Ο Λευτέρης Παρτσάλης είναι επαγγελματίας φωτορεπόρτερ και παραγωγός βίντεο. Καλύπτει ρεπορτάζ για το CNN Greece απο το 2015. Ξεκίνησε την καριέρα του απο το ταξιδιωτικό φωτορεπορτάζ στο περιοδικό Icons Travellers ενώ εχει συνεργαστεί με τα γραφεια τύπου των Υπουργείων Εξωτερικών και Άμυνας.
Το 2012 έχοντας την πρώτη επαφή με το κοινωνικό φωτορεπορτάζ κάλυψε τα γεγονότα που προκάλεσε η οικονομική κρίση ενω το 2015-16 την προσφυγική κρίση σε Λέσβο Αθήνα Ειδoμένη και Έβρο. Το 2017 κάλυψε τις τελευταίες μάχες του Ιρακινού στρατού κατά τoυ Ισλαμικού Κράτους στη Μοσούλη. Συνεργάζεται ως εξωτερικός φωτορεπόρτερ με το κινέζικο πρακτορείο (Xinhua) το ελληνικό SOOC ενω εχει συνεργαστεί με το Γαλλικό πρακτορείο (AFP) το Associated Press, το Intime το Κ της Καθημερινής και άλλα έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα. Είναι κάτοχος πτυχίου Aρχιτεκτονικής Τοπίου απο τα ΤΕΙ Καβάλας (2010).
Εργάζεσαι στην πρώτη γραμμή του ρεπορτάζ στην Ελλάδα - και όχι μόνο - εδώ και αρκετά χρόνια. Πώς ξεκίνησες να ασχολείσαι με τη φωτογραφία;
Με τη φωτογραφία ξεκίνησα να ασχολούμαι στις δύο τελευταίες τάξεις του γυμνασίου σε μία προσπάθεια να οπτικοποιήσω συναισθήματα σκέψεις και ακούσματα της εφηβείας μου. Η φωτογραφία ήταν ένας νέος κόσμος που προϋπέθετε γνώσεις σε διάφορα επίπεδα. Με μία slr ένα οδηγό φωτογραφίας του National Geographic πολλές βόλτες και ακόμα περισσότερα φίλμ ξεκίνησε αυτό το μαγικό ταξίδι. Κατα την πενταετία 2005 με 2010 άλλαξε άρδην ο τρόπος που αντιλαμβανόμουν το περιβάλλον γύρω μου. Σε αυτό συντέλεσε το περιβάλλον της επαρχιακής πόλης της Δράμας που σπούδαζα καθώς και ο Κώστας Βιδάκης (φωτογράφος άγριας φύσης - Δασοπόνος), ένας από τους φάρους που φώτισαν την πορεία μου με την αισθητική του και το ήθος του.
Μετά από αρκετή τριβή στο ταξιδιωτικό ρεπορτάζ και στο πολιτικό κατέληξα στο ελεύθερο - κοινωνικό και τώρα κοιτάζοντας πίσω θα σου πω με βεβαιότητα πως ότι συνέβη ήταν για να καταλήξω ότι ανήκω εδώ που βρίσκομαι.
Η δουλειά σου φαίνεται να επικεντρώνεται σε κοινωνικά ζητήματα, όπως η οικονομική ύφεση, η μετανάστευση, πρόσφατα η πανδημία. Τι σε οδηγεί σε αυτά τα θέματα;
Μια κρίση είτε οικονομική είτε προσφυγική είτε υγειονομική είτε περιβαλλοντική είναι από μόνο του ένα καμπανάκι για τον κάθε φωτορεπόρτερ ότι θα υπάρχει έντονη δραστηριότητα κατα τη διάρκεια αυτής της κατάστασης. Ξέρεις ότι πρέπει να πάρεις την κάμερά σου και να βγεις έξω να αναδείξεις ιστορίες να πεις τα γεγονότα από στόματα ανθρώπων από διάφορα στρώματα της κοινωνίας, να μείνεις κοντά στον αδύναμο σε αυτόν που περνάει τη φάση δύσκολα. Συνήθως η θεματολογία μας διαλέγει δεν τη διαλέγουμε, ένας φωτορεπόρτερ καταγράφει και παρατηρεί ιστορικές στιγμές, αυτό πιστεύω είναι από τα σημεία που σου δίνουν δύναμη να κάνεις αυτή την δουλεία η ιστορικότητα των γεγονότων. Αν δεν την αγαπάς, αν δεν έχεις ευαισθησίες, δεν την κάνεις.
Ποιες προκλήσεις έχεις αντιμετωπίσει στη φωτογραφική σου διαδικασία και, έχει αλλάξει η προσέγγισή σου με τα χρόνια;
Ένα από τα δύσκολα σημεία του επαγγέλματος είναι το πώς θα προσεγγίσεις στο θέμα. Υπάρχουν περιορισμοί από διάφορους παράγοντες, είναι πολλοί εκεί έξω που ενοχλούνται να έχουν μια κάμερα απέναντι τους (μια κάμερα που δεν πληρώνουν οι ίδιοι ώστε να την ελέγχουν).
Σε πυρκαγιές σεισμούς πλημμύρες επεισόδια και άλλα γεγονότα το πρώτο πρόβλημα είναι το πώς θα προσεγγίσεις όσο πιο κοντά γίνεται στο θέμα, μετά απ’ αυτό κοιτάς να μένεις όσο πιο ασφαλής γίνεται και για τον εαυτό σου αλλά και για να μην επιβαρύνεις τα σώματα ασφαλείας σε περίπτωση που χρειαστείς κάτι. Φυσικά, ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζεις τις καταστάσεις εκεί έξω με τα χρόνια αλλάζει, μπορεί να ακούσεις πολλά, η ευγένεια και η ψυχραιμία είναι ο καλύτερος σύμβουλος.
Ρεπορτάζ: Μοσούλη και εμπόλεμη ζώνη. Πώς παριγράφεις αυτή την εμπειρία;
Η Μοσούλη ήταν μια εμπειρία δυνατή, βρέθηκα εκεί μόνος μου χωρίς κάποιο πρακτορείο από πίσω να με υποστηρίζει. Θα έλεγα ότι ήταν ένα μεγάλο σεμινάριο για το πώς να βρεθείς και να δουλέψεις σε μια εμπόλεμη ζώνη. Ευτυχώς υπήρχαν εκεί συνάδελφοι οι οποίοι βοήθησαν. Οι δυσκολίες ήταν πολλές και ο κίνδυνος μεγάλος, φτάνεις στα όρια σου, πρέπει να προσέχεις τα πάντα αλλά παράλληλα να έχεις το νου σου να κάνεις και τη δουλειά σου γιατί δεν είναι χόμπι ούτε κάποιο φετίχ να βρίσκεσαι σε εμπόλεμη ζώνη. Πηγαίνεις για να καλύψεις ένα γεγονός οπότε πρέπει να είσαι νηφάλιος και όσο γίνεται αντικειμενικός. Σίγουρα εικόνες από μία εμπόλεμη ζώνη έχουν πάντα θέση στο πορτφόλιο ενός φωτορεπόρτερ, ωστόσο αν δεν βρεις να εστιάσεις και σε ιστορίες και μείνεις μόνο στη γενικότερη εικόνα του πολέμου θα έλεγα ότι το θέμα εξισώνεται με μία πορεία με επεισόδια στο κέντρο της Αθήνας, δηλαδή δυνατές εικόνες δράσης με κίνδυνο και αδρεναλίνη αλλά μέχρι εκεί. Γενικά, για να το κλείσω, πρώτα και πάνω απ όλα είναι η ασφάλεια. Δεν είναι πεδίο για να δείξεις μέχρι που μπορείς να φτάσεις μια εμπόλεμη ζώνη ή τα επεισόδια στο κέντρο μιας πόλης μεταξύ διαδηλωτών και αστυνομίας. Σκοπός είναι να επιστρέψεις με το θέμα αρτιμελής. Αν φτάνεις στα όρια δεν θα έχεις πάντα την ίδια τύχη.
Πέρα από το ρεπορτάζ, έχεις σημαντικό προσωπικό έργο. Πώς εξελίχθηκε αυτό το μέρος με τα χρόνια; Υπάρχουν νέα ή μακροπρόθεσμα project στα οποία εργάζεσαι τώρα;
Όσο το μέσο καταγραφής δεν χρησιμοποιείται μόνο για την ίδια την καταγραφή αλλά αποτελεί και εργαλείο-μέσο τέχνης, τότε οι προκλήσεις που συναντάς είναι πολλές και συνεχόμενες. Όσο μελετάς βελτιώνεσαι, σταματάς να βλέπεις το ρεπορτάζ απλώς σαν μία καταγραφή -αλλά συνάμα με αισθητικά κριτήρια- βρίσκεσαι πάντα σε μία αναζήτηση. Κυρίως, θα έλεγα ότι με τα χρόνια γίνεσαι πιο επιλεκτικός, πιο αυστηρός με τον εαυτό σου. Αυτή η μετάβαση και αυτοβελτίωση μέσα σου - αλλά κυρίως στις εικόνες και στο φωτογραφικό σου στυλ - είναι μια διαδικασία που γίνεται πολύ αργά και έρχονται στιγμές με έντονες ανασφάλειες οι οποίες, με σιγουριά μπορώ να πω, ότι ξεπερνιούνται γρήγορα. Κυρίως, όσο περνάνε τα χρόνια μεστώνει όλο αυτό μέσα σου και πατάς στα πόδια σου πιο σταθερά. Έτσι λοιπόν μένεις πιστός στο φωτογραφικό σου στυλ, στη ματιά σου, στον τρόπο που βλέπεις τα πράγματα, στην ειλικρινή προσέγγιση που επιβάλλεται να έχεις στα θέματα και ο κόσμος το αναγνωρίζει αυτό. Είναι πιο σημαντικό πιστεύω να σου λένε ότι έχεις αναγνωρίσιμο φωτογραφικό στυλ παρά ότι είσαι καλός φωτογράφος. Υπάρχουν κάποια στόρι που δουλεύω ενώ παράλληλα μαζεύω το υλικό από το τελευταίο πρότζεκτ που έκανα με τίτλο ‘ΣΕ ΚΑΡΑΝΤΙΝΑ’ κατα το οποίο, στη δεύτερη καραντίνα που είχαμε στην Ελλάδα, έβγαινα επι 6 μήνες για μία φωτογραφία κάθε μέρα σε διαφορετικά σημεία της πόλης. Το συγκεκριμένο πρότζεκτ από ένα σημείο και μετά ήταν ένα στοίχημα με τον εαυτό μου να το φτάσω ως το τέλος.
Ποια είναι η άποψή σου για το μέλλον της φωτογραφίας ρεπορτάζ, δρόμου και ντοκιμαντέρ στην Ελλάδα αλλά και την περιοχή των Βαλκανίων;
Το μέλλον στο ρεπορτάζ είναι πολυμεσικό. Oι φωτογραφικές μηχανές μας δείχνουν τον δρόμο που, πλέον, με ένα κλικ μπορείς να γράφεις υψηλής ανάλυσης βίντεο. Αν και το τύπωμα με τον ένα ή τον άλλο τρόπο δεν θα πεθάνει ποτέ, αν παρατηρήσεις πλέον ολοένα και περισσότερα μέσα παρουσιάζουν τα ρεπορτάζ χρησιμοποιώντας νέες τεχνολογίες και ενώ κάποτε είχαμε ένα φωτορεπορτάζ και ένα κείμενο, τώρα υπάρχει η χρήση ηχητικών, γραφικά και βίντεο επιπλέον και όλο αυτό, σε μία πλατφόρμα που απλώς σκρολάροντας μπορείς εύκολα να περιηγηθείς. Όλα αυτά συντελούν στο να κατανοήσει πιο εύκολα κάποιος το θέμα που του παρουσάζεις. Κακά τα ψέμματα, τα κινητά πλέον είναι το τρίτο μάτι του καθενός και η ποιότητα εικόνας τους είναι τρομερή και οι επαγγελματίες του κλάδου καλούνται διαφοροποιηθούν διευρύνοντας τις γνώσεις τους.
Μια συμβουλή για φωτογράφους που ενδιαφέρονται να βελτιώσουν τις δεξιότητές τους και να εμπλακούν περισσότερο στο πεδίο σου;
Σχετικά με αυτό θέλω να σου πω το εξής: μου πήρε αρκετά χρόνια να καταλάβω που ανήκω τι θέλω να κάνω, που θέλω να είμαι ταγμένος μέχρι που κατέληξα στο ότι δεν θέλω απλώς να τραβάω ωραίες εικόνες. Με ενδιαφέρει να λένε κάτι αυτές οι εικόνες, να αγγίζουν τον κόσμο, να έχουν κάποια ιστορία. Ένα λάθος που γίνεται είναι όταν από τα πρώτα χρόνια που ασχολείται κάποιος με τη φωτογραφία, να τον ρωτάνε τι φωτογραφίζεις. Δεν υπάρχει απάντηση σε αυτό και το καταλαβαίνεις όταν καταλήγεις κάπου. Φυσικά, κάνω και άλλες δουλειές παράλληλα πάνω στη φωτογραφία, όμως η μόνιμη, η βασική είναι το φωτορεπορτάζ.
Σαν φωτορεπόρτερ θα κληθείς να βρεθείς μπροστά σε στιγμές ιστορικές και θα τραβήξεις εικόνες που δεν μπορείς να φανταστείς πώς θα μιλήσουν στον κόσμο και μέχρι που μπορεί να φτάσουν. Πρέπει πάντα να προσεγγίζεις με σεβασμό, σοβαρότητα και ειλικρίνεια. Ένας φωτορεπόρτερ καταγράφει την ιστορία. Πρέπει να έχει τα μάτια του ανοιχτά προς όλες τις κατευθύνσεις. Όχι για τα βραβεία, όχι για το μπράβο. Καλά είναι και αυτά, αλλά είναι για τα ράφια. ‘Εχεις μία αποστολή: να μεταφέρεις εικόνα, να δείξεις τί γίνεται εκει που είσαι.
Σίγουρα, όταν τραβάς μία εικόνα γνωρίζεις αν είναι δυνατή ή όχι. Ωστόσο, ποτέ δεν ξέρεις μέχρι πού μπορεί να φτάσει. Έτσι συνέβη και με την εικόνα μου από την προσφυγική κρίση του 15’ με τις τρεις γιαγιάδες - την Αιμιλία Καμβύση, τη Μαρίτσα Μαυραπίδου και την Ευστρατία Μαυραπίδου - που τάϊζαν ένα μωράκι που μόλις είχε φτάσει με τους γονείς του. Οι βάρκες εκείνες τις μέρες έφταναν ασταμάτητα στη Σκάλα Συκαμνιάς της Λέσβου και όλων τα βλέμματα ήταν στραμμένα προς τη θάλασσα. Εγώ άφησα το προφανές αφού το κάλυπτα για αρκετές μέρες και άρχισα να περπατάω προς τα πίσω, καταγράφοντας εικόνες εθελοντών και ντόπιων να προσφέρουν βοήθεια στους πρόσφυγες που έφταναν εξουθενωμένοι. Η εικόνα αυτή έμελλε να είναι η πιο γνωστή μου εικόνα μέχρι σήμερα και από τις πιο γνωστές στην Ελλάδα γύρω από το προσφυγικό. Αυτό δεν το περίμενα. Έγινε με τον καιρό. Ο κόσμος μέσα από τα σόσιαλ μίντια ανέδειξε τη συγκεκριμένη εικόνα η οποία μίλησε διαφορετικά στον καθένα.
Να έχετε τα μάτια σας ανοιχτά προς τον άνθρωπο.
