Το ανησυχητικό ερώτημα σχετικά με τη νομιμότητα της φωτογραφίας ως αυτόνομο είδος στην τέχνη τίθεται ξανά και ξανά εδώ και 200 ​​χρόνια. Είναι η φωτογραφία πραγματικά μια τέχνη που αξίζει να θεωρείται εξίσου πολύτιμη όπως η ζωγραφική; Πολλοί σύγχρονοι κριτικοί τής τέχνης εξακολουθούν να διαφωνούν όταν πρόκειται για αυτό το αμφιλεγόμενο ζήτημα, που τίθεται για πρώτη φορά στις αρχές του 19ου αιώνα από τους πικτοριαλιστές. Ο πικτοριαλισμός αποτέλεσε ένα ισχυρότατο καλλιτεχνικό ρεύμα από το 1885 έως το 1915 , παρότι εξακολουθούσε να είναι,οριακά, ενεργό ακόμη και τη δεκαετία του 1940, λόγω της γοητευτικής του φύσης που εξακολουθούσε να συναρπάζει κάποιους φωτογράφους του 20ού αιώνα. Μολονότι δεν υπάρχει ακριβής ορισμός του πικτοριαλισμού, περιγράφεται καλύτερα ως μια φωτογραφική προσέγγιση που επικεντρώνεται στην ομορφιά τού αντικειμένου, στην τελειότητα της σύνθεσης και όχι στην τεκμηρίωση του κόσμου όπως είναι. Έχοντας αυτό υπόψη, δεν είναι περίεργο ότι οι πικτοριαλιστές ήταν οι πρώτοι που σκέφτονταν την καλλιτεχνική αξία τής φωτογραφίας με έναν αρκετά σοβαρό τρόπο. Έδωσαν τον καλύτερο εαυτό τους για να εμπνεύσουν και να δημιουργήσουν μια διαφορετική αίσθηση και να υπερκεράσουν τη μη ρομαντική και αυστηρά αντικειμενική καταγραφή του κόσμου που τους περιέβαλλε .

Ο πικτοριαλισμός οφείλει το όνομά του στον Henry Peach Robinson, βρετανό συγγραφέα του Pictorial Effect in Photography (1869), ένα βιβλίο που παρέμεινε ένα από τα σημαντικότερα γραπτά του 19ου αιώνα για τις τεχνικές και την αισθητική τής φωτογραφίας. Ο κύριος στόχος του Robinson ήταν να διαχωρίσει τη φωτογραφία ως μορφή τέχνης από τη φωτογραφία που χρησιμοποιείται για διάφορους επιστημονικούς και καταγραφικούς σκοπούς ( ντοκουμέντο). Ένας άλλος βρετανός φωτογράφος τής ίδιας εποχής, ο Peter Henry Emerson, αναζητούσε επίσης τρόπους για να τονίσει την προσωπική έκφραση στη φωτογραφία αντί για την απλή και απρόσωπη καταγραφή.

Μέχρι τις αρχές του 1900, ο πικτοριαλισμός άρχισε να εξαπλώνεται και να κερδίζει έδαφος και δημοτικότητα. Αυτό συνέβη χάρη στη διαθεσιμότητα των πρώιμων φωτογραφικών μηχανών στιγμιαίας λήψης Kodak καθώς και στις προσπάθειες τού Alfred Stieglitz, ενός διάσημου Αμερικανού καλλιτέχνη που συνέλεξε μια ομάδα συναδέλφων του δημιουργώντας το δικό τους φωτογραφικό κίνημα το οποίο ονομάστηκε Photo-secession “ , πρωταρχικός της στόχος ήταν η προβολή τής φωτογραφίας ως μέσο που μπορεί να γίνει τόσο εκφραστικό και ουσιαστικό όσο και η ζωγραφική.

Η φωτογραφική προσέγγιση του Stieglitz υπήρξε η πρώτη απόπειρα πικτοριαλιστικής αποτύπωσης, δεδομένου ότι αποδίδει μεγάλη προσοχή και επιμέλεια στη σύνθεση, το χρώμα και την τονικότητα, προσπαθώντας πάντα να συλλάβει κάτι πέρα ​​από το ορατό πλησιάζοντας πιο κοντά στη σφαίρα του όνειρου. Μαζί με άλλους πικτοριαλιστές, όπως ο Edward Steichen και ο Clarence White, ο Stieglitz συνέβαλε στη ριζική αλλαγή τής αντίληψης τής φωτογραφίας και προετοίμασε επίσης το έδαφος για τεράστιες πωλήσεις αυτών των καινοτόμων για την εποχή, έργων τέχνης, οι οποίες έγιναν έναν αιώνα αργότερα! Στην πραγματικότητα, μια από τις σημαντικότερες στιγμές στην ιστορία τού πικτοριαλισμού συνέβη το 1910, όταν η γκαλερί Albright στο Μπάφαλο τής Νέας Υόρκης, αγόρασε 15 φωτογραφίες από το Stieglitz. Αυτή ήταν η πρώτη φορά που μια γκαλερί αναγνώρισε την αξία αυτού του είδους τής φωτογραφίας. Μια τέτοια προσέγγιση αποτέλεσε την αρχή μιας σημαντικής αλλαγής που επηρέασε πολλούς συλλέκτες έργων τέχνης αλλά και ιδρυμάτων.

Εναλλακτικές διεργασίες εκτύπωσης

Οι πικτοριαλιστές, σε αντίθεση με την πλειοψηφία των επονομαζόμενων straight φωτογράφων, ήταν γνωστοί για τον σχολαστικό πειραματισμό τους με τις πιο ασυνήθιστες διαδικασίες εκτύπωσης. Ξεκίνησαν την εκτεταμένη επεξεργασία τους με μια συνηθισμένη γυάλινη πλάκα, αλλά με συνέπεια θα παραμείνουν επικεντρωμένοι στην επιλογή φωτογραφικών χαρτιών και χημικών διαδικασιών ικανών να ενισχύσουν ή να μειώσουν το αποτελέσματα. Για τον ίδιο λόγο, ορισμένοι πικτοριαλιστές χρησιμοποιούσαν ειδικούς φακούς για την παραγωγή πιο μαλακών εικόνων, αλλά η μαλακότερη εστίαση κατά την μετα-επεξεργασία ήταν σίγουρα η πιο κοινή πρακτική. Είναι γνωστό ότι πολλοί από αυτούς τους επαναστάτες καλλιτέχνες χρησιμοποίησαν μάλλον εναλλακτικές διαδικασίες εκτύπωσης που θεωρούνταν εξαιρετικά περίπλοκες ή απλά αναξιόπιστες από τους straight φωτογράφους. Για παράδειγμα, οι πικτοριαλιστές ήταν υπέρμαχοι της χρήσης διχρωμικού τζελ - ήταν μια ασυνήθιστη στρατηγική που περιλάμβανε πολλαπλά στρώματα χημικών ουσιών και είχε ως αποτέλεσμα μια ζωγραφική εικόνα που πλησιάζει σε ύφος τούς πίνακες ακουαρέλας. Μια άλλη αγαπημένη διαδικασία των πικτοριαλιστών ήταν η εκτύπωση λαδιού (oil-print). Εκτός από αυτές τις περιθωριοποιημένες προσεγγίσεις, οι πικτοριαλιστές βασίζονταν σε πιο συνηθισμένες αλλά αρκετά καλλιτεχνικές πρακτικές, όπως αυτή της κυανοτυπίας ή της πλατινοτυπίας.

Διάσημοι Πικτοριαλιστές Φωτογράφοι

Όταν ο πικτοριαλισμός, ως κίνημα, διακήρυξε τον στόχο του -να μιμηθεί τη ζωγραφική τέχνη, οι ζωγράφοι έχουν ήδη δει το φωτογραφικό μέσο ως ορκισμένο εχθρό επειδή αποκτούσε ολοένα και περισσότερη δημοτικότητα από αυτούς, ειδικότερα στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Έδειχνε πως προσπαθούσε να «κλέψει» κάτι από την καλλιτεχνική αίσθηση των έργων τους. Ωστόσο, η φωτογραφία προσπαθούσε απλώς να αποδείξει ότι, παρόλο που η φωτογραφική μηχανή παρείχε μεγάλη τεχνική βοήθεια και ευκολία για τη λήψη εικόνων, χρειαζόταν ακόμα ανθρώπινη παρέμβαση για να βρεθεί στο επόμενο επίπεδο. Τα έργα των πικτοριαλιστών φωτογράφων έμοιαζαν σκόπιμα σαν πίνακες ζωγραφικής και σχέδια με κάρβουνα επειδή απεγνωσμένα έψαχναν τρόπους για να αναγνωριστούν ως κάτι περισσότερο από ένα κλικ του κλείστρου - και τελικά, χάρη στους καινοτόμους δημιουργούς τους, το κατόρθωσαν.

Ένας μεγάλος αριθμός ζωγράφων και θεμελιωτών τής μοντέρνας τέχνης - περιλαμβανομένων των Edouard Manet (1832-83), Edgar Degas (1834-1917), και Paul Gauguin (1848-1903) - ξεκίνησε να χρησιμοποιεί φωτογραφίες αφού ολοκλήρωνε τοπία ή πορτραίτα στο στούντιο του. Την ίδια χρονική στιγμή αρκετοί πικτοριαλιστές φωτογράφοι όπως ο Alvin Langdon Coburn, Edward Steichen, Oscar Gustave Rejlander, Gertrude Kasebier, και Sarah Choate Sears - εκπεδεύονταν στη ζωγραφική ή φωτογράφιζαν πίνακες.

Η παρακμή του πικτοριαλισμού προσδιορίζεται χρονικά μετά το 1920, μολονότι δεν εξαφανίστηκε έως τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο.

Πικτοριαλιστές φωτογράφοι που πρέπει να γνωρίζεις

Αμερική: F. Holland Day (1864-1933), Alfred Stieglitz (1864-1946), Clarence H. White (1871-1925), Edward Steichen (1879-1973), Paul L. Anderson (1880-1956), Charles Sheeler (1883-1965), Edward Weston (1886-1958), Man Ray (1890-1976) and Paul Strand (1890-1976);

Βρετανία: Julia Margaret Cameron (1815-79), Henry Peach Robinson (1830-1901), Frederick H. Evans (1853-1943), George Davision (1854-1930), Peter Henry Emerson (1856-1936), Alexander Keighley (1861-1947), Alfred Horsley Hinton (1863-1908), Malcolm Arbuthnot (1874-1967) and Francis J. Mortimer (1874-1944);

Ευρώπη: Constant Puyo (1857-1953), Robert Demachy (1859-1936), Leonard Misonne (1870-1943), Pierre Dubreuil (1872-1944), Hans Watzek (1848-1903), Hugo Henneberg (1863-1918), Heinrich Kuhn (1866-1944), Adolf Fassbender (1884-1980), Theodor Hofmeister (1863-1943), Oskar Hofmeister (1871-1937), John Heartfield (1891-1968), Andre Kertesz (1894-1985) and Laszlo Moholy-Nagy (1895-1946).