Ο Γκάρο Καλαϊτζιάν είναι ερασιτέχνης φωτογράφος που γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Από την νεαρή του ηλικία έδειξε το ενδιαφέρον του για την φωτογραφία και στα τέλη της δεκαετίας του 1970 απόκτησε την πρώτη του αναλογική μηχανή με την οποία έβγαζε κυρίως τοπία και σκηνές της καθημερινότητας. Ασχολήθηκε παράλληλα για ένα διάστημα με τον ερασιτεχνικό κινηματογράφο και το βίντεο δημιουργώντας αρκετά ταξιδιωτικά ντοκιμαντέρ. Στην ψηφιακή εποχή ανανεώθηκε το πάθος του για την τέχνη της φωτογραφίας, που ποτέ δεν είχε εγκαταλείψει και από το 2007 είναι ενεργό μέλος ελληνικών φωτογραφικών ομάδων, έχοντας κάνει κατά καιρούς παρουσιάσεις και σεμινάρια με θέματα σχετικά με την λήψη και την επεξεργασία της εικόνας. Έχει λάβει μέρος σε πάνω από 25 ομαδικές εκθέσεις φωτογραφίας, ενώ φωτογραφίες του έχουν φιλοξενηθεί σε σελίδες διαφόρων περιοδικών. Είναι ένας επίμονος ταξιδευτής με μεγάλο πάθος για μακρινά ταξίδια. Έχει επισκεφθεί περισσότερες από 85 χώρες του κόσμου, με σκοπό να γνωρίσει άλλους λαούς, να ζήσει την καθημερινότητα και τα προβλήματά τους, να μάθει την ιστορία και τον πολιτισμό τους. Οι τομείς που τον ενδιαφέρουν είναι κυρίως η ταξιδιωτική φωτογραφία, το πορτρέτο και η φωτογραφία δρόμου.
Η πρώτη του ατομική έκθεση φωτογραφίας με τίτλο “Places • Faces • Traces” στην iFocus Photo Gallery στάθηκε μία καλή αφορμή για τον παρακάτω διάλογο.
“Η ζωή μου διαμορφώνεται από την επείγουσα ανάγκη να περιπλανηθώ και να παρατηρήσω με διαβατήριο τη φωτογραφική μηχανή μου.” Διατύπωσε ο σπουδαίος φωτογράφος Steve McCurry . Κι εσύ με διαβατήριο τη δική σου μηχανή περιπλανήθηκες σε 88 διαφορετικές χώρες του πλανήτη μας, ένα μικρό δείγμα από αυτές τις φωτογραφικές σου διαδρομές θα έχουμε τη δυνατότητα να δούμε στην iFocus Photo Gallery από το Σάββατο 18 Μαΐου έως το τέλος του μήνα. Σε ποια χώρα θα επέστρεφες ξανά και ξανά και για ποιο λόγο;
Όποια χώρα και να επισκεφθείς δεν μπορείς να την ανακαλύψεις πλήρως. Βλέπεις μόνο ένα μέρος από τον τόπο, την ζωή, την ιστορία και τον πολιτισμό τους. Οπότε σε κάθε χώρα έχεις πολλαπλές ευκαιρίες για να την ξανα-ανακαλύψεις. Μπορώ να πω ότι θα πήγαινα σχεδόν σε όλες ξανά, αν είχα τον χρόνο και την οικονομική δυνατότητα. Όμως πράγματι υπάρχουν και χώρες που με μαγεύουν και μου έχουν ασκήσει μια γοητεία, γιατί είναι τόσο συναρπαστικές σαν ιστορία, μνημεία, πολύχρωμο περιβάλλον και φιλικούς κατοίκους. Στην Ινδία, που είναι μια τεράστια χώρα, όσο μια ήπειρος, με ποικιλία παραστάσεων, θα ξαναπήγαινα όσες φορές και αν είχα την ευκαιρία. Υπάρχουν και κάποιοι ακόμα αγαπημένοι προορισμοί, όπως η Ιαπωνία, η Μυανμάρ, αρκετές πολιτείες των Η.Π.Α, η Ναμίμπια, η Γουατεμάλα, η Νορβηγία, η Ισλανδία…
“Το πραγματικό ταξίδι της ανακάλυψης δεν συνίσταται στην αναζήτηση νέων τοπίων, αλλά στην απόκτηση νέας προοπτικής”, λόγια ειπωμένα από τον Μαρσέλ Προυστ, οι δικές σου εμπειρίες τι σου έχουν διδάξει;
Το κάθε ταξίδι σου ανοίγει διάπλατα νέους ορίζοντες, νέα παράθυρα στον κόσμο, για να δεις άλλες όψεις της ζωής. Της ζωής διαφορετικών ανθρώπων και τόπων, θρησκειών και πολιτισμών, θαυμαστών τοπίων και διαδρομών, που δεν είχες πριν ζήσει ή φανταστεί. Οι εμπειρίες που αποκομίζεις είναι τόσο έντονες πολλές φορές, που αλλάζουν την φιλοσοφία σου για τη ζωή, για τον τρόπο που ενεργείς και σκέπτεσαι, σου προσφέρουν την ικανοποίηση της ανακάλυψης νέων ενδιαφερόντων και δραστηριοτήτων.
Πριν από κάθε προορισμό τι προετοιμασία απαιτείται για ένα φωτογράφο - ταξιδευτή ;
Η σχολαστική προετοιμασία πριν από κάθε ταξίδι είναι όντως απαραίτητη. Προσπαθώ να μην αφήνω τίποτα στην τύχη και να ξέρω από την αρχή τι θα έχω να αντιμετωπίσω στο ταξίδι και στον ξένο τόπο που θα βρεθώ. Μελετώ οδηγούς, χάρτες, κάνω έρευνα στο διαδίκτυο για πρόσθετες πληροφορίες από άλλους ταξιδιώτες και φωτογράφους για το τι αντιμετώπισαν και προετοιμάζομαι κατάλληλα για να έχω το δυνατόν λιγότερα προβλήματα. Συνθήκες υγιεινής και η προσωπική ασφάλεια κατ’ αρχήν, ο απαραίτητος εξοπλισμός σε ρούχα και φωτογραφικά, χωρίς περιττά πράγματα που προσθέτουν βάρος, λεπτομερής σχεδιασμός διαδρομών και εξασφάλιση της μετακίνησης και των καταλυμάτων. Χρειάζεται σωστός προγραμματισμός και καλή διάθεση, θετική σκέψη για να απολαύσεις το ταξίδι όσο το δυνατόν καλύτερα.
Μία ενδιαφέρουσα φωτογραφία από τι υλικά, θεωρείς, είναι φτιαγμένη;
Η φωτογραφία αναγκάζει τον φωτογράφο να δει με έναν διαφορετικό τρόπο, να αντιληφθεί και να προσεγγίσει τον χώρο, μέσα από το κάδρο της μηχανής.
Μια ενδιαφέρουσα φωτογραφία θα πρέπει να έχει ένα θέμα που να μην είναι συνηθισμένο ή αδιάφορο. Να βγάζει κάποιο αισθητικό αποτέλεσμα και αν είναι στιγμιότυπο να έχει αποτυπωθεί στην σωστή στιγμή. Να έχει σωστό φωτισμό, εστίαση και καδράρισμα του θέματος, χωρίς περιττά στοιχεία. Να μπορεί να τραβήξει το ενδιαφέρον του θεατή, να περάσει πιθανόν κάποια μηνύματα, να τον συγκινήσει και να του δώσει να νοιώσει όσο είναι δυνατόν τα ίδια συναισθήματα που είχε και ο φωτογράφος τη στιγμή που αποτύπωνε την φωτογραφία.
Τι βαθμό δυσκολίας έχει η φωτογράφιση άγνωστων χωρών, πολιτισμών, ανθρώπων; Υπήρξε κάποιος προορισμός που σε απαγοήτευσε (φωτογραφικά) ή το αντίθετo;
Κάθε χώρα έχει τα δικά της χαρακτηριστικά ως προς την φωτογράφιση. Σε αρκετές χώρες όπως π.χ. της Νοτιοανατολικής Ασίας, της Ινδίας κλπ. ο φωτογράφος δεν αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα για να κάνει λήψεις και να κινδυνέψει. Είναι πιθανόν κάποιες φορές να αρνηθούν να φωτογραφηθούν και αυτό πρέπει να το σεβαστεί ο φωτογράφος. Σε κάποιες άλλες χώρες είναι δύσκολο και σε άλλες σχεδόν αδύνατο, -κυρίως λόγω θρησκευτικών πεποιθήσεων- να σου το επιτρέψουν. Μικρότερες μηχανές ή καλά σύγχρονα κινητά είναι κάποια λύση. Τα τελευταία χρόνια η κατάσταση με τα προσωπικά δεδομένα έχει κάνει δύσκολη την φωτογράφιση προσώπων ακόμα και χώρων, ιδίως στις δυτικές χώρες. Έχω γίνει πλέον πολύ προσεκτικός και ομολογώ ότι έχω χάσει γι’αυτόν τον λόγο αρκετά ενδιαφέροντα στιγμιότυπα, για να μην κινδυνέψω να με συλλάβουν !
Αυτή η συνάντηση, η συνεύρεση με διαφορετικούς πολιτισμούς θεωρείς πως έχει αλλάξει την οπτική που βλέπεις τα πράγματα γενικότερα;
Την καλύτερη εκπαίδευση της ζωής, την έχω αποκτήσει στα ταξίδια μου ανά τον κόσμο! Τόσος πλούτος εντυπώσεων και γνώσεων γύρω από την χωροταξία ενός τόπου, τα μνημεία και τα χνάρια της ιστορίας των λαών, τα πολιτισμικά τους αποτυπώματα, τα έθιμα, οι παραδόσεις. Γιορτές, χοροί και τελετές. Πόλεις, χωριά και οικισμοί. Πολύβουες αγορές, περίεργα φαγητά με πρωτόγνωρες γεύσεις. Φυλές και άνθρωποι, τόσο διαφορετικοί μα και τόσο ίδιοι με εμάς. Όλα αυτά έχουν αλλάξει τον τρόπο που βλέπω τον κόσμο και πιστεύω με έχουν κάνει πολύ καλύτερο άνθρωπο.
Θα μπορούσες να δώσεις κάποια tips στους νέους φωτογράφους που ασχολούνται με την ταξιδιωτική φωτογραφία;
Η ταξιδιωτική φωτογραφία όπως είπα θέλει πολύ καλή οργάνωση και μελέτη πριν από το ταξίδι για να υπάρξει ένα καλό αποτέλεσμα. Κατάλληλα ρούχα και παπούτσια, ανάλογα με την περιοχή και φωτογραφική τσάντα με το λιγότερο δυνατό βάρος. Μια γκάμα 2 ή 3 φακών που να καλύπτει ένα εύρος από ευρυγώνιο μέχρι τηλεφακό (ο τηλεφακός θα χρειαστεί οπωσδήποτε γιατί δεν είναι όλα τα σημεία σε ένα ταξίδι εύκολα προσβάσιμα, οπότε όσο μεγαλύτερη η εστιακή απόσταση, τόσο το καλύτερο) και έναν σταθερό αλλά ελαφρύ τρίποδο. Στην φωτογράφιση θα πρέπει να ξεφεύγει αρκετά από τις γνωστές διαδρομές που πηγαίνουν οι περισσότεροι και να ψάχνει σημεία και γωνιές που θα του δώσουν μια διαφορετική εικόνα και οπτική του χώρου. Και στην φωτογράφιση προσώπων θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικός και ενίοτε να ζητά και την άδεια του φωτογραφιζόμενου.
Από ποιους φωτογράφους αντλείς έμπνευση;
Όταν αποφάσισα να ασχοληθώ πιο σοβαρά με την τέχνη της φωτογραφίας, άρχισα να αγοράζω βιβλία, κυρίως αγγλικές εκδόσεις σχετικά με την φωτογραφία. Οι εικόνες που έβλεπα του Ansel Adams ή του Cartier Bresson τότε με εντυπωσίαζαν και με μάγευαν και έλεγα ότι τέτοιες φωτογραφίες θα ήθελα να κάνω κι εγώ. Όταν γράφτηκα συνδρομητής στο National Geographic, ο Steve McCurry υπήρξε σαν δάσκαλος για μένα και με έκανε να αναζητήσω άγνωστους τόπους και μακρινά ταξίδια. Θαυμάζω τις δουλειές πολλών φωτογράφων. Τι να πώ για τον Ara Güler, τον Salgado, τον Kudelka, τον Andre Kertesz, τον Paul Strand, τον Κωνσταντίνο Μάνο και τόσους άλλους. Μας εμπνέουν και μας δείχνουν δημιουργικούς δρόμους.
Υπάρχει μία ισχυρή πεποίθηση στους φωτογραφικούς κύκλους ότι «To ταξίδι με γκρουπ δεν προσφέρεται για δημιουργικές φωτογραφίες», εσύ με ποιο τρόπο ταξιδεύεις; Σε βρίσκει σύμφωνο αυτή η άποψη;
Η ασφάλεια και οι σωστές συνθήκες υγιεινής είναι απαραίτητη προϋπόθεση. Δεν θα πρέπει μια ασθένεια ή οι επικίνδυνες καταστάσεις σε κάποιες χώρες να καταστρέψουν το ολιγοήμερο ταξίδι, που με κόπο και έξοδα επιχείρησε κάποιος. Σε όσες χώρες θεωρώ ασφαλείς, σχεδιάζω μόνος τα ταξίδια μου και τα πραγματοποιώ με τη σύζυγό μου ή άλλο ένα ζευγάρι φίλων. Σε χώρες που θεωρούνται επικίνδυνες, θα προτιμήσω ένα ολιγομελές γκρουπ που με τοπικούς οδηγούς και μέσα θα μας οδηγήσουν με ασφάλεια στους προορισμούς μας. Δεν συμφωνώ ότι αυτός ο τρόπος δεν προσφέρεται για δημιουργικές φωτογραφίες. Αρκεί να ξεφύγει κάποιος από την νοοτροπία του τουρίστα και να μπει στο πνεύμα του ταξιδευτή, να ψάξει και να ανακαλύψει.
Ποιοι επόμενοι φωτογραφικοί προορισμοί είναι για εσένα στα επόμενα σχέδια σου;
Αρκετοί προορισμοί μου έχουν μείνει ανεκπλήρωτοι. Μερικές χώρες της Λατινικής Αμερικής και κάποιες της Κεντρικής και δυτικής Αφρικής που περιμένουν να τις επισκεφθώ. Αλλά τα τελευταία χρόνια, συστηματικά ψάχνω όλα εκείνα τα σημεία που δεν έχω ανακαλύψει ακόμα, της ωραιότερης χώρας που είναι η Ελλάδα, για να ολοκληρώσω όλο το πάζλ των τόπων και των νησιών της.
Κλείνοντας αυτόν τον διάλογο θες να μοιραστείς μαζί μας ένα περιστατικό που σου συνέβη κατά τη διάρκεια της φωτογράφησης και σου έχει μείνει αξέχαστο;
Αρκετά τα περιστατικά, αυτή τη στιγμή θυμάμαι κάποιο.
Κατά την διάρκεια διαδρομής στην Κεντρική Ινδία, το αυτοκίνητό μας έπαθε κάποια βλάβη στα φρένα και ακινητοποιήθηκε έξω από ένα μικρό χωριό. Καθώς δεν υπήρχαν οι κατάλληλες υποδομές στην περιοχή για να επισκευαστεί η βλάβη, έπρεπε να έρθει συνεργείο και ανταλλακτικά από την κοντινή πόλη. Η όλη διαδικασία διήρκεσε περίπου 4 ώρες, κατά την διάρκεια των οποίων όμως, είχα την ανέλπιστη ευκαιρία να περιηγηθώ σε όλο το χωριό, να έρθω σε επαφή με την καθημερινότητα των κατοίκων και να βγάλω καταπληκτικές φωτογραφίες. Όλοι οι κάτοικοι μας υποδέχτηκαν πολύ φιλικά, μας άνοιξαν τα σπίτια τους και μας φίλεψαν. Κατάφερα να αποτυπώσω μερικά εξαιρετικά πορτραίτα ανδρών και γυναικών αλλά και ιδιαίτερες σκηνές από την ζωή τους στο χωριό. Μερικές φωτογραφίες από αυτές υπάρχουν και στην έκθεση μας αυτή.
Αφού επισκευάστηκε το αυτοκίνητό μας και αναχωρήσαμε, σε κάποιο άλλο χωριό βρεθήκαμε μπροστά στην τελετή ενός παραδοσιακού ινδικού γάμου, όπου η νύφη περιμένει τον γαμπρό, που έρχεται στολισμένος επάνω σε άσπρο άλογο. Αφού παρακολουθήσαμε όλη την τελετή, οι γονείς της νύφης ήθελαν οπωσδήποτε να μείνουμε στο γλέντι που θα ακολουθούσε. Με δυσκολία μπορέσαμε να τους πείσουμε ότι λόγω βλάβης είχαμε ήδη καθυστερήσει πολύ και έπρεπε να φύγουμε.
Info
“Places • Faces • Traces”
iFocus Photo Gallery
Ακαδημίας 57 & Ιπποκράτους 13, εντός στοάς “Όπερα” τηλ. 210-3647088
Εγκαίνια Σάββατο 18 Μαίου 2024 στις 19.30
Διάρκεια 18-26 Μαΐου 2024
Ωράριο: Δευτέρα, Τρίτη, Πέμπτη 18.30 - 20.30
Τετάρτη - Παρασκευή 14.30 - 18.30
Σάββατο - Κυριακή 18.30 - 21.00