Αυτός είναι ο τίτλος ενός από τα πιο διάσημα αυτοπορτραίτα της Nan Goldin, μιας εξαιρετικής γυναίκας φωτογράφου, η οποία με τη σειρά της τοποθετεί ένα πολύ σημαντικό και ευαίσθητο θέμα σε πρώτο πλάνο: την έμφυλη βία.


Πρόκειταιγια μία έγχρωμη φωτογραφία της φωτογράφου που κοιτάζει απευθείας την κάμερα. Το έντονο κόκκινο αίμα στο λευκό του πρησμένου αριστερού της ματιού καθρεφτίζει την απόχρωση του κραγιόν της. Σκούροι μώλωπες χρωματίζουν το δέρμα γύρω από αυτό και κάτω από το δεξί της μάτι. Σε αντίθεση με τη σωματική βλάβη που παρουσιάζεται προκλητικά στην κάμερα, η ίδια εμφανίζεται περιποιημένη. Τα μαλλιά της λάμπουν και είναι καλά βουρτσισμένα και, εκτός από το έντονο κόκκινο κραγιόν, φοράει σκουλαρίκια και ένα κολιέ. Έχει φωτογραφηθεί με φόντο ένα τμήμα από σκούρο ξύλινο έπιπλο και μια λευκή κεντημένη κουρτίνα που φαίνεται γαλαζωπή στο τεχνητό φως. Οι σκοτεινές σκιές πίσω από το κεφάλι της υποδηλώνουν τη χρήση λάμπας φλας. Ως φωτογραφική εκτύπωση, αυτή η εικόνα υπάρχει σε μια έκδοση των είκοσι πέντε αντιτύπων.

Είναι μια μοναδική συνεισφορά στην ιστορία της φωτογραφίας-πορτραίτου. Εφιστά την προσοχή στην ενδοοικογενειακή βία κατά των γυναικών και δείχνει την ίδια την καλλιτέχνιδα ως θύμα και επιζήσασα. Υπονοεί ότι η ενδοοικογενειακή βία μπορεί να συμβεί σε οποιονδήποτε (και ειδικά σε οποιαδήποτε γυναίκα). Η φωτογραφία τραβήχτηκε το 1984. Τα σοκαριστικά φαινόμενα βίας κατά των γυναικών σήμερα δεν είναι σε καμία περίπτωση απλώς ένα περιθωριακό φαινόμενο.

Η Nan Goldin εξήγησε την κατάσταση που οδήγησε σε αυτήν την εικόνα στο βιβλίο της “The Ballad of Sexual Dependency”:

«Για αρκετά χρόνια ήμουν βαθιά εμπλεκόμενη με έναν άντρα. Ταιριάζαμε συναισθηματικά και η σχέση έγινε πολύ αλληλεξαρτώμενη. Η ζήλια χρησιμοποιήθηκε για να εμπνεύσει το πάθος. Η ιδέα του για τις σχέσεις είχε τις ρίζες της στον ρομαντικό ιδεαλισμό. Λαχταρούσα την εξάρτηση, τη λατρεία, την ικανοποίηση, την ασφάλεια, αλλά μερικές φορές ένιωθα κλειστοφοβία. Ήμασταν εθισμένοι στην ποσότητα αγάπης που παρείχε η σχέση... Τα πράγματα μεταξύ μας άρχισαν να καταρρέουν, αλλά κανένας από τους δύο δεν μπορούσε να βάλει ένα τέλος. Η επιθυμία ανανεωνόταν συνεχώς την ίδια στιγμή που η δυσαρέσκεια γινόταν αναμφισβήτητη. Η σεξουαλική μας εμμονή παρέμεινε ένα “αγκίστρι” που μας παγίδευε. Ένα βράδυ με χτύπησε άγρια, παραλίγο να με τυφλώσει». 

Το αυτοπορτραίτο της μετά το συμβάν αντικατοπτρίζει την ειλικρινή προσέγγιση της Goldin, η οποία ποτέ δεν απέφυγε να δείξει το προσωπικό της τραύμα. Σηματοδοτώντας το τέλος μιας μακροχρόνιας σχέσης, η εικόνα λειτουργεί ως η συναισθηματική κορύφωση του βιβλίου της The Ballad of Sexual Dependency. Η Goldin λέει: “Τραβάω αυτή τη φωτογραφία για να μην επιστρέψω ποτέ σε αυτόν”.

Οι φωτογραφίες της Goldin, της ίδιας, των εραστών και των φίλων της, λειτορυγούν ως ημερολογιακές καταγραφές. Συνδυάζουν μια αυθόρμητη αισθητική στιγμιότυπων με το κοινωνικό πορτραίτο στο είδος του γεννημένου στην Ουγγαρία, Γάλλου φωτογράφου George Brassai (1899-1984) και της Αμερικανίδας φωτογράφου Diane Arbus (1923-71).

Ενώ πολλά από τα θέματα των φωτογραφιών είναι λαμπερά, οι περιστάσεις τους είναι συναισθηματικά ωμές και σκληρές. Έχει πει: “Θέλω να δείξω πώς ακριβώς μοιάζει ο κόσμος μου, χωρίς γοητεία, χωρίς δοξολογία. Αυτός δεν είναι ένας ζοφερός κόσμος, αλλά ένας κόσμος στον οποίο υπάρχει μια επίγνωση του πόνου, μια ποιότητα ενδοσκόπησης” («The Ballad of Sexual Dependency»). 

Άρχισε να δείχνει τα φωτογραφικά της πορτρέτα ως διαφάνειες όταν δεν είχε πρόσβαση σε έναν σκοτεινό θάλαμο και δεν είχε την οικονομική δυνατότητα να κάνει εκτυπώσεις. Η πρώτη δημόσια παρουσίαση των εικόνων της έγινε στα κλαμπ και τα μπαρ της Νέας Υόρκης όπου δούλευε και έπαιζε στα τέλη της δεκαετίας του 1970 και στις αρχές της δεκαετίας του 1980. Μέσω επαναλαμβανόμενων προβολών η σειρά των διαφανειών υπέστη επεξεργασία και αναπτύχθηκε μια αφήγηση. Το 1981 η Goldin το ονόμασε “The Ballad of Sexual Dependency” μετά το “The Ballad of Sexual Obsession” στο «The Threepenny Opera» (1928) των Bertholt Brecht (1898-1956) και Kurt Weill (1900-50). Το έργο συνέχισε να προστίθεται με την πάροδο του χρόνου. Το 1986 μια συνοπτική εκδοχή του εκδόθηκε ως βιβλίο από την Aperture Press, στη Νέα Υόρκη. Το slide show έχει ψηφιοποιηθεί και έχει συνδεθεί με ένα ηχητικό κομμάτι που δημιουργήθηκε χρησιμοποιώντας μουσική μπλουζ, ρέγκε, ροκ και όπερας. Στίχοι, ρυθμοί και μελωδίες υπογραμμίζουν και επηρεάζουν την αφηγηματική ακολουθία των φωτογραφικών εικόνων. Η Vivienne με το κόκκινο φόρεμα, η NYC 1980 (Tate P78043) και οι Greer και Robert στο κρεβάτι, NYC 1982 (P78044) εμφανίζονται επίσης στο “The Ballad of Sexual Dependency”. Η Goldin εξήγησε: “Συχνά φοβάμαι ότι οι άνδρες και οι γυναίκες είναι αμετάκλητα ξένοι μεταξύ τους, ασυμβίβαστα ακατάλληλα, σχεδόν σαν να ήταν από διαφορετικούς πλανήτες. Αλλά υπάρχει μια έντονη ανάγκη για σύζευξη παρ' όλα αυτά. Ακόμα κι αν οι σχέσεις είναι καταστροφικές, οι άνθρωποι προσκολλώνται μεταξύ τους. Η ένταση που δημιουργεί αυτό φαίνεται να είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα: η πάλη μεταξύ αυτονομίας και εξάρτησης. «The Ballad of Sexual Dependency» αρχίζει και τελειώνει με αυτήν την προϋπόθεση Προσπαθώ να καταλάβω τι κάνει τη σύζευξη τόσο δύσκολη.”

Κάποιες σκέψεις πάνω στη βία με αφορμή τη συγκεκριμένη φωτογραφία 

Όταν κυκλοφόρησε το φωτογραφικό άλμπουμ της Nan Goldin “The Ballad of Sexual Dependency”, ο φίλος της Brian ένιωσε βαθιά ντροπή. Δεν ήθελε να αναγνωριστεί ως εκείνος που «χτύπησε» τη Nan στην εμβληματική αυτοπροσωπογραφία (που τραβήχτηκε κατόπιν αιτήματός της από τη Σούζαν Φλέτσερ) που την απεικονίζει ως θύμα ενδοοικογενειακής βίας – η φωτογραφία είναι ωμή και ανησυχητική, αλλά επίσης είναι δύσκολο να απαρνηθείς αυτό που σου συνέβη. Το "Nan, One Month After Being Battered" (1984) είναι ένα σπλαχνικό τύπωμα που είναι συγκρουσιακό και μπορεί να αναστατώσει ορισμένους θεατές, αλλά πρέπει να το δουν. Η Goldin δεν κατονόμασε τον δράστη στον τίτλο (αν και θα ήθελα να το είχε), αλλά αυτή η εικόνα παραμένει από μόνη της ένα ντοκουμέντο. Ανεξάρτητα από το ποιος διέπραξε το έγκλημα, είμαστε όλοι μάρτυρες των συνεπειών του – όλοι βλέπουμε τους ανομοιόμορφους μώλωπες στο πρόσωπό της και τον αιματοβαμμένο βολβό του ματιού να μας κοιτάζει. 

Αυτή δεν είναι δουλειά στο Photoshop και μπορεί να θυμίζει σε πολλούς σύγχρονους θεατές τις φωτογραφίες της Rihanna μετά την επίθεση του Chris Brown. Η σκιά ματιών και η προσεγμένη μάσκαρα της Rihanna, που εφαρμόστηκε κατά την προετοιμασία για τα βραβεία Grammy, ήταν σε αντίθεση με το ματωμένο χείλος και τα σημάδια στο μέτωπό της. Η σκηνή της Nan προκαλεί επίσης πόνο και τονίζεται από την τυπική φωτογραφική τεχνική της με έντονο φλας και έντονα χρώματα. Τα κόκκινα χείλη της είναι μια έντονη παρουσία στη λήψη – το προσεκτικά εφαρμοσμένο μακιγιάζ δημιουργεί μια αντιπαράθεση με απρόβλεπτες μελανιές που αλλάζουν χρώμα κάθε μέρα. Το κραγιόν της Nan μπορεί επίσης να θεωρηθεί ως πράξη περιφρόνησης, με την καλλιτέχνιδα να λέει ότι δεν θα κρυφτεί όσο οι πληγές της επουλώνονται και θα αντιμετωπίσει τον κόσμο. 

Όταν ρωτήθηκε για ποιο σκοπό ήθελε να κάνει αυτή την αυτοπροσωπογραφία, η Nan Goldin είπε: “Ήθελα να αφορά κάθε άντρα και κάθε σχέση και τις δυνατότητες της βίας σε κάθε σχέση”. Δεν είμαι σίγουρος ότι «κάθε άντρας» θα ένιωθε άνετα με αυτή τη δήλωση, καθώς αυτό υποδηλώνει ότι ένα ολόκληρο φύλο είναι ικανό να προκαλέσει τέτοιους τραυματισμούς, κάτι που είναι μια άδικη σαρωτική δήλωση. Υπονοεί επίσης ότι μόνο οι γυναίκες είναι θύματα, κάτι που γνωρίζουμε ότι είναι αναληθές, καθώς και οι άνδρες είναι θύματα ενδοοικογενειακής κακοποίησης, και οι γυναίκες είναι θύτες μερικές φορές (αν και στατιστικά πρόκειται για έγκλημα που διαπράττεται από άνδρες). Ωστόσο, εκτός από τις γενικεύσεις, οι προθέσεις της Nan είναι αξιοθαύμαστες. Εάν η αυτοπροσωπογραφία της μπορεί να μιλήσει σε άτομα που πλήττονται από ενδοοικογενειακή βία, τότε ίσως κάτι μπορεί να γίνει για να εμπνεύσει τους ανθρώπους να αναλάβουν δράση.

Αν και δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τις ψυχικές συνέπειες των πράξεων του Brian στη Nan, γνωρίζουμε ότι διάβαζε τα ημερολόγιά της, κάτι που δείχνει την έλλειψη σεβασμού για εκείνη. Η φύση της τέχνης της Nan ήταν πάντα πολύ προσωπική, αλλά επέλεξε αυτό που ήθελε να μας πει, χρησιμοποιώντας τις φωτογραφίες της ως μορφή ημερολογίου. Η ανάγνωση του ιδιωτικού της περιεχομένου από την Brian πέρασε το όριο μεταξύ αυτού που η Nan ήθελε να δουν όλοι και αυτού που δημιούργησε καθαρά για τον εαυτό της. Ως αποτέλεσμα, η Nan έκανε το αντίθετο και έφερε την ιδιωτική πράξη του Brian στον δημόσιο τομέα. 

Όσο άβολη κι αν είναι αυτή η εικόνα, χαίρομαι που η Nan μετέτρεψε την επίθεσή της σε κάτι προληπτικό. Η Τέχνη αποτέλεσε το όχημα για να μιλήσει στο κοινό για αυτό το αμφιλεγόμενο και προσωπικό θέμα. Αντιμετώπισε τη βία και έδειξε τα αποτελέσματά της. Εδώ αμφισβητούνται οι συχνά χρησιμοποιούμενες δικαιολογίες του θύτη για «Ήταν ατύχημα» ή «Δεν θα ξανασυμβεί». Δεν θα ξανασυμβεί γιατί θα ζητήσουμε βοήθεια και θα εργαστούμε για να βάλουμε ένα τέλος στον κύκλο της βίας.


Πηγές:

ï https://www.tate.org.uk/

ï https://www.bitchmedia.org/

Πρόσφατα Άρθρα

Εκθέσεις Φωτογραφίας (07 Οκτ 2024)

Ο Γιώργος Σαράντης παρουσιάζει τη νέα του ατομική καλλιτεχνική έκθεση με τίτλο «Μετα-Φωτο-ποίηση» στο Εκθεσιακό Κέντρο Δήμου Ηλιούπολης, από τις 7 έως τις 13 Οκτωβρίου 2024. Σε αυτήν περιλαμβάνεται...

Book Reviews (30 Σεπ 2024)

Η Μαρία Παυλάκη σας προσκαλεί στην παρουσίαση του φωτογραφικού της βιβλίου με τίτλο «Κάτι Δικό Τους», την Παρασκευή 4 Οκτωβρίου στις 19:30, στην Δημόσια Βιβλιοθήκη του Δήμου Αθηναίων Athens Book...

News (27 Σεπ 2024)

Η Nikon είναι στην ευχάριστη θέση να ανακοινώσει τον πολυαναμενόμενο πίνακα των βραβείων Nikon Comedy Wildlife για το 2024. Η επιλογή των φετινών φιναλίστ περιλαμβάνει 40 ανεξάρτητες φωτογραφίες, 4...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (23 Σεπ 2024)

"Διανύοντας δρόμους της ΙΣτορίας μέσα από την ιΣτορία των δρόμων, αντικρίζουμε τα σημαίνοντα, ξεχνώντας τα σημαινόμενα τους" Προς το τέλος του Σεπτέμβρη και τις μέρες που αρχίζει η...

News (19 Σεπ 2024)

Τα βραβευμένα εργαστήρια του Eyes of Light συνεχίζονται με ένα νέο, δωρεάν εργαστήριο Θεραπευτικής Φωτογραφίας για άτομα με εμπειρία καρκίνου. Στόχος τους είναι να ενισχύσουν την...

Cinema (19 Σεπ 2024)

Οι προβολές του βραβευμένου ντοκιμαντέρ σε σκηνοθεσία Μαριάννας Οικονόμου ξεκινούν από 19 Σεπτεμβρίου στον Κινηματογράφο Δαναό, λίγους μήνες μετά την επίσημη πρεμιέρα της ταινίας στο 26ο Φεστιβάλ...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (18 Σεπ 2024)

Η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Λεβαδείας και η Ομάδα Φωτογραφίας της Βιβλιοθήκης Λιβαδειάς, σας προσκαλούν στην Έκθεση Φωτογραφίας που διοργανώνουν με τίτλο «75 ΑσπρόΜαυρες εκδοχές», στο πλαίσιο των...

News (18 Σεπ 2024)

Το Σάββατο, 21 Σεπτεμβρίου στις 7.30 μ.μ.,  η φωτογράφος Renee Revah θα υπογράφει στο περίπτερό με αριθμό 175-177 το φωτογραφικό της λεύκωμα «ΤΕΗΟΜ». Μαζί με την αγορά του λευκώματος η...

News (11 Σεπ 2024)

Η φωτογραφική λέσχη Ηδύφως ξεκινά και εφέτος το οδοιπορικό της στην τέχνη. Οι προσωπικές αναζητήσεις, τα ερωτήματα και οι προτάσεις μας για τον κόσμο που μας περιβάλει μέσα από την προσωπική μας...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (09 Σεπ 2024)

Ο Δημήτρης Μουγκός, ο άνθρωπος που έχει καταγράψει φωτογραφικά όσο κανείς άλλος την rap κουλτούρα της Θεσσαλονίκης, συνεργάζεται με το Cinobo - την ελληνική πλατφόρμα streaming - και μεταμορφώνει το...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (03 Σεπ 2024)

Δύο συμμετοχικές δράσεις με τίτλο «Ζωντανές φωτογραφίες» θα πραγματοποιηθούν στο πλαίσιο της έκθεσης «ΙστορίεςΤης. Φωτογραφικές πρακτικές, 1974-2024» την Τετάρτη 11 Σεπτεμβρίου στις 18:00 και την...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (03 Σεπ 2024)

Το Κέντρο Δημιουργικής Φωτογραφίας Θράκης σας προσκαλεί στην υποβρύχια έκθεση φωτογραφίας με τίτλο "Φως & Ύδωρ". Αυτή η μοναδική καλλιτεχνική δράση έχει ως στόχο να αναδείξει τη μαγευτική...