρέθηκα σε μια ανοιχτή συζήτηση για την τηλεόραση και τον κινηματογράφο. Εκεί είχα την ευκαιρία να συναντήσω τον Πιερ Πάολο Παζολίνι. Όταν η αίθουσα άδειασε τον πλησίασα και του εξέφρασα το ενδιαφέρον μου για τους μηχανισμούς της οπτικοακουστικής επικοινωνίας και τα προβλήματα της κινηματογραφικής γλώσσας, πράγματα που απασχολούσαν τον ίδιο σε δοκίμια του. Του εξομολογήθηκα ότι θα ήθελα να τον συναντήσω για να ανταλλάξουμε απόψεις επάνω σε αυτά τα θέματα. Ο Παζολίνι έμεινε έκπληκτος" μας λέει ο Βίλλα που μοιράζεται κάτι κοινό με τον μεγάλο αιρετικό. Τίποτα δεν είναι μονοδιάστατο, όλα έχουν πολλαπλές ερμηνείες στο έργο και των δύο.
"Κανένας φωτογράφος δεν του είχε ζητήσει ποτέ να μιλήσουν για τη σημειολογία και τη γλωσσολογία. Χωρίς ίχνος δισταγμού μου έδωσε τη διεύθυνση κατοικίας του στη Ρώμη ανακοινώνοντας μου ότι θα αναχωρήσει για τα γυρίσματα της ταινίας Χίλιες και Μία Νύχτες. Στη συνέχεια, σχεδόν μιλώντας στον εαυτό του, μου είπε ότι αν με ενδιέφερε, θα μπορούσα να τον ακολουθήσω στη Μέση Ανατολή. Εκεί θα μπορούσα να τον δω πώς δουλεύει, πώς εφαρμόζει τις ιδέες του στα γυρίσματα, να μιλήσουμε περαιτέρω για όλα αυτά που μας απασχολούσαν" συνεχίζει ο Βίλλα που γεννήθηκε στη Γένοβα το 1937 και έβγαλε τα πρώτα του, και δη οικογενειακά πορτρέτα των γονιών του σε ηλικία πέντε ετών. Πέντε χρόνια αργότερα ο Βίλλα αγοράζει την πρώτη του φωτογραφική μηχανή ξεκινώντας την περιπέτεια του στον κόσμο της εικόνας. Εκεί όπου βρέθηκε και έγινε συνοδοιπόρος για Χίλιες και Μία Νύχτες με τον Παζολίνι.
Πόσο καιρό συνεργαστήκατε μαζί του για να ολοκληρώσετε αυτό το τεράστιο φωτογραφικό αρχείο του ιταλού auteur;
Έμεινα στα γυρίσματα της ταινίας γυρίζοντας 18 πόλεις στη Μέση Ανατολή για περισσότερες από 100 ημέρες και κατάφερα να βγάλω οκτώ χιλιάδες φωτογραφίες. Δυστυχώς σήμερα έχουν διασωθεί οι μισές. Αυτές οι περίπου τέσσερις χιλιάδες φωτογραφίες φυλάσσονται πλέον στο αρχείο της Villa Fondo Roberto και στο αρχείο της Cineteca di Bologna.
Ποια ήταν η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετωπίσατε;
Οι δυσκολίες στην υλοποίηση του έργου ήταν πολλές. H θερμοκρασία που άλλαζε δραστικά -από τους 12 βαθμούς Κελσίου υπό του μηδενός το πρωί στους 56 βαθμούς αφόρητης ζέστης τα μεσημέρια, κάτω από τη σκιά. Ο κόσμος που ήταν μεν πάντα πολύ ευγενικός αλλά παράλληλα εξαιρετικά περίεργος ώστε σε περιόριζε και δεν σου επέτρεπε να εργαστείς με ελευθερία κινήσεων. Η θρησκεία, τα πλάνα που έπρεπε να γίνουν στο τζαμί στο Ισφαχάν, οι τολμηρές σκηνές με τα γυμνά κορμιά που έπρεπε να ολοκληρωθούν στα κρυφά.
Και όμως καταφέρατε και απαθανατίσατε τον Παζολίνι να χαμογελάει...
Υπάρχουν δύο τρόποι για να αξιολογήσεις μια καλή φωτογραφία. Ο ένας είναι ο αντικειμενικός που έχει να κάνει με τις τεχνικές παραμέτρους της γλώσσας της εικόνας και ο άλλος είναι ο προσωπικός, ο συναισθηματικός. Στην περίπτωση μας έχουμε μια εικόνα που συνδυάζει τα παραπάνω, είναι μια φωτογραφία που απαθανατίζει αλήθεια.
Πρόκειται για ένα πορτρέτο του Παζολίνι από το 1973, στην Περσία. Συζητάγαμε με τον Πιερ Πάολο για τον κινηματογράφο. Εκείνος υποστήριζε ότι ο κινηματογράφος είναι η "γλώσσα της πραγματικότητας". Εγώ πάλι υποστήριζα ότι ο κινηματογράφος είναι απλά μια ακόμη γλώσσα. Πήρα τη φωτογραφική μηχανή στο χέρι και τον απαθανάτισα καθώς διασκέδαζε και απολάμβανε τη διαφωνία μας. Είναι η μόνη φωτογραφία στον κόσμο όπου ο Παζολίνι κοιτάζει την κάμερα και χαμογελάει στον φωτογράφο!
Ποια είναι η αγαπημένη σας ανάμνηση δίπλα του;
Η πλήρης παράδοση και διάθεση συνεργασίας του Παζολίνι με τους ανθρώπους του στα γυρίσματα. Ποτέ δεν βγήκε εκτός ελέχου, ποτέ δεν τον άκουσα να φωνάζει ή να προσβάλλει κάποιον, ακόμη και μπροστά σε ανόητους που κατέστρεφαν σκηνικά.
@Villa Fondo Roberto
Υπάρχει κάποιο πορτρέτο του Παζολίνι που ξεχωρίζετε από το σύνολο της δουλειάς;
Είναι μια φωτογραφία που τον αντιπροσωπεύει. Σε αυτή ο Παζολίνι τρέχει, τα δύο πόδια του είναι στον αέρα, σχεδόν πετάει επάνω από το έδαφος. Το πορτρέτο αυτό είναι ενδεικτικό του δυναμισμού που έφερνε στα πλατό, της ακούραστης, ασταμάτητης αφοσίωσης στην τέχνη του.
Θα ξεχωρίζατε σύγχρονους σκηνοθέτες ως τους Παζολίνι των δικών μας καιρών; Αν ναι ποιους;
Πολλοί έχουν καταπιαστεί με θεματική ανάλογη με του Παζολίνι, δημιουργοί ειλικρινείς και ικανοί όπως οι Σίντνεϊ Πόλακ, Στάνλεϊ Κούμπρικ, Τζορτζ Κλούνει, Ρομπέρτο Μπενίνι, Κλιντ Ίστγουντ, Αντρέι Κοντζαλόφσκι, Κεν Λόατς αλλά και άλλοι σπουδαίου.
@Villa Fondo Roberto
Ποιος είναι ο αγαπημένος σας φωτογράφος;
Ποτέ δεν είχα ως αναφορά κάποιον φωτογράφο όσο τους μεγάλους ζωγράφους. Τον Καραβάτζο και Βελάσκεθ, τον Γκόια και τον Πικάσο και άλλους που είχα μελετήσει ως προς την τεχνική, τη σύνθεση και την ερμηνεία των έργων τους.
Ως ένας μαέστρος της φωτογραφίας, ποιες συμβουλές θα δίνατε στους επίδοξους εραστές της τέχνης σας.
Να αναζητήσουν φωτογράφους από το παρελθόν, Δημιουργοί όπως οι Henry Cartier Bresson και Dorothea Lange, ο Robert Capa, ο Ansel Adams, ο Sebastiao Salgado, ο Edward Weston, όλοι τους δημιουργοί που δεν μιμήθηκαν κανέναν απαθανατίζοντας εικόνες αληθινές, απαθανατίζοντας την κοινωνία.
Νέες κόπιες αειθαλούς σοφίας
Πηγή: Cnn Greece