Η ιστορία πίσω από την φωτογραφία του Ansel Adams «Moonrise, Hernandez, New Mexico» έχει πάρει διαστάσεις θρύλου. Η περιγραφή του Ansel στο βιβλίο του «Examples: The Making of Forty Photographs» έχει αναδημοσιευτεί πολλάκις, και αρκετά δραματικά. Εδώ θα παρουσιάσουμε και κάποιες άλλες απόψεις που προσθέτουν κι άλλη προοπτική στο τι ακριβώς έγινε την δραματική στιγμή στις 4:05 μμ (τοπική ώρα), στις 31 Οκτωβρίου 1941.
Ο Ansel Adams, στο βιβλίο Examples:
“Φωτογράφιζα στην κοιλάδα Chama, βόρεια της Santa Fe. Έκανα μερικά απαράδεκτα αρνητικά εκείνη την ημέρα και είχα δοκιμάσει εξωφρενικά θέματα που δεν θα μπορούσαν να ενταχθούν στην οπτικοποίηση. Η πιο αποθαρρυντική προσπάθεια ήταν ένα αρκετά όμορφο κλαδί βαμβακιού κοντά στον ποταμό Chama.
Είδα την επιθυμητή εικόνα μου αρκετά ξεκάθαρα, αλλά λόγω μη ελεγχόμενων εισβολών και συγχωνεύσεων από διάφορες φόρμες στο κάδρο, εγκατέλειψα στο τέλος την προσπάθειά μου και αποφάσισα ότι ήρθε η ώρα να επιστρέψω στη Σάντα Φε. Είναι δύσκολο να δεχτούμε την ήττα, ειδικά όταν πρόκειται για μια πιθανή ωραία εικόνα. Αλλά η ήττα έρχεται περιστασιακά σε όλους τους φωτογράφους, όπως και σε όλους τους πολιτικούς, και δεν υπάρχει λόγος να κλαίει κάποιος γι’ αυτό.
Ταξιδεύαμε προς τα νότια κατά μήκος της εθνικής οδού, όχι μακριά από την Espanola, όταν κοίταξα προς τα αριστερά και είδα ένα εξαιρετικό κάδρο – μια αναπόφευκτη φωτογραφία! Έβγαλα σχεδόν το αυτοκίνητο από το δρόμο και έτρεξα να στήσω τη φωτογραφική μηχανή 8×10. Φώναζα στους συνεργάτες μου να μου φέρουν πράγματα από το αυτοκίνητο καθώς δυσκολεύτηκα να αλλάξω εξαρτήματα στον φακό Cooke Triple-Convertible. Είχα μια σαφή οπτικοποίηση της εικόνας που ήθελα, αλλά όταν το φίλτρο Wratten No. 15 (G) και η πλάκα με το φιλμ ήταν στη θέση τους, δεν μπορούσα να βρω τον μετρητή έκθεσης Weston! Η κατάσταση ήταν απελπιστική: ο χαμηλός ήλιος έφτανε στην άκρη των νεφών στα δυτικά και η σκιά σύντομα θα εξασθενούσε τους λευκούς σταυρούς.
Ήμουν σε σύγχυση όσο αφορά τις τιμές φωτεινότητας του θέματος και ομολογώ ότι σκέφτηκα να κάνω bracketing με αρκετές εκθέσεις, όταν συνειδητοποίησα ξαφνικά ότι ήξερα τη φωτεινότητα της Σελήνης – 250 c/ft2. Χρησιμοποιώντας τον τύπο έκθεσης, έβαλα αυτήν τη φωτεινότητα στη Ζώνη VII. Συνεπώς, τα 60 c/ft2 έπεσαν στη Ζώνη V και η έκθεση με τον παράγοντα φίλτρου 3x ήταν περίπου 1 sec στο f/32 με φιλμ ASA 64. Δεν είχα ιδέα ποια ήταν η φωτεινότητα του φόντου, αλλά ήλπιζα ότι έπεσε μέσα στην κλίμακα έκθεσης. Χωρίς να θέλω να παίξω με τις πιθανότητες, πέρασα το αρνητικό από τις λεκάνες εμφάνισης.
Συνειδητοποιώντας καθώς απελευθέρωσα το κλείστρο ότι είχα μια ασυνήθιστη φωτογραφία που άξιζε ένα διπλό αρνητικό, ανέστρεψα γρήγορα την κασέτα του φιλμ, αλλά καθώς τράβηξα τη σκοτεινή διαφάνεια, το φως του ήλιου πέρασε από τους λευκούς σταυρούς. Ήμουν λίγα δευτερόλεπτα αργός! "
Ο Michael Adams, γιος του Ansel και ένας από τους πρώτους (αν και μη τεχνικός) βοηθούς του:
“Ο Ansel οδηγούσε, και ο Cedric ήταν στη θέση του συνοδηγού. Ήμουν οκτώ χρονών, κάνοντας αστεία, βλέποντας τον κόσμο να περνάει έξω από το παράθυρο. Ήμασταν στην παλιά Pontiac του Ansel, επιστρέφοντας στη Santa Fe. Ήταν μια κουραστική μέρα και, προφανώς, δεν ήταν πολύ επιτυχημένη.
Δεν θυμάμαι πραγματικά καμία συζήτηση σχετικά με τις δυνατότητες του «Moonrise» εκείνη τη στιγμή, μόνο ότι κινούμασταν πολύ γρήγορα. Ο Ansel ήταν από τη φύση τoυ επιρρεπής στην γρήγορη οδήγηση, προσεκτικός και σίγουρα όχι απερίσκεπτος. Ήταν, λοιπόν, ένα σοκ, που ξαφνικά βρεθήκαμε στα χαλίκια του δρόμου, ακινητοποιημένοι και σηκώνοντας σκόνη καθώς ο Ansel πάτησε το φρένο.
“Βιαστείτε! Βιαστείτε! Βιαστείτε! Άρπαξε τη θήκη της μηχανής! Είναι εκεί από κάτω, βγάλε την έξω. Πού είναι το τρίποδο; Οι θήκες των φιλμ! Βιαστείτε! Πού είναι το φωτόμετρο;!! Ω, όχι, το φως χάνεται…” Πράγματα πετάγονταν έξω από το αυτοκίνητο και σκορπίζονταν στο έδαφος καθώς εμείς με μανία αρπάζαμε αυτά που ο Ansel χρειαζόταν.
Δεν είναι μια άμεση αναφορά, αλλά στο τέλος, ο Ansel ήξερε ότι είχε κάτι. Δεν βρήκε το φωτόμετρο, αλλά έκανε την έκθεση με βάση τη γνωστή φωτεινότητα του φεγγαριού – 250 c/ft2. Τα υπόλοιπα, όπως λένε, είναι ιστορία.”
Ο Alan Ross, τεχνικός βοηθός του Ansel από το 1974 έως το 1979:
“[Ο Ansel] γνώριζε επακριβώς το περιβάλλον γύρω του και πώς οι διαφορετικές σκηνές πιθανόν να φαίνονται καλύτερες σε διαφορετικές εποχές ή σε διαφορετικές ώρες της ημέρας, και συχνά ΣΧΕΔΙΑΖΕ να βρίσκεται στο σωστό μέρος τη σωστή στιγμή. Η τύχη, φυσικά, προσφέρει πολλές μαγικές στιγμές και ο Ansel το αντιμετώπισε αυτό μέσω της πεποίθησής του ότι «η τύχη ευνοεί το προετοιμασμένο μυαλό»! Κατά συνέπεια είχε ΣΧΕΔΙΑ για το πώς θα χειριζόταν μια τυχαία κατάσταση – τόσο οπτικά όσο και τεχνικά.
Μια χαρακτηριστική περίπτωση αποτελεί το διάσημο “Moonrise”, που σκιαγραφεί μια εικόνα του Ansel να διασχίζει έναν δρόμο στο Νέο Μεξικό και ξαφνικά συναντά μια μυστηριακή σκηνή. Το αυτοκίνητο σταματάει σε ένα σύννεφο σκόνης, ιπτάμενα εξαρτήματα φωτογραφικού εξοπλισμού και με μόνο λίγα δευτερόλεπτα να απομένουν, η εικόνα είναι φτιαγμένη. Λοιπόν, νομίζω ότι το δεύτερο μέρος της ιστορίας είναι πιθανότατα πολύ κοντά στην πραγματικότητα, αλλά το μέρος της «ξαφνικής ανακάλυψης» έχει δραματοποιηθεί κάπως τα τελευταία χρόνια. Έχοντας οδηγήσει πολλές φορές τον αυτοκινητόδρομο 84/285 νότια κατά μήκος της κοιλάδας του ποταμού Chama, είναι προφανές ότι ο Ansel δεν θα μπορούσε να χάσει να βλέπει την πρώιμη σελήνη να ανεβαίνει μέσα από τα σύννεφα πάνω από τα μακρινά βουνά Sangre de Cristo, ίσως από τόσο βόρεια όσο το Abiquiu, και το παρακολούθησε για μίλια και μίλια προτού φτάσει στην στροφή προς Hernandez. Σίγουρα είδε τις δυνατότητες αυτών των στοιχείων ως μέρος ενός μεγαλύτερου κάδρου και έπρεπε να αξιολογήσει κάθε λεπτομέρεια στην ανατολική πλευρά του δρόμου καθώς προχωρούσε μέχρι να επιτύχει το πρώτο πιθανό πλάνο που θα έβαζε όλα τα στοιχεία μαζί. Γνωρίζοντας την αγάπη του Ansel για τα νεκροταφεία ως φωτογραφικό θέμα, δεν θα ήμουν καθόλου έκπληκτος αν θυμόταν ότι υπήρχε ένα χαριτωμένο παιδάκι κοντά σε μια εκκλησία ακριβώς στην επόμενη γωνία, και ότι αυτό θα μπορούσε να λειτουργήσει ως ένα ωραίο θέμα.”
Παραφράζοντας τον John Sexton, τεχνικό βοηθό του Ansel από το 1979 έως το 1982:
“Τον Οκτώβριο του 1941 ο Ansel Adams ήταν 39 χρονών, πιθανότατα σε πολύ καλή φυσική κατάσταση και σίγουρα στο ζενίθ της φωτογραφικής του απόδοσης. Ήταν καλά εξασκημένος σε κάθε κίνηση και ο χρόνος που απαιτείται για να γίνει ένα διπλό αρνητικό, για να αντικαταστήσεις τη διαφάνεια, να αντιστρέψεις τη θήκη του αρνητικού, να αφαιρέσεις το φιλμ και να κλείσεις το κλείστρο είναι λιγότερο από 3 δευτερόλεπτα. Δεδομένου ότι η αρχική έκθεση ήταν 1 δευτερόλεπτο και η απόφαση να γίνει ένα διπλό αρνητικό πάρθηκε εκείνη τη στιγμή, ο Ansel ήταν πολύ, πολύ κοντά στο να χάσει αυτή τη φωτογραφία. Είναι μια απόδειξη για τις ικανότητές του, κάτι που μπορούμε να το εκτιμήσουμε σήμερα.”
Η εκτύπωση
Πίσω στο στούντιο του, ο Adams εργάστηκε για να αναδείξει και να τονίσει τις ακραίες αντιθέσεις στην εικόνα, οι οποίες ήταν εξαιρετικά δύσκολο να εκτυπωθούν, ιδιαίτερα σε μεγαλύτερα μεγέθη. Με την πάροδο του χρόνου, ο Adams ερμήνευσε εκ νέου τη φωτογραφία εκτυπώνοντας με έναν όλο και πιο σκοτεινό και πιο σκοτεινό ουρανό, αναδεικνύοντας τόσο το φεγγάρι στο παρασκήνιο όσο και τους σταυρούς στο προσκήνιο.
Ο Adams έκανε πάνω από 1.300 εκτυπώσεις της συγκεκριμένης φωτογραφίας κατά τη διάρκεια της καριέρας του και η φωτογραφία μπήκε στο χρηματιστήριο της τέχνης όταν πουλήθηκε στην εκπληκτική τιμή των 71.500 $ σε δημοπρασία το 1971. Χτυπήθηκε ξανά σε δημοπρασία το 2006 και κατέληξε να πουληθεί για 609.600 $.