Ύστερα από 50 χρόνια «υπηρεσίας» στη φωτογραφία, έχω πια πειστεί ότι ορισμένοι (λίγοι) φωτογράφοι διαθέτουν μία έκτη αίσθηση. Θα μπορούσα να το πω και μαντική ικανότητα, αλλά κινδυνεύω να γίνω γραφικός. Σίγουρα όμως αυτή η ικανότητά τους δεν οφείλεται μόνο στη γνώση και την εμπειρία τους. Αναφέρομαι στη δυνατότητα που έχουν κάποιοι «φωτογράφοι δρόμου» να καταγράφουν τη στιγμή της κορύφωσης μιας σκηνής δράσης

04 Thanasis Tsagkris iFocus

Γρεβενά, δεκαετία ‘50. Η φωτ. αυτή έγινε αφίσα της Unicef, για το «Έτος παιδιού» το 1981.

Ο Cartier – Bresson την αποκάλεσε “αποφασιστική στιγμή”, οι άλλοι όμοιοί του δεν έδωσαν κάποια ονομασία, απλά τράβηξαν αυτή τη στιγμή. Ο γράφων, σε νεαρή ηλικία, είχε ασχοληθεί με το είδος αυτό της φωτογραφίας, για δύο περίπου χρόνια. Δεν είχε κατορθώσει όμως να πετύχει παρά μόνο μερικές τέτοιου είδους φωτογραφίες, που έχουν μάλιστα δημοσιευτεί στο ΦΩΤΟγράφο. Η διαφορά με τους “μάντεις” του είδους είναι ότι εκείνοι μπορούν να “πιάσουν”, τέτοιες μοναδικές στιγμές, αναρίθμητες φορές.

Εκτός βέβαια από τον “γνωστό” Henri Cartier – Bresson, τον ίδιο σεβασμό νοιώθω για τον “γλυκό” Robert Doisneau, τον Elliot Erwitt, τον Eugene Smith, τον Marc Riboud και κάποιους άλλους.

Σε αυτή την “ιδιαίτερη” μικρή ομάδα θα ήθελα να συμπεριλάβω και τον “δικό μας” Θανάση Τσαγκρή. Και δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι στο βιβλίο μου Ιστορία της Ελληνικής Φωτογραφίας, τον έχω αποκαλέσει “Cartier-Bresson της Ελλάδας”.

02 Thanasis Tsagkris iFocus

Ο Θανάσης Τσαγκρής όμως – σε αντίθεση με τον Cartier-Bresson – ελάχιστα ενδιαφέρθηκε να προβάλει τον εαυτό του σε τηλεοπτικά παράθυρα ή με άλλους τρόπους αυτοπροβολής. Παρά την επιμονή μου για την παρουσίασή του στο ραδιόφωνο και την τηλεόραση, ακόμα και στη σχολή όπου διδάσκω, ο Τσαγκρής είχε πάντα αρνηθεί ευγενικά.

Γεννήθηκε στο χωριό Κολύρι της Ηλείας, το 1992. Το 1945 ήρθε στην Αθήνα και εργάστηκε στο πρακτορείο των αδελφών Μεγαλοκονόμου, σαν φωτορεπόρτερ. Αργότερα δούλεψε κοντά στον Σπύρο Τρανάκα, στην οδό Κάνιγγος 10. Το 1955 μαζί με άλλους φωτορεπόρτερ ίδρυσε το Πρακτορείο Φωτορεπορτάζ «Hellas Press». Οι φωτογραφίες τους από τότε κυκλοφορούσαν στον ελληνικό και στον διεθνή τύπο.

05 Thanasis Tsagkris iFocus

Το 1958 προσλήφθηκε στη ΔΕΗ, στο φωτογραφικό τμήμα, και εργάστηκε σαν βοηθός του Νίκου Γκιζίκη. Μετά την αποχώρηση του τελευταίου έγινε προϊστάμενος για 20 περίπου χρόνια και συνέβαλε στη βελτίωση του φωτογραφικού εργαστηρίου της ΔΕΗ.

Τα χρόνια αυτά ταξίδευε σε όλη την Ελλάδα, φωτογραφίζοντας όλα τα υδροηλεκτρικά και θερμοηλεκτρικά εργοστάσια παραγωγής ρεύματος της ΔΕΗ καθώς και άλλες δραστηριότητές της. Δημιούργησε έτσι ένα μεγάλο αρχείο σχετικό με την εξέλιξη της εταιρείας.

Το 1959 έγινε μέλος της Ελληνικής Φωτογραφικής Εταιρείας και είχε πολλές επιτυχίες σε εκθέσεις, στη μαυρόασπρη φωτογραφία και ιδιαίτερα στο στιγμιότυπο. Η FIAP ( Διεθνής Ομοσπονδία Φωτογραφικής Τέχνης) του απένειμε τους τίτλους AFIAP ( 1966 ) και EFIAP (1968 ), για το φωτογραφικό έργο του. Το 1961 άρχισε να συμμετέχει σε διεθνείς διαγωνισμούς και η δουλειά του άρχισε να ξεχωρίζει, να βραβεύεται και να αναγνωρίζεται. Φωτογραφίες του έχουν συμπεριληφθεί σε εκδόσεις μεγάλων ετήσιων λευκωμάτων (Annuals) και έχουν εκδοθεί σε αναγνωρισμένα ξένα έντυπα όπως το Photography of the World, 1969, το Photography Year Book, 1986, U.S. Camera, Time-Life κ.α.

01 Thanasis Tsagkris iFocus

Συνεργάστηκε σαν ανταποκριτής με διεθνή πρακτορεία, όπως το Keystone (1984) και σαν αποκλειστικός ανταποκριτής με το πρακτορείο Gamma (1974). Φωτογραφίες του έχουν χρησιμοποιηθεί επίσης από την UNICEF, στα πλαίσια της καμπάνιας της για το «Έτος παιδιού» το 1981. Έκανε πέντε ατομικές εκθέσεις: Στην Ε.Φ.Ε. το 1970, στην αίθουσα τέχνης «Παρνασσός» το 1973, στην αίθουσα Κέννεντι της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης το 1980, στο Δημαρχείο Πύργου το 1987 και στο Greek Trade Center της Νέας Υόρκης το 1972, ύστερα από πρόσκληση της ελληνικής ομογένειας.

Φωτογραφίες του έχουν αναρτηθεί σε περισσότερες από 20 διεθνείς φωτογραφικές εκθέσεις. Έχει επίσης βραβευτεί με 150 βραβεία και Grand Prix σε εκθέσεις σε όλο τον κόσμο. Οι φωτογραφίες του κατορθώνουν με έναν μαγικό τρόπο να συγκρατήσουν την στιγμή της κορύφωσης της δράσης.


Για το σύνολο του έργου του απέσπασε δίπλωμα διάκρισης από την Ε.Φ.Ε., το 1989 και το δίπλωμα «Βούλα Παπαϊωάννου», από το Ελληνικό Κέντρο Φωτογραφίας, το 1998. Για τις σύγχρονες τεχνολογικές εξελίξεις στο χώρο της φωτογραφίας, ο Θανάσης Τσαγκρής έχει τις επιφυλάξεις του:

«Σήμερα η φωτογραφία έχει πάρει άλλες διαστάσεις, τα κομπιούτερ και τα τεχνικά μέσα που έχει στη διάθεσή του ο φωτογράφος προσθέτουν διαφορετικό ύφος στο αποτέλεσμα. Η τεχνολογία μπορεί να μεταβάλλει ποικιλότροπα το αποτέλεσμα, γεγονός που δεν αντικατοπτρίζει τις δυνατότητες και την αξία του φωτογράφου», είχε πει σε μια παλιότερη συνέντευξή του.

Για τον Τσαγκρή «καλή φωτογραφία» είναι εκείνη που αντέχει στο χρόνο. Αυτή που τη βλέπεις χρόνια και εξακολουθεί να σε γεμίζει. Το πάθος του για τη φωτογραφία διατηρείται ακόμη και σήμερα. Συχνά επισκέπτεται το εργαστήριο που λειτουργεί πια ο γιος του Στέλιος, ο οποίος ακολουθεί το δικό του τρόπο έκφρασης στο χώρο της φωτογραφίας.

Το 2005, ο γράφων με την ιδιότητα του επιμελητού, ανέλαβε τη δημιουργία μιας φωτογραφικής έκθεσης και του αντιστοίχου λευκώματος, που περιελάμβανε πέντε Έλληνες φωτογράφους. Η έκθεση παρουσιάστηκε σε 14 πόλεις της Ελλάδας και σε τρεις στο εξωτερικό, με τον τίτλο “Η άδολη ματιά”. Το κοινό στοιχείο των φωτογράφων αυτών ήταν η “άδολη ματιά” τους με την οποία προσέγγισαν την Ελλάδα της περιόδου 1940-1980. Ήταν μια ματιά χωρίς σκοπιμότητες, χωρίς υστεροβουλία και χωρίς προκαταλήψεις. Ήταν φυσικό ένας από τους φωτογράφους αυτούς, να είναι ο Θανάσης Τσαγκρής.

κείμενο Άλκης Ξ. Ξανθάκης

(φωτο. εξωφύλλου: Πελοπόννησος, δεκαετία ‘50).

Ευχαριστούμε τον Στέλιο Τσαγκρή για την παραχώρηση του φωτογραφικού υλικού.

Αναδημοσίευση από τον ΦΩΤΟγράφο 175, Ιούλιος, 2008

10 Thanasis Tsagris iFocus

11 Thanasis Tsagris iFocus

12 Thanasis Tsagris iFocus

13 Thanasis Tsagris iFocus

Πρόσφατα Άρθρα

Εκθέσεις Φωτογραφίας (17 Ιουλ 2025)

Την Παρασκευή 18 Ιουλίου ξεκινά η έκθεση φωτογραφίας του 2ου Φεστιβάλ Φωτογραφίας Τρίπολης με θέμα «Ερείπια της Αρκαδίας» στο Πάρκο του Πνευματικού Κέντρου Τρίπολης, η οποία θα διαρκέσει μέχρι τις...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (17 Ιουλ 2025)

Στην έκθεση φωτογραφίας «Η ανάσα του Πήλιου Τοπίου» του γνωστού και πολυβραβευμένου φωτογράφου Γεώργιου Λεονταρά, η οποία έχει στηθεί στον όμορφο χώρο της Estias Pelion θα διαρκέσει ως τις 30/9,...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (17 Ιουλ 2025)

Η ατομική έκθεση της φωτογράφου Ελένης Ονάσογλου αποκαλύπτει τις κρυφές γωνιές της μνήμης και τις σκοτεινές σκιές του χρόνου. Μέσα από ασπρόμαυρες φωτογραφίες, ο θεατής καλείται να ανασυνθέσει ένα...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (16 Ιουλ 2025)

Η Έκθεση Φωτογραφίας "Καζάνια" του Βασίλη Μποντοσόγλου θα φιλοξενηθεί στο Aegean Center for Fine Arts της Παροικιάς στην Πάρο από τις 25 έως και τις 29 Ιουλίου. Η έκθεση τιμά την...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (16 Ιουλ 2025)

Στο Πωγώνι ταξιδεύει η έκθεση φωτογραφίας «Ακολουθώντας τα κοπάδια: Μια ιστορία συμβίωσης του Κουκάλογου και της παραδοσιακής κτηνοτροφίας στην Πίνδο» που διοργανώνουν το Οικομουσείο Ζαγορίου και η...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (12 Ιουλ 2025)

Οι ομάδες φωτογραφίας του Δήμου Γλυφάδας, διοργανώνουν την ετήσια έκθεση φωτογραφίας για την σεζόν 2024-2025.  Τα τμήματα αρχάριων και προχωρημένων θα παρουσιάσουν φωτογραφίες με τα θέματα...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (09 Ιουλ 2025)

Εγκαίνια της ομαδικής έκθεσης φωτογραφίας της Φωτογραφικής ομάδας Κατερίνης – μουσική εκδήλωση με τους Γιάννη Αναγνωστόπουλο και Βάιο Παλέγκα. Η Φωτογραφία συναντά τη Μουσική στο Βυζαντινό κάστρο...

News (07 Ιουλ 2025)

Στο πλαίσιο των Photometria Awards 2025 με κριτή τον φωτογράφο του πρακτορείου Magnum Alec Soth, πραγματοποιήθηκε ανοιχτό κάλεσμα προς φωτογράφους από όλο τον κόσμο για να καταθέσουν την οπτική τους...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (03 Ιουλ 2025)

«Θραύσματα - Fragments» είναι ο τίτλος της έκθεσης φωτογραφίας και video art της Μαρίας Μπουρμπού, σε επιμέλεια Χαράς - Ελένης Μητσοτάκη, η οποία θα φιλοξενηθεί από τις 19 έως τις 31 Ιουλίου 2025...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (27 Ιουν 2025)

 Η φωτογραφική ματιά της Ειρήνης Παπαχρήστου ζωντανεύει μέσα από την προσωπική της έκθεση «Αντικατοπτρισμοί ζωής/Reflections on life», η οποία εγκαινιάζεται στις 2 Ιουλίου 2025 στο Garage Bar....

Εκθέσεις Φωτογραφίας (26 Ιουν 2025)

Ο Σύλλογος Εικαστικών Καλλιτεχνών Πιερίας ανακοινώνει την παράταση της έκθεσης φωτογραφίας “Joyful Moments” έως και την Κυριακή 29 Ιουνίου, στην Αστική Σχολή Κατερίνης. Η...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (24 Ιουν 2025)

Η φωτογραφική ομάδα Αμπάριζα πραγματοποιεί έκθεση φωτογραφίας από 27.06 έως και 30.06.2025. Φωτογραφίζω για να επικοινωνήσω αυτό που με κινητοποιεί, να αισθανθώ αυτό το βλέμμα, αυτή την...