Το γραφείο του Albert Einstein – όπως ακριβώς το άφησε ο Νομπελίστας φυσικός,φωτογραφημένο λίγες ώρες αφότου πέθανε (Princeton, New Jersey, Απρίλιος 1955).
Ο Albert Einstein, του οποίου οι θεωρίες συντάραξαν αλλά και αναμόρφωσαν τις ιδέες μας για το πώς λειτουργεί το σύμπαν, πέθανε στις 18 Απριλίου 1955, από καρδιακή ανεπάρκεια. Ήταν 76 ετών.
Η κηδεία και η καύση της σωρού του ήταν αυστηρά ιδιωτικές υποθέσεις, και ο μοναδικός φωτογράφος που κατάφερε να απαθανατίσει τα γεγονότα εκείνης της εξαιρετικής ημέρας ήταν ο Ralph Morse του περιοδικού Life.
Οπλισμένος με την κάμερά του και μια κάσα σκωτσέζικο ουίσκι – “για να ανοίξει τις πόρτες και να λύσει τις γλώσσες” – ο Morshe δημιούργησε ένα διακριτικά έντονο και συναισθηματικά φορτισμένο φωτογραφικό αρχείο της απώλειας μιας από τις πιο εμβληματικές μορφές του 20ου αιώνα. Αλλά εκτός από μια διάσημη πλέον εικόνα – του γραφείου του Einstein, όπως ακριβώς το άφησε, τραβηγμένη λίγες ώρες μετά τον θάνατό του – οι φωτογραφίες που τράβηξε ο Morshe εκείνη την ημέρα δεν δημοσιεύτηκαν ποτέ.
Κατόπιν αιτήματος του γιου του Einstein, ο οποίος ζήτησε να γίνεται σεβαστή η ιδιωτική ζωή της οικογένειας ενώ θρηνούσαν, οι συντάκτες του LIFE επέλεξαν να μην προβάλουν ολόκληρη την ιστορία και για περισσότερες από πέντε δεκαετίες οι φωτογραφίες του Morse βρίσκονταν στα αρχεία του περιοδικού, ξεχασμένες.
Χειρόγραφα, μια πίπα κι ένα σταχτοδοχείο κι άλλα προσωπικά αντικείμενα του Albert Einstein στο γραφείο του στο Princeton (18/04/1955)
Η ιστορία του τρόπου με τον οποίο ο Morse πήρε τις φωτογραφίες, εν τω μεταξύ, είναι ένα μάθημα πάνω στην επιμονή και στον τρόπο σκέψης. Αφού έλαβε ένα τηλεφώνημα εκείνο το πρωί του Απριλίου από έναν συντάκτη του LIFE που του είπε ότι ο Einstein είχε πεθάνει, ο Morshe άρπαξε τις φωτογραφικές του μηχανές και οδήγησε τα ενενήντα μίλια από το σπίτι του στο βόρειο New Jersey μέχρι το Prinston.
«Ο Einstein πέθανε στο Νοσοκομείο του Prinston, οπότε πήγα εκεί πρώτα. Αλλά επικρατούσε χάος – δημοσιογράφοι, φωτογράφοι, θεατές. Έτσι κατευθύνθηκα στο γραφείο του Einstein. Στο δρόμο, σταμάτησα και αγόρασα μια κάσα σκωτσέζικο ουίσκι. Ήξερα ότι οι άνθρωποι μπορεί να είναι απρόθυμοι να μιλήσουν, αλλά οι περισσότεροι δέχονται με χαρά ένα μπουκάλι ποτό αντί για χρήματα σε αντάλλαγμα για τη βοήθειά τους. Φτάνω λοιπόν στο κτίριο, βρίσκω τον προϊστάμενο, του δίνω μία από τις φιάλες και έτσι άνοιξε το γραφείο».
Νωρίς το απόγευμα, το νεκρό σώμα του Einstein μεταφέρθηκε για λίγο από το νοσοκομείο σε ένα γραφείο τελετών στο Prinston. Το απλό φέρετρο που περιείχε το πτώμα, μετά τη νεκροψία, έμεινε στο γραφείο τελετών μόνο για μία ώρα περίπου.
Η σωρός του Albert Einstein,μεταφέρθηκε για σύντομο χρονικό διάστημα από το νοσοκομείο του Princeton σε ένα γραφείο τελετών (Princeton, New Jersey, Απρίλιος 1955)
Ο Morse πήγε εκεί και σύντομα είδε δύο άντρες να φορτώνουν ένα φέρετρο σε μια νεκροφόρα. Απ' όσο γνώριζε, η ταφή του εινστειν ήταν επικείμενη. Ελπίζοντας να βρει ένα σημείο κοντά στον τάφο, οδήγησε γρήγορα στο νεκροταφείο του Prinston.
“Οδηγώ προς το νεκροταφείο για να προσπαθήσω να βρω πού θα ταφεί ο Einstein”, θυμάται ο Morse. “Αλλά πρέπει να είχαν σκαφτεί δύο ντουζίνες τάφοι εκείνη την ημέρα! Βλέπω μια ομάδα τύπων να σκάβουν έναν τάφο, τους προσφέρουν ένα μπουκάλι, τους ρωτάω αν ξέρουν κάτι. Ένας από αυτούς λέει: «Θα αποτεφρωθεί σε περίπου είκοσι λεπτά. Στο Trenton!’ Τους δίνω λοιπόν το υπόλοιπο ουίσκι, μπαίνω στο αυτοκίνητό μου και φτάνω στο Trenton και στο κρεματόριο λίγο πριν εμφανιστούν οι φίλοι και η οικογένεια του Einstein”.
“Δεν χρειάστηκε να πω σε κανέναν από πού ερχόμουν”, λέει ο Morse για τον χρόνο που αφιέρωσε φωτογραφίζοντας τα γεγονότα της ημέρας. “Ήμουν ο μόνος φωτογράφος εκεί και ήταν δεδομένο ότι αν υπήρχε ένας φωτογράφος στη σκηνή, οι πιθανότητες ήταν μεγάλες να ήταν από το LIFE”.
Κάποια στιγμή νωρίς την ημέρα, ο Hans, ο γιος του Einstein, Χανς, ζήτησε από τον Morse το όνομά του – μια φαινομενικά ασήμαντη, φιλική ερώτηση που θα αποδεικνυόταν, μέσα σε λίγες ώρες, ότι θα είχε σημαντικές επιπτώσεις.
Από αριστερά: Frida S. Bucky, Hans Albert (ο γιος του Albert Einstein), άγνωστη κυρία, Helen Dukas (η επί χρόνια προσωπική γραμματέας του A. Einstein), και ο φίλος του Dr. Gustav Bucky καταφτάνουν στο Ewing Crematorium, Trenton, New Jersey, (18/04/1955)
“Καθώς η μέρα τελείωνε, ήμουν αρκετά ενθουσιασμένος”, θυμάται ο Morse, “γιατί ήξερα ότι ήμουν ο μόνος με αυτές τις φωτογραφίες. Αυτά ήταν σπουδαία νέα! Ο Einstein ήταν ένα τεράστιο δημόσιο πρόσωπο, παγκοσμίου φήμης, και είχαμε αυτή την ιστορία στα χέρια μας”. Ο Morse κατευθύνθηκε προς το Manhattan και τα γραφεία του LIFE, σίγουρος ότι θα γιόρταζαν για την επιτυχία του.
Η νεκροψία του Einstein διεξήχθη σε εργαστήριο στο Νοσοκομείο του Prinston από τον παθολόγο Thomas Stoltz Harvey λίγο μετά το θάνατό του το 1955. Ο Harvey αφαίρεσε και ζύγισε τον εγκέφαλο στα 1230 g.
Στη συνέχεια, το πήγε σε ένα εργαστήριο στο Πανεπιστήμιο της Pennsylvania όπου τεμάχισε τον εγκέφαλο του Einstein σε πολλά κομμάτια. μερικά από τα κομμάτια τα κράτησε για τον εαυτό του ενώ άλλα τα έδωσε σε κορυφαίους παθολόγους.
Υποστήριξε ότι είχε την ελπίδα πως η δομή των κυττάρων θα αποκάλυπτε χρήσιμες πληροφορίες. Ο Harvey χορήγησε φορμαλίνης 50% μέσω των καρωτιδικών αρτηριών και στη συνέχεια εμβάπτισε τον άθικτο εγκέφαλο σε διάλυμα φορμαλίνης 10%.
Ο Harvey φωτογράφισε τον εγκέφαλο από πολλές οπτικές γωνίες. Στη συνέχεια, τον τεμάχισε σε περίπου 240 τετράγωνα (το καθένα περίπου 1 cm3) και τοποθέτησε τα τμήματα σε ένα υλικό που ονομάζεται κολλόδιο.
Ο Harvey έβγαλε επίσης τα μάτια του Einstein και τα έδωσε στον Henry Abrams, τον οφθαλμίατρο του Einstein.
Οι φίλοι και η οικογένεια κατευθύνονται προς τα αυτοκίνητά τους μετά την κηδεία του Albert Einstein. Η τελετή ήταν σύντομη: Ο φίλος του Einstein, Otton Nathan, οικονομολόγος στο Prinston και συνδιαχειριστής της περιουσίας του Einstein, διάβασε μερικούς στίχους του μεγάλου Γερμανού ποιητή Goethe. Αμέσως μετά τη λειτουργία, τα λείψανα του Einstein αποτεφρώθηκαν.
Ο Dr. Thomas Harvey (1912-2007) ήταν ο παθολογοανατόμος που έκανε την νεκροψία του Albert Einstein στο νοσοκομείο του Princeton το 1955.
Πηγές: https://rarehistoricalphotos.com/
Φωτογραφίες από: Ralph Morse / LIFE Magazine / Getty Images