Οκτώβρης 1940. Το Γενικό Επιτελείο Στρατού, με την έναρξη των συγκρούσεων, εξέδωσε ανακοινώσεις ζητώντας φωτογράφους και κινηματογραφιστές για εθελοντική κατάταξη. Μέσα στο κλίμα ενθουσιασμού, ανταποκρίθηκαν πολλοί φωτορεπόρτερ και οπερατέρ. Όσοι κατατάχθηκαν, στη διάρκεια της θητείας τους υπάγονταν στη Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού (ΓΥΣ) και σε ορισμένους απονεμήθηκε ο βαθμός του έφεδρου ανθυπολοχαγού (αυτονόητο ότι όλοι φορούσαν στολή εκστρατείας).

02 Fwtografoi Metwpo iFocus

Οι φωτογράφοι του στρατού, αλλά και οι φωτορεπόρτερ - ανταποκριτές των εφημερίδων, για να μπορούν να κινούνται μέχρι την πρώτη γραμμή έπρεπε να εξασφαλίσουν στρατιωτική άδεια. Στις δε φωτογραφικές εξορμήσεις τους στα διάφορα σημεία του μετώπου, τους συνόδευε πάντα μόνιμος αξιωματικός. Μετά τις εξορμήσεις αυτές, οι φωτορεπόρτερ - ανταποκριτές έδιναν τις φωτογραφίες που προορίζονταν προς δημοσίευση στην υπηρεσία λογοκρισίας για έλεγχο, και μόνο μετά το πέρας αυτού του αυστηρού ελέγχου αποκτούσαν το δικαίωμα να διοχετεύσουν το φωτογραφικό υλικό τους στις εφημερίδες και τα περιοδικά. Όλες σχεδόν οι ειδήσεις από το Αλβανικό Μέτωπο συνοδεύονταν πάντα με ανάλογες φωτογραφίες. Ο στρατός χρησιμοποιούσε την ίδια μεθοδολογία και στις φωτογραφίες των στρατιωτικών φωτογράφων του, αλλά κρατούσε αρκετές φορές και ορισμένες από τις φωτογραφίες των φωτορεπόρτερ για να εξυπηρετήσει τις ανάγκες διαφόρων υπηρεσιών, π.χ. ως ενημερωτικό υλικό προς την Προεδρία της Κυβερνήσεως.

05 Fwtografoi Metwpo iFocus

Βέβαια, λόγω της επιβολής λογοκρισίας πολλές φωτογραφίες που έδειχναν τις σκληρές συνθήκες του πολέμου δεν δημοσιεύτηκαν τότε· π.χ. φωτογραφίες νεκρών στρατιωτών. Στα φωτογραφικά αρχεία του Πολεμικού Μουσείου και του Γενικού Επιτελείου Στρατού τα ονοματεπώνυμα των φωτογράφων συνήθως απουσιάζουν, όπως απουσιάζουν και από τις δημοσιεύσεις ή τις εκθέσεις που πραγματοποιούνται.

Η περίοδος του ελληνοϊταλικού πολέμου, όπως αντίστοιχα και του ελληνογερμανικού, απ’ όπου έχουμε ελάχιστα φωτογραφικά ντοκουμέντα, μέχρι σήμερα δεν έχει αναλυθεί σφαιρικά και ολοκληρωμένα, ούτε στο φωτογραφικό πεδίο αλλά ούτε και στο κινηματογραφικό πεδίο, παρότι τα «Επίκαιρα» εκείνης της εποχής χρησιμοποιούνται συνεχώς στις επετείους και στα ντοκιμαντέρ. Όσον αφορά τους φωτογράφους, πάντα εστιάζουμε στα αρχεία δύο-τριών μεγάλων μουσείων και ιδρυμάτων, επαναλαμβάνοντας τα ίδια δύο-τρία ονόματα φωτογράφων δημιουργών. Όμως δεν χρειάζεται και τόσο επιμονή στους δύο-τρεις επίσημα καταγεγραμμένους. Ας τολμήσουν κάποιοι ερευνητές να βγουν από τα γραφεία των φωτογραφικών μουσείων, κέντρων και ιδρυμάτων και, ξεπερνώντας τους συμβιβασμούς, να βγάλουν από το σκοτάδι όλους τους φωτογράφους, τοποθετώντας τους στη θέση που τους αξίζει. Αν θέλουμε πραγματικά να γράψουμε την ιστορία της ελληνικής φωτογραφίας, πρέπει να γίνουμε υπέρμαχοι των απανταχού λησμονημένων φωτογράφων.

01 Fwtografoi Metwpo iFocus

Λάζαρος Ακκερμανίδης: Από τους πρώτους, ο οποίος παρέμεινε στο μέτωπο σε όλη τη διάρκεια του 1940-41, σε αντίθεση με αρκετούς συναδέλφους του. Το φωτογραφικό έργο του είναι πολύ σημαντικό, γιατί φωτογράφησε κάτω από πραγματικές συνθήκες, ακόμη και στιγμιότυπα μαχών και όχι αποκλειστικά λήψεις στημένων φωτογραφιών. Η καταγραφή της σκληρής πραγματικότητας του Έλληνα φαντάρου είναι ανεκτίμητη.

Μεγάλος αριθμός φωτογραφιών του Ακκερμανίδη δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Νίκη, που πρωτοεκδόθηκε στις 14 Δεκεμβρίου 1940, καθώς και στο μοναδικό ομότιτλο λεύκωμα που εκδόθηκε από την ίδια την εφημερίδα. Να σημειώσουμε επίσης ότι το 1945 στο Ζάππειο παρουσίασε σε ατομική έκθεση μια μεγάλη ενότητα φωτογραφιών του πολέμου με εκτυπώσεις δικές του.

Το φωτογραφικό υλικό του εντοπίστηκε από τον Άλκη Ξανθάκη, καθηγητή - ιστορικό ερευνητή, το 1993 και 200 από αυτές παρουσιάστηκαν σε έκθεση στην Αθήνα, τον Οκτώβριο του ίδιου χρόνου.

Γιώργος Προκοπίου: Ζωγράφος και φωτογράφος∙ παρότι ήταν σε προχωρημένη ηλικία και έπασχε από άσθμα και βρογχίτιδα, κατάφερε να εξασφαλίσει άδεια για το μέτωπο, όπου τράβηξε φωτογραφίες για να τις χρησιμοποιήσει ως βάση για ζωγραφικούς πίνακες. Πέθανε όμως στο χιονισμένο Αργυρόκαστρο στις 20 Δεκεμβρίου 1940, αφήνοντας ατελείωτη την προσπάθειά του, όμως έμειναν σημαντικά φωτογραφικά καρέ από την εικαστική ενέργεια του.

Πέτρος Πουλίδης: Στις αρχές του 1941, ο πρώτος Έλληνας φωτορεπόρτερ, πήγε στο μέτωπο ως πολεμικός φωτορεπόρτερ του ελληνικού στρατού. Από φωτογραφίες του μετώπου όπου απεικονίζεται και ο ίδιος τεκμηριώνουμε ότι φέρει ειδικό σήμα στο πηλήκιο και αντίστοιχο στο πέτο. Το φωτογραφικό αρχείο του έχει αγοραστεί από την ΕΡΤ και έχει ψηφιοποιηθεί. Ο ελληνοϊταλικος πόλεμος περιλαμβάνει πάνω από 100 γυάλινες πλάκες (αρνητικά) μεγάλων διαστάσεων 9x12 και 13x18, με ποικίλα θέματα και με την αντίστοιχη ιστορική τεκμηρίωση. Αρκετές φωτογραφίες του υπάρχουν και στο ΓΕΣ και στο Πολεμικό Μουσείο.

Οι φωτογράφοι του Μετώπου: Λάζαρος Ακκερμανίδης (Νίκη), Σπ


03 Fwtografoi Metwpo iFocus

Ονομαστικος κατάλογος καταγεγραμμένων φωτογράφων (μέχρι τώρα):

Λάζαρος Ακκερμανίδης, (εφημεριδα ΝΙΚΗ)

Σπύρος Αλεξίου

Δημήτρης Γιάγκογλου, (εφημεριδα ΠΡΩΙΑ)

Θωμάς Ιωνάς, ελεύθερος φωτορεπόρτερ

Κυριάκος Κουρμπέτης, (εφημεριδες ΠΡΩΙΑ, ΑΚΡΟΠΟΛΗ)

Γ. Κασόλας, (εφημεριδα ΑΣΥΡΜΑΤΟΣ)

Ιωάννης Νισυρίου (εφημεριδα ΒΡΑΔΥΝΗ)

Δημήτρης Μάρτογλου, (εφημεριδα ΠΡΩΙΑ)

Τάσος Μελετόπουλος,

Δημήτρης Μελισίδης , ελεύθερος φωτορεπόρτερ

Γιάννης Μπίρης, ελεύθερος φωτορεπόρτερ

Δήμος Πατρίδης

Πέτρος Πουλίδης, ελεύθερος φωτορεπόρτερ

Ν. Σούτσος, (εφημεριδα ΕΘΝΟΣ)

Ευστράτιος Στελίγκος

Βασίλης Τσακιράκης, (εφημεριδα ΑΚΡΟΠΟΛΗ)

Δημήτρης Τριανταφύλλου, (εφημεριδες ΠΡΩΙΑ, ΑΚΡΟΠΟΛΗ)

Σπύρος Τράνακας

Δημήτρης Φωτεινόπουλος, ελεύθερος φωτορεπόρτερ

Δημήτρης Φλώρος, (εφημεριδα ΕΜΠΡΟΣ, ΑΣΥΡΜΑΤΟΣ)

Σπύρος Χαλκίδης, ελεύθερος φωτορεπόρτερ

Αδελφοί Μεγαλοκονόμου (Κωνσταντίνος, Μανώλης και Χαράλαμπος) που πήγαν και σαν φωτογράφοι και σαν κινηματογραφιστές.

επίσης φωτογράφισαν

Γιώργος Προκοπίου ζωγράφος και φωτογράφος / πέθανε στο Αργυρόκαστρο το 1941.

Δημήτρης Χαρισιάδης στρατιωτικος (Αξιωματικος επιτελείου)

Γιάννης Παπαρρόδου στρατιωτικος (Αξιωματικος πυροβολικού)

Χρίστος Ν. Πέτρου Μεσογείτης, στρατιωτικος (οπλιτης) /ήταν αρχαιολόγος

Απ. Τζάκος, στρατιωτικός (οπλιτης)

Mαρία Xρουσάκη εθελόντρια του Eρυθρού Σταυρού

 (συνδύασε την ιδιότητα της αδελφής νοσοκόμου με εκείνη της ερασιτέχνη φωτογράφου με πολύ περιορισμένο θεματολόγιο όμως).

Σημ. μερικα ονοματα κινηματογραφιστων

ΓΑΖΙΑΔΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ,

ΔΙΑΚΑΚΗΣ ΚΟΡΝΗΛΙΟΣ,

ΔΡΙΜΑΡΟΠΟΥΛΟΣ ΓΙΑΝΝΗΣ,

ΔΡΙΜΑΡΟΠΟΥΛΟΣ ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ,

ΚΟΚΚΟΛΗΣ ΣΠΥΡΟΣ 

ΛΟΓΓΟΣ ΓΑΒΡΙΗΛ,

ΜΕΡΑΒΙΔΗΣ ΠΡΟΔΡΟΜΟΣ 

ΜΕΓΑΛΟΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΜΑΝΩΛΗΣ

ΠΑΠΑΔΟΥΚΑΣ ΘΑΝΑΣΗΣ 

ΠΑΠΑΔΟΥΚΑΣ ΚΩΣΤΑΣ

ΦΙΝΟΣ ΦΙΛΟΠΟΙΜΗΝ

Ευχαριστούμε για την βοηθειά τους,’Αλκη Ξανθάκη καθηγητή-ιστορικό ερευνητή,  Νίκο Τόλη, συλλέκτη-ερευνητή, τον Γιάννη και Αλέξανδρο ΑκκερμανίδηΠέτρο Μιχάλη εκδότη καθώς και τους φορείς αρχειακού υλικού.

Πρόσφατα Άρθρα

Εκθέσεις Φωτογραφίας (29 Σεπ 2023)

Το Κατάλυμα της Γαλλίας, σε συνδιοργάνωση με την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, θα φιλοξενήσει την έκθεση φωτογραφίας με προβολή αφηγήσεων και τίτλο «Προσωπογραφίες του Αιγαίου» των Κωνσταντίνου και...

Παρουσιάσεις και Συνεντεύξεις (28 Σεπ 2023)

«Είναι συγκλονιστικό να βλέπεις να μιλάνε μέσα από την ψυχή τους, εκφραζόμενοι μέσα από μια φωτογραφία, κάθε φορά κοιτάγαμε μία φωτογραφία αλλά διαβάζαμε την ψυχή της κάθε κοπέλας που μίλαγε»,...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (25 Σεπ 2023)

To 1927 Art Space υποδέχεται αυτό το φθινόπωρο τον φωτογράφο Πολύβιο Ανεμογιάννη και παρουσιάζει την έκθεση φωτογραφίας Far East.   Πρόκειται για ένα οδοιπορικό στις λαϊκές γειτονιές...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (25 Σεπ 2023)

"Οι συμβολικοί «τόποι» που εξερευνά κανείς στη διαδικασία της απεξάρτησης, η αίσθηση της διαρκούς εγρήγορσης και της αναμονής «αυτού του ενός και μοναδικού πράγματος που θα επεκτείνει τη ζωή πέρα...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (22 Σεπ 2023)

Το BOOZE Κ.Ο.Τ.Ε.Σ. φιλοξενεί την ατομική έκθεση φωτογραφίας του Ηλία Κωνσταντακόπουλου elsewhere (ΑΛΛΟΥ) (σε κάποιον άλλον τόπο_προς κάποιον άλλον τόπο) από την Τετάρτη 4 Οκτωβρίου έως την Τετάρτη...

Agora (19 Σεπ 2023)

 Η νέα Polaroid I-2 συνδυάζει την παραδοσιακή αναλογική εμπειρία με τη σύγχρονη τεχνολογία μίας φωτογραφικής μηχανής και δημιουργεί ένα νέο σημείο αναφοράς στη στιγμιαία...

News (19 Σεπ 2023)

Αν θέλετε να ρουφήξετε τη φωτογραφία στο έπακρο. Αν αναζητάτε την ουσία. Αν είσαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσετε τις γνώσεις και τον εαυτό σας. Αν θέλετε να βιώσετε τη γέννηση της ιδέας που γεννά το...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (18 Σεπ 2023)

Η γκαλερί "Χρύσα" στην Κατερίνη υποδέχεται τον εικαστικό, καλλιτεχνικό φωτογράφο Παναγιώτη Φτάρα. Συνδιοργανωτές είναι ο Οργανισμός Πολιτισμού Ο.Π.Π.Α.Π. και οι Εκδόσεις Οξύνοια. Εγκαινιάζει...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (18 Σεπ 2023)

Κάθε μορφή τέχνης διαμορφώνει έναν διάλογο μεταξύ δημιουργού και αποδέκτη συνειδητά, αλλά και ασυνείδητα. Είναι μια εξιστόρηση με μια άλλη γλώσσα, με ένα άλλο μέσο που απελευθερώνει μια διαφορετική...

News (14 Σεπ 2023)

Μια συμπαραγωγή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής με τον Οργανισμό ΝΕΟΝ Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ Επιμέλεια προγράμματος | Γιώργος Κουμεντάκης (Καλλιτεχνικός Διευθυντής ΕΛΣ)...

News (14 Σεπ 2023)

Τα Great Photo Awards με χαρά ανακοινώνουν το μεγάλο νικητή, τους νικητές επιμέρους κατηγοριών και τους επιλαχόντες με αναρτήσεις, του διεθνούς φωτογραφικού διαγωνισμού με θέμα “Black & White...

News (14 Σεπ 2023)

Το φθινόπωρο έφτασε και φέρνει μαζί του τα βραβευμένα και πολυαγαπημένα εργαστήρια θεραπευτικής φωτογραφίας του Eyes of Light. Δύο εργαστήρια, ένα δια ζώσης για άτομα από Αθήνα και ένα διαδικτυακό...