Ο διαδηλωτής απέναντι στο τανκ (“Tank man”) επίσης γνωστός με πολλές άλλες περιγραφικές ονομασίες όπως ο άγνωστος διαδηλωτής ή ο φοιτητής εναντίον του άρματος μάχης, είναι ο αγνώστων στοιχείων διαδηλωτής ο οποίος τοποθέτησε το σώμα του μπροστά από μια ίλη αρμάτων μάχης στις 5 Ιουνίου 1989, δύο ημέρες μετά την βίαιη καταστολή της φοιτητικής εξέγερσης στην πλατεία Τιεν Αν Μεν στο Πεκίνο. Το προπορευόμενο άρμα προσπάθησε να αλλάξει την κατεύθυνση του ώστε να παρακάμψει τον άντρα, ωστόσο ο διαδηλωτής επανειλημμένως άλλαζε τη θέση του ώστε να μην αφήσει το άρμα να περάσει. Το περιστατικό κινηματογραφήθηκε και προβλήθηκε διεθνώς.

Η ταυτότητα του διαδηλωτή παραμένει άγνωστη, όπως άγνωστο παραμένει και το τι απέγινε το πλήρωμα του πρώτου άρματος μάχης. Υπάρχει τουλάχιστον ένας μάρτυρας ο οποίος ισχυρίστηκε πως υπήρξαν και άλλοι που αντιστάθηκαν στα άρματα με τον ίδιο τρόπο κατά την διάρκεια της εξέγερσης, ωστόσο δεν έτυχε να φωτογραφηθούν ή να κινηματογραφηθούν.

Τον Απρίλιο του 1998, το περιοδικό Time συμπεριέλαβε τον Άγνωστο Επαναστάτη στον κατάλογο με τα 100 πιο σημαντικά άτομα του 20ού αιώνα.

Το περιστατικό συνέβη στη βόρεια πλευρά της πλατείας Τιεν Αν Μεν στις 5 Ιουνίου του 1989[10] και διήρκεσε περίπου 3,5 λεπτά. Το άτομο στεκόταν στη μέση της λεωφόρου απέναντι σε μια ίλη αρμάτων μάχης. Φορούσε λευκό πουκάμισο, μαύρα παντελόνια και κρατούσε σακούλες αγορών. Καθώς η φάλαγγα των αρμάτων σταμάτησε, ο άντρας έκανε μια χειρονομία με το δεξί του χέρι προς το προπορευόμενο άρμα. Το άρμα αντέδρασε προσπαθώντας να αλλάξει την πορεία του και να τον προσπεράσει, ωστόσο αυτός άλλαξε την θέση του έτσι ώστε να συνεχίσει να το εμποδίζει με το σώμα του. Το άρμα τελικά έσβησε την μηχανή του και τα υπόλοιπα άρματα της ίλης έπραξαν το ίδιο. Για ένα μικρό χρονικό διάστημα δε συνέβη τίποτα, καθώς η κατάσταση βρισκόταν σε αδιέξοδο.

Έχοντας σταματήσει την πορεία των αρμάτων, ο διαδηλωτής ανέβηκε πάνω στο προπορευόμενο και έσκυψε κοντά στην οπή του οδηγού του όπου και φάνηκε σαν να προσπαθούσε να απευθυνθεί στο πλήρωμα εντός. Κατόπιν σκαρφάλωσε στον πύργο του τανκ, και ενώ ακουγόταν ριπές όπλων στη γύρω περιοχή, είχε συνομιλία λίγων δευτερολέπτων με ένα μέλος του πληρώματος που βγήκε από την καταπακτή του πύργου. Μετά το τέλος της συζήτησης ο άντρας κατέβηκε από το τανκ και έκανε χειρονομίες στα άρματα να αποχωρήσουν. Τα άρματα επανεκκίνησαν τις μηχανές τους και ξεκίνησαν να προχωρούν με ταχύτητα, ωστόσο ο διαδηλωτής τοποθέτησε ξανά το σώμα του μπροστά από το πρώτο άρμα το οποίο σταμάτησε αμέσως.

Σύντομα εμφανίστηκαν δύο άντρες με γαλάζια ένδυση οι οποίοι αποτράβηξαν τον διαδηλωτή και εξαφανίστηκαν μαζί του εντός του πλήθους. Μετά την απομάκρυνση του τα άρματα συνέχισαν την πορεία τους. Οι αυτόπτες μάρτυρες δεν είναι βέβαιοι για το ποιοι ήταν αυτοί που τον απομάκρυναν, με τις εκτιμήσεις να αναφέρουν πως ήταν προσωπικό της κινεζικής κυβέρνησης ή πως ήταν τυχαίοι περαστικοί.

Μετά τη βίαιη και αιματηρή καταστολή της φοιτητικής εξέγερσης στην πλατεία Τιέν Αν Μεν στις 3 Ιουνίου, οι περισσότεροι δημοσιογράφοι θεώρησαν πως οι διαμαρτυρίες είχαν φτάσει στην κορύφωση τους και πολλοί ετοιμαζόταν να φύγουν, ώσπου συνέβη το περιστατικό με τα άρματα μάχης δύο ημέρες αργότερα στις 5 Ιουνίου.

Υπήρξαν 5 φωτογράφοι που κατάφεραν να απαθανατίσουν το συγκεκριμένο γεγονός και να διαφύγουν των κινεζικών κυβερνητικών ελέγχων. Ένας από αυτούς δεν δημοσιοποίησε το υλικό του για 20 χρόνια, παρά μόνο το 2009 όπου έδειχνε το περιστατικό από το ίδιο επίπεδο του δρόμου με τον διαδηλωτή.

Οι φωτογραφίες που εμφανίστηκαν στα περιοδικά Time και Life δόθηκαν από τους δημοσιογράφους σε ένα Γάλλο φοιτητή ο οποίος τα μετέφερε λαθραία έξω από τη χώρα εντός ενός κουτιού τσαγιού, ενώ αυτές του Newsweek μεταφέρθηκαν εκτός της Κίνας από τον ίδιο τον δημοσιογράφο του.

Υπήρξαν και άλλες φωτογραφίες της εξέγερσης από διεθνείς εφημερίδες, ΜΜΕ και ειδησεογραφικά πρακτορεία, ωστόσο η πλέον διάσημη φωτογραφία του γεγονότος και της εξέγερσης συνολικά είναι αυτή που τραβήχτηκε από τον Jeff Widener, φωτογράφο του Associated Press, ο οποίος την τράβηξε με χρήση τηλεφακού από τον 6ο όροφο του μπαλκονιού ενός ξενοδοχείου στην περιοχή, και ενώ βρισκόταν σε περίπου 800 μέτρα απόσταση από το σημείο του φοιτητή απέναντι στα άρματα μάχης. Η φωτογραφία αυτή κατόπιν αναπαράχθηκε ευρέως από όλα τα διεθνή μέσα.

Πηγές:

• https://www.youtube.com/watch?v=SACHK-W4o1E&t=268
• Witty, Patrick (June 3, 2009). «Behind the Scenes: Tank Man of Tiananmen». The New York Times
• Makinen, Julie (4 June 2014). «Tiananmen Square mystery: Who was 'Tank Man'?». Los Angeles Times.
• wikipedia.org