Ο Δημήτρης Σιδερίδης δεν γεννήθηκε φωτογράφος, όπως λέει ο ίδιος. Ανακάλυψε τη φωτογραφία ενήλικος κι έχοντας προηγουμένως ασχοληθεί σοβαρά με τη ζωγραφική. Από τότε μέχρι τώρα η εξέλιξη ήταν θεαματική:Τα μαθήματα δίπλα σε σημαντικούς δασκάλους, διαδέχτηκαν υποτροφίες και οι δουλειές του αξιολογήθηκαν και βραβεύτηκαν επανειλημμένα στο εξωτερικό. Εργάζεται σαν ανταποκριτής του CΝΝ στην Ντόχα του Κατάρ καθώς και Weekend Photo Εditor στο σάιτ του Al Jazeera English. Tη φοβερή χρονιά 2020 την βίωσε δύσκολα όπως όλοι μας. 'Εχοντας όμως την ικανότητα να διαχειρίζεται κρίσεις και τη φιλοσοφία να βρίσκει τα θετικά ακόμα και στις πιο προβληματικές καταστάσεις, φρόντισε όλον αυτό τον καιρό να ασχοληθεί με την οργάνωση της δουλειάς του, την έρευνα και την υλοποίηση νέων πρότζεκτ, αποσπώντας και νέες διακρίσεις για τα παλαιότερα.

Τον προσκαλούμε λοιπόν για ποδαρικό στο iFocus.gr,  συγχαίροντάς τον και ευχόμενοι υγεία κι επιτυχίες και το 2021.

Πότε και με τι αφορμή πρωτοέπιασες την κάμερα, Δημήτρη;                                                                                

Η πρώτη μου επαφή με τη φωτογραφία έγινε εντελώς τυχαία. Μια φίλη, γνωρίζοντας την αγάπη μου για τις τέχνες, μου πρότεινε να πάω μαζί της σε κάποια μαθήματα φωτογραφίας που είχε μόλις ξεκινήσει και η ίδια. Κάπως έτσι ξεκίνησα στο Δήμο Καλλιθέας με την Αμαλία Καλούση να μου δείχνει τα πρώτα βήματα της αναλογικής φωτογραφίας τότε, και τα μυστικά του σκοτεινού θαλάμου. Έκτοτε νομίζω πως δεν άφησα καθόλου τη φωτογραφική μηχανή από τα χέρια, τα μάτια και τη σκέψη μου.

Πειραματίστηκες με τα πάντα αρχικά;Από ποιους φωτογράφους επηρεάστηκες ιδιαίτερα;

Γοητεύτηκα από τους κλασικούς φωτογράφους αρχικά. Την ασπρόμαυρη φωτογραφία. 

Δεν μπορώ να πω ότι επηρεάστηκα από κάποιον συγκεκριμένα γιατί μπήκα σε έναν άλλο κόσμο που κάθετι ήταν μαγευτικό και πρωτόγνωρο για μένα, οπότε άρχισα να βλέπω αδηφάγα φωτογράφους και φωτογραφίες. Άλλαξε η οπτική μου μεμιάς και άρχισα να “βλέπω” κι όχι απλά να κοιτάω... 

Γενικά μου αρέσει η δουλειά πολλών και αγαπώ την φωτογραφία, οπότε νομίζω ότι υποσυνείδητα επηρεαζόμαστε από πολλά πράγματα συνεπώς και πολλούς φωτογράφους.

Για την ερώτηση όμως θα σου πω τέσσερα ονόματα που μελέτησα ως πρώτες επιρροές.

Helmut Newton, Bill Brandt, Sebastiao Salgado και ο δικός μας Γιάννης Μπεχράκης.

Όπως βλέπεις είναι εντελώς διαφορετικά ερεθίσματα και απαντώντας στο πρώτο σκέλος της ερώτησης σου, θα πω πως ήταν αναπόφευκτο να μην πειραματιστώ  με πολλά διαφορετικά είδη φωτογραφίας. Αυτός ο πειραματισμός όμως έγινε σταδιακά, καθώς ήθελα να εξαντλώ  (όσο αυτό είναι εφικτό ) το κάθε είδος φωτογραφίας.  Έχω ασχοληθεί με πολλά μπορώ να πω, πάντα κοντά σε ανθρώπους που γνώριζαν το αντικείμενο πολύ καλά. Τα αγαπημένα μου είδη, αν μπορώ να προκρίνω κάποια σε σχέση με τα υπόλοιπα, είναι η φωτογραφία θεάτρου, η ταξιδιωτική φωτογραφία και το documentary που ακουμπά στο φωτορεπορτάζ. 

---

Έχεις μια μεγάλη γκάμα από project που δείχνουν αγάπη στον ‘Ανθρωπο, στην εξωτερική και την εσωτερική του διαδρομή. Νιώθεις ότι μέσω της φωτογραφίας  καταλαβαίνεις περισσότερο την ανθρώπινη φύση κι αυτό προσπαθείς ν’ αποτυπώσεις; 

Η μεγάλη γκάμα νομίζω ότι ερμηνεύεται από την απάντηση στην προηγούμενη ερώτηση σου.  Η αλήθεια είναι ότι όλα είναι συνυφασμένα γύρω από τον άνθρωπο ασχέτως αν αυτός είναι παρών ή απουσιάζει από τις εικόνες μου. Η κατανόηση της ανθρώπινης φύσης είναι μια διαρκής πρόκληση έτσι κι αλλιώς.  Στο “My Homeland”, μια δουλειά in progress,  αυτό είναι εμφανές καθώς αυτή τη στιγμή έχω επικεντρωθεί στο κομμάτι της φύσης, όμως το επόμενο στάδιο είναι η αποτύπωση-καταγραφή του ανθρώπου μέσα στο περιβάλλον του. Είναι ένα long term project και το υλικό που έχω συγκεντρώσει είναι μεγάλο, όμως νομίζω πως είμαι ακόμα μόνο στην αρχή του (γέλια…). Αυτό που με ενδιαφέρει πρωτίστως είναι ό τι αποτυπώνω να “μιλάει”  στον οποιονδήποτε βλέπει τις εικόνες μου. Κι αυτό που επίσης επιδιώκω, είναι να είμαι αληθινός σε ό, τι κάνω.                                                                                                                                                                                    

Ποιούς ανθρώπους σου αρέσει να φωτογραφίζεις;  ‘Ενιωσες ποτέ ότι παραβιάζεις την ιδιωτικότητά τους; Ρωτώ γιατί οι “διαχωριστικές γραμμές”  ποικίλουν από φωτογράφο σε φωτογράφο.     

Μου αρέσει να φωτογραφίζω ανθρώπους. Σκέτο. Για μένα δεν έχει σημασία ούτε το φύλο, ούτε η απόχρωση του δέρματος, ούτε η κοινωνική τάξη των ανθρώπων. Η μέγιστη σημασία είναι να εμβαθύνεις στην ψυχή του άλλου για να μπορέσεις να κάνεις ένα πορτραίτο ουσίας. Όταν φωτογραφίζω ανθρώπους,  κάνω έναν διάλογο μέσα από το φακό μου μαζί τους, ο οποίος εκείνη τη στιγμή γίνεται χωρίς λόγια. Ωστόσο προσπαθώ να έχω μια επικοινωνία εκ των προτέρων, σέβομαι το πρόσωπο και την προσωπικότητα πίσω από αυτό, θέλω να το γνωρίσω και μετά να το φωτογραφίσω, βέβαια όποτε αυτό είναι εφικτό. Για τις διαχωριστικές γραμμές που με ρωτάς σίγουρα ποικίλουν από φωτογράφο σε φωτογράφο αλλά αυτό έχει να κάνει με τα ηθικά κριτήρια που έχει ο καθένας.  Σέβομαι απόλυτα τον άνθρωπο σε όποια κατάσταση κι αν τον βρω. Πολλές φορές έχω επιλέξει να μη φωτογραφίσω κάποιον γιατί αντιλήφθηκα ότι δεν θα το ήθελε αλλά δεν μπορούσε να το πει. Καμιά φορά μοιάζουμε λίγο αρπακτικά στο βωμό της εικόνας, εμένα όμως δεν με ενδιαφέρει καθόλου αυτό, προτιμώ να μην κάνω την φωτογραφία.

---

Προτού συζητήσουμε για κάποια απ τα πρότζεκτ σου πες μου για την φάση της προετοιμασίας. Μελετάς υποθέτω αρκετά πριν πάρεις στα χέρια τη μηχανή.

Το διερευνητικό στάδιο είναι απαραίτητο στοιχείο όταν έχεις κάτι πολύ συγκεκριμένο να κάνεις. Σε μια αποστολή μελετάς το θέμα, τα δεδομένα, ψάχνεις, δεν πας στην τύχη, βέβαια σε αυτή την περίπτωση υπάρχει και ο παράγοντας απροσδόκητο. Το ίδιο ισχύει περίπου και για project  τα οποία θες να εμβαθύνεις σε έννοιες, να αναλύσεις τις επιλογές και να πάρεις αποφάσεις για το έργο σου.  Εδώ λείπει το απροσδόκητο αλλά υπάρχει πάντα η έννοια της ελευθερίας της δημιουργικότητας. Η έρευνα, η κατανόηση, η ανάπτυξη, η ερμηνεία και το αποτέλεσμα που προκύπτει είναι μια πολύ δημιουργική διαδικασία.

---

Προτιμάς να είσαι αόρατος ή απολαμβάνεις να εμπλέκεσαι και να ξεναγείσαι στον κόσμο που φωτογραφίζεις;

Θα έλεγα ότι θα ήθελα να ήμουν ορατός γιατί η φωτογραφία είναι μια συνδιαλλαγή, ωστόσο πολλές φορές η φύση της δουλειάς μπορεί να επιβάλλει τεχνιέντως την «απουσία» σου, όπως παραδείγματος χάρη στην φωτογραφία θεάτρου. Υπάρχουν όμως φορές που και στα project σου αποφασίζεις ότι δεν θέλεις να είσαι εμπλεκόμενος. Τέτοιο ήταν το τελευταίο project που έκανα στο οποίο ήθελα να είμαι απών από το χώρο, σαν να μην υπήρχα.  Φωτογράφιζα ανθρώπους διαφορετικών εθνικοτήτων που ζουν στην Ντόχα στην καθημερινότητα τους, στους προσωπικούς τους χώρους αυτή την ιδιαίτερη στιγμή που ζούμε όλοι μας ξεκινώντας από την πρώτη φάση του lockdown  μέχρι τώρα. Εξάλλου το project έχει τίτλο “As Long As It Lasts”. 

---

Στην υπέροχη σειρά σου «Rafael Trejo», που οδήγησε σε μια αυτοέκδοση και βραβεύτηκε διεθνώς, εικονοποιείς την πυγμαχική παράδοση της Κούβας εξερευνώντας φωτογραφικά το πιο σημαντικό γυμναστήριο της χώρας μαζί με τους ανθρώπους του. Υποθέτω από κει θα πέρασε κι ο Teofilo Stevenson. Παντρεύεις τέλεια το παλιό με το νέο. Πες μας κάτι παραπάνω γι αυτό που βίωσες εκεί.

Η εμπειρία της Κούβας ήταν από αυτές που σου μένουν αξέχαστες. Είχα πάει με σκοπό να κάνω κάποια συγκεκριμένα θέματα κι ένα εξ’αυτών ήταν και αυτό που αφορούσε την μακριά παράδοση που έχουν οι Κουβανοί στο μποξ, με μεγάλες διεθνείς διακρίσεις στο ενεργητικό τους. Θεωρούνται μαζί με το μπέιζμπωλ εθνικά αθλήματα. Το Rafael Trejo είναι το πιο ιστορικό γυμναστήριο στην Αβάνα, προπομπός για πολλούς αθλητές πριν προχωρήσουν στην Εθνική Ομοσπονδία Πυγμαχίας της Κούβας. Για να αναλογιστείς την φήμη του συγκεκριμένου γυμναστηρίου πέρα από τους κολοσσούς του κουβανέζικου μποξ που πέρασαν από εκεί, θα σου πω ότι εκεί προπονείται και ο Emilio Correa Bayeux Jr., αργυρός Ολυμπιονίκης στο Πεκίνο το 2008 στα μεσαία βάρη/δύο φορές χρυσός Pan American 2007 και 2011, γιός του Emilio Correa (χρυσός ολυμπιονίκης το 1972/παγκόσμιος πρωταθλητής το 1974/χρυσό μετάλλιο Pan Am το 1971), τους οποίους είχα την τύχη να τους φωτογραφίσω και να συνομιλήσω μαζί τους. Επίσης, εκείνες τις μέρες υπήρχε αθλητής από τη Μ. Βρετανία ο οποίος είχε έρθει στην Κούβα ειδικά για να προπονηθεί και να μάθει τα μυστικά του κουβανέζικου τρόπου πυγμαχίας στο Rafael Trejo. Είμαι πολύ χαρούμενος που μπόρεσα να κάνω αυτή την δουλειά βιβλίο και ακόμα πιο ενθουσιασμένος που η συλλεκτική αυτή έκδοση βραβεύτηκε με το χρυσό βραβείο στην κατηγορία Professional/Documentary/Book 2020 από το PX3 Prix de la Photographie Paris.

Μια άλλη σειρά που μ έχει εντυπωσιάσει είναι αυτή με τον τίτλο “Confronting Vanity”. Σούπερ ρεαλιστική φωτογράφιση των bodybuilders, όπου προβάλλεται έντονα η έννοια της δύναμης,  αφήνοντας ωστόσο και μια μελαγχολία με το artificial που χαρακτηρίζει αυτόν τον ιδιαίτερο κόσμο. Γιατί το επέλεξες;

Το Confronting Vanity είναι μια δουλειά που προβάλει την ματαιοδοξία των ανθρώπων που ασχολούνται με αυτόν τον χώρο και που κατά την γνώμη μου χάνονται σε αυτήν τους την ανάγκη-παγίδα, συνεχούς αναμέτρησης με την τελειότητα, που όμως είναι πλασματική και σίγουρα δεν μπορεί να είναι αιώνια. Θεωρώ ότι όσοι είναι απ’ έξω απ’ όλο αυτό, είναι δύσκολο να το κατανοήσουν. Ταυτόχρονα για αυτούς που το βιώνουν είναι μια επίπονη διαδικασία που όμως επιζητούν σαν ναρκωτικό. Αυτό ήταν που με ώθησε να το αποτυπώσω φωτογραφικά, την ματαιότητα της στιγμής…

---

Τα ερημωμένα αεροδρόμια έχουν βρει το φωτογράφο τους στο πρόσωπό σου, νομίζω. Και το παλιό αεροδρόμιο  της Λευκωσίας σε Α/Μ,με τον, εύκολο να θυμάσαι, τίτλο:  «35^ο09’00”N033o16’38”E IATA: NIC-ICAO:LCNC» (άλλη μια βραβευμένη δουλειά)αλλά και το δικό μας, ανύπαρκτο πια “Hellenikon”, που τελευταίος απαθανάτισες εκπληκτικά, νιώθω σαν να μας ψιθυρίζουν ένα τελευταίο αντίο μέσα απ τις φωτογραφίες σου. Τι σε έσπρωξε να βρεθείς εκεί και να φέρεις αυτό το τόσο καλό αποτέλεσμα;

Έτσι πιστεύω κι εγώ (γέλια !). Πέρα από την πλάκα όμως, αυτές οι δυο δουλειές οι οποίες έγιναν on assignment για το CNN, είχαν όντως μεγάλη επιτυχία. Σχετίζονται μεταξύ τους όχι μόνο ως προς την ιδιαιτερότητα τους ως τόποι, ο καθένας με τη δική του ιστορία φυσικά, αλλά και με ένα θέμα που διατρέχει πολλές από τις δουλειές μου, κι αυτό αφορά την μνήμη, σε αυτές τις περιπτώσεις με τη συλλογική μνήμη. Το αεροδρόμιο της Λευκωσίας το οποίο είναι πάνω στην πράσινη γραμμή και σε αυτό εδρεύει το Αρχηγείο της Ειρηνευτικής Δύναμης των Ηνωμένων Εθνών αποτελεί ένα σύμβολο της ιστορίας της διχοτόμησης της Κύπρου. Πέρα από την ιστορία του ως αεροδρόμιο είναι πραγματικά ενδιαφέρον να μάθει κανείς και την ιστορία της μάχης που εξελίχθηκε εκεί. Όσο για το δικό μας το Hellenikon, η τελευταία αυτή καταγραφή του, αποτελεί ένα ακόμα οπτικό τεκμήριο ότι σε εκείνον τον τόπο η συλλογική μνήμη θα μπορεί να επανέρχεται και να ανακαλεί ένα σημαντικό κομμάτι της ιστορίας του τόπου μας, καθώς τα επόμενα χρόνια θα αλλάξει οριστικά. Θεωρώ ότι και τα δυό αυτά έργα είναι εθνικά ντοκουμέντα, όσο βαρύγδουπο κι αν ακούγεται αυτό, το καθένα για τους δικούς του ιδιαίτερους λόγους. Θα ήθελα να υπάρξουν οι οργανισμοί που θα ενδιαφέρονταν να καλύψουν το κόστος μιας τέτοιας έκθεσης και προβολής σε ένα ευρύτερο κοινό, καθώς αποτελούν μέρος της νεότερης ιστορίας τόσο της Κύπρου όσο και της Ελλάδας. 

---

Προσφυγικό. Ήσουν ο μόνος Έλληνας που φωτογράφησε και δημοσίευσε εικόνες μέσα από τον καταυλισμό, κατά τη διάρκεια της εκκένωσης της Ειδομένης, λίγο πριν αυτός διαλυθεί οριστικά. Ποια είναι η πιο δυνατή ανάμνηση που κράτησες;

Προσφυγικό. Ειδομένη... Είχα μεταβεί μια μέρα νωρίτερα εκεί γιατί είχα μάθει ότι θα γινόταν επιχείρηση οριστικής εκκένωσης του καταυλισμού και απελευθέρωση των σιδηροδρομικών γραμμών που είχαν μπλοκαριστεί για πολύ καιρό ανοίγοντας έτσι τον εμπορικό διάδρομο προς την FYROM τότε, και θα γινόταν μεταφορά των προσφύγων σε άλλες δομές. Υπήρχαν πολλοί φωτογράφοι και ρεπόρτερ όμως όταν νύχτωσε έφυγαν όλοι. Εγώ ζήτησα και πέρασα τη νύχτα στο καφενείο που ήταν δίπλα από το camp και τον σιδηροδρομικό σταθμό. Πριν χαράξει και πριν καταφθάσουν οι αστυνομικές δυνάμεις, κι ενώ όλοι κοιμόντουσαν μπήκα στον καταυλισμό και κρύφτηκα, περιμένωντας. Αργότερα και ενώ ο κόσμος κοιμόταν ακόμα στις σκηνές, αστυνομικές δυνάμεις περικύκλωσαν όλη την περιοχή και όποιος ξύπναγε τον οδηγούσαν σε πούλμαν που είχαν έρθει για αυτόν τον σκοπό. Μετακινούμενος μέσα στα ακινητοποιημένα βαγόνια, βρήκα ένα σημείο από το οποίο μπόρεσα και έβγαλα αρκετές φωτογραφίες που αργότερα δημοσιεύθηκαν στο Al Jazeera, μέχρι τη στιγμή που αστυνομικοί με πολιτικά που έλεγχαν την περιοχή με αντιλήφθηκαν και με οδήγησαν αρχικά μέχρι την έξοδο του καταυλισμού και εν συνεχεία με συνοδεία περιπολικού μέχρι το σημείο όπου περίμεναν τα ξένα κανάλια και οι υπόλοιποι φωτορεπόρτερ, 5 χλμ έξω από το χωριό. Η πιο δυνατή ανάμνηση όμως που κράτησα από εκείνες τις μέρες ήταν όταν, αργότερα μαζί με  συναδέλφους, μεταβήκαμε σε ένα άλλο camp πολύ κοντά στην Ειδομένη όπου, περπατώντας ανάμεσα στις σκηνές, άκουσα κάποιον να με φωνάζει με το όνομα μου. Ήταν ο κος Παύλος, ο οδηγός ταξί που με είχε φέρει την προηγούμενη μέρα στην Ειδομένη. Η έκπληξη μου ήταν μεγάλη όταν τον αντίκρυσα σε μια από τις σκηνές να έχει στα γόνατα του ένα προσφυγόπουλο. Στην ερώτηση μου τι κάνει εκεί, μου είπε ότι ερχόταν και επισκεπτόταν συχνά το ζευγάρι αυτό με τα δυο τους παιδιά από τη μέρα που τους είχε γνωρίσει. Ήταν ένα ζευγάρι προσφύγων οι οποίοι μου πρόσφεραν από το τίποτα τους, ό τι είχαν. Ένα φλιτζάνι ζεστό τσάι. Έκατσα αρκετή ώρα μαζί τους κουβεντιάζοντας, δέχτηκαν να τους φωτογραφίσω και αυτή ήταν η πιο δυνατή σκηνή που έχω κρατήσει στο μυαλό μου.

---

Δεν μπορώ παρά να μην σε ρωτήσω και για το πρότζεκτ «Memory and Loss» . Ολη αυτή η τρυφερή σπουδή στον κόσμο των πολύ προσωπικών αναμνήσεων μέσω των αντικειμένων που τις γεννούν, νομίζω απασχολεί το μυαλό του φωτογράφου με πολλούς τρόπους, έτσι δεν είναι; Δύσκολα πρότζεκτ αυτά που ακουμπούν κατευθείαν πάνω μας …

Το 2018 επέστρεψα στην Αθήνα γιατί ο πατέρας μου δεν ήταν καλά στην υγεία του και ήθελα να είμαι κοντά του. Κατά τη διάρκεια της παραμονής μου ξεκίνησα το μεταπτυχιακό μου με το Middlesex University (Master of Arts in Photography and Visual Language). Το ερευνητικό μου αντικείμενο ήταν η Απώλεια και η Μνήμη (Loss and Memory). Η φωτογραφία έχει κατά μια έννοια το ρόλο της προστασίας της μνήμης, ταυτόχρονα εμπεριέχει το θάνατο (θάνατος της στιγμής) κατ’επέκταση την απώλεια. Ως καλλιτέχνης με ενδιαφέρει η αναπαράσταση θεμάτων σχετιζόμενων με την έννοια της μνήμης, της ανάμνησης και η σχέση τους με το βίωμα της απώλειας. Αφορμή στάθηκε η ανάγκη διατήρησης της μνήμης των γονέων μου. Την απώλεια της μητέρας μου την βίωσα από πολύ κοντά καθώς έμεινα μαζί της τον τελευταίο μήνα της ζωής της στο νοσοκομείο όπου νοσηλευόταν με καρκίνο. Τότε είχα μαζί μου και μια αναλογική κάμερα και φωτογράφιζα μέσα στο νοσοκομείο χωρίς όμως κάποιο συγκεκριμένο σκοπό. Αρκετά χρόνια μετά χρειάστηκε να ανατρέξω σε εκείνες τις εικόνες γιατί ήθελα να κάνω κάτι εις μνήμην της μητέρας μου,  με τις φωτογραφίες εκείνες και φυσικούς ήχους δημιουργήθηκε ένα βίντεο.  Το ίδιο συνέβη κι όταν ξεκίνησα το μεταπτυχιακό:  Ίσως από ένστικτο και διαισθανόμενος πως η κατάσταση της υγείας του πατέρα μου δεν άφηνε κάποιο είδος αισιοδοξίας,  αποφάσισα πως το θέμα που θα ήθελα να διερευνήσω θα ήταν η απώλεια και ο συσχετισμός της με τη μνήμη. Στη διάρκεια του μεταπτυχιακού έχασα τον πατέρα, κι έτσι όλο αυτό πήρε ένα χαρακτήρα αφιέρωσης στη μνήμη του.  Δυο λόγια για το έργο αυτό το οποίο αποτελείται από φωτογραφίες, ένα βίντεο και μια εγκατάσταση: Φωτογράφισα προσωπικά καθημερινά αντικείμενα των γονιών μου τα οποία κρατάω ως κειμήλια. Αποφάσισα όμως να το κάνω, με έναν όχι συνήθη τρόπο. Τα φωτογράφισα μέσα σε αεροστεγείς σακούλες οι οποίες τοποθετήθηκαν πάνω σε χώμα. Η ερμηνεία αυτής της επιλογής έχει να κάνει με αρκετά πράγματα. Η σακούλα έχει την έννοια της προστασίας – της προστασίας από την φθορά της μνήμης σε ένα πιο μεταφορικό επίπεδο. Την εξυφαίνω επίσης στο μυαλό μου, ως το μέσο (σακούλα=κάσα) που μεταφέρει το νεκρό σώμα (αντικείμενα=σώμα) στον τόπο κατάληξης (χώμα=γη). Το βίντεο αναπτύσσει μια άλλη διαλεκτική της ανάμνησης, η οποία εξελίσσεται μέσα από τα μάτια μας σαν ένα οδοιπορικό μέσα από τη διάρκεια της ζωής μας η οποία επανέρχεται συνεχώς στη μνήμη μας μέσα από εικόνες συχνά επαναλαμβανόμενες σε fast forward. Η γρήγορη μα ωστόσο σταδιακά επιβραδυνόμενη ταχύτητα,  στοχεύει στο να γίνει ξεκάθαρο πως τελικά το μυαλό, επιλεκτικά επαναφέρει τις πιο δυνατές αναμνήσεις μας, οι οποίες και γίνονται πιο ξεκάθαρες σε σχέση με κάποιες άλλες μέσα στον μηχανισμό της μνήμης. Τέλος, η εγκατάσταση ήταν μια προσπάθεια προσομοίωσης του προσωπικού χώρου της μητέρας μου με κάποια εκ των αντικειμένων (που χρησιμοποιήθηκαν και στην φωτογράφιση) καθώς και πλήθος φωτογραφιών (από το προσωπικό αρχείο) στο έδαφος, που οδηγεί στα παπούτσια της, ως μια μεταφορική διαδρομή ζωής μέσα απ τα βήματά της, κάνοντας αντιληπτή στον θεατή την  μετάβαση από το τι υπήρξε στο παρελθόν  στο τι υπάρχει τώρα. 

---

H ζωή σου σε μια χώρα της Μέσης Ανατολής σίγουρα έχει ιδιαιτερότητες λόγω των τεράστιων διαφορών στην κουλτούρα με το δυτικό κόσμο. Σίγουρα αποτελεί έμπνευση για φωτογραφική δουλειά. Σε δυσκολεύει κιόλας;  Πως σας αντιμετωπίζουν όλους εσάς, τους μη δικούς τους; 

Πριν έρθω εδώ είχα μια εντελώς διαφορετική εικόνα του τι θα συναντήσω. Η αλήθεια είναι ότι εντυπωσιάστηκα με αυτά που βρήκα. Η ζωή στη Ντόχα σίγουρα διαφέρει από τη ζωή στην Αθήνα σε αρκετά πράγματα λόγω του ότι είναι μια μουσουλμανική χώρα άρα έχει διαφορετική κουλτούρα εκ των πραγμάτων. Η οργάνωση του κράτους είναι εντυπωσιακή. Αυτό έχει βεβαίως την εξήγηση του καθώς είναι ένα σχετικά νέο κράτος.  Οι άνθρωποι έχουν βαθιά αίσθηση της φιλοξενίας, παρόλο που το να εμβαθύνεις στον τρόπο ζωής των ντόπιων εδώ είναι λίγο δύσκολο καθώς δεν υπάρχει μεγάλη συσχέτιση τους με τους μη ντόπιους. Ωστόσο, έχω την τύχη να έχω κάνει φίλους και μπόρεσα να δω ένα κομμάτι εκ των έσω, που δεν είναι εφικτό για τον καθένα. Αυτό έχει φυσικά και το φωτογραφικό του ενδιαφέρον. Έμπνευση υπάρχει, ωστόσο δεν είναι εύκολο να φωτογραφίσεις ελεύθερα ότι θέλεις καθώς τα πάντα ελέγχονται και χρειάζεσαι άδειες. Οπότε πρέπει να επιστρατεύεις τις ικανότητες σου να ελίσσεσαι στο μέτρο που αυτό είναι επιτρεπτό και δεν θα επιφέρει κυρώσεις. 

---

Στην σχετικά μυστηριώδη Μέση Ανατολή, οι φωτογράφοι είναι  ανήσυχοι και δημιουργικοί; Εννοώ πέρα απ την εφαρμοσμένη φωτογραφία.

Οι ντόπιοι προσπαθώντας να εκφραστούν δείχνουν ενδιαφέρον για τις τέχνες γενικότερα. Γίνονται αρκετές εκθέσεις και σκέφτονται να διοργανώσουν και κάποιο φεστιβάλ φωτογραφίας. Η φωτογραφική κοινότητα εδώ στην Ντόχα, λόγω της μικρής σχετικά αγοράς, ασχολείται κυρίως με την εφαρμοσμένη φωτογραφία.  Ωστόσο υπάρχουν ορισμένοι φωτογράφοι που επιδεικνύουν ένα ενδιαφέρον και ιδιαίτερο καλλιτεχνικό έργο. Πάντως ακόμα δεν υπάρχει κάποια τάση συγκεκριμένη. 

---

Σε ποια χώρα μέχρι τώρα έχεις δυσκολευτεί περισσότερο  και πού έχεις ευχαριστηθεί πολύ τη φωτογραφική διαδικασία;

Έχω κάνει αρκετά ταξίδια θα μιλήσω όμως για τρία που αφορούν την ερώτηση σου. Τη μεγαλύτερη όχι τόσο δυσκολία αλλά θα έλεγα μια διαρκή αίσθηση μη ασφάλειας γύρω σου, τη συνάντησα στη Ν. Αφρική κι αυτό γιατί παρόλο που το apartheid δεν υπάρχει πια, οι φυλετικές διαφορές βάσει χρώματος ακόμα υφίστανται και η ανισότητα είναι εμφανής σε τεράστιο βαθμό. Καταπληκτική χώρα με φωτογραφικό ενδιαφέρον και από ανθρωπολογικής πλευράς αλλά και ως φυσικό κάλλος. Τα δυο ταξίδια όμως όπου ευχαριστήθηκα πραγματικά την φωτογραφική διαδικασία ήταν η Κούβα και το Ομάν για διαφορετικούς λόγους, φυσικά. Στη μεν πρώτη, πραγματικά ένιωθες ακριβώς το αντίθετο από την Ν. Αφρική. Παρόλο που θα έλεγε κανείς ότι λόγω φτώχειας ίσως να υπήρχαν οι προϋποθέσεις να νιώθεις ανασφάλεια, ωστόσο  δεν ένιωσα κάτι τέτοιο, ακόμα κι όταν τριγυρνούσα μετά τα μεσάνυχτα σε σκοτεινά σοκάκια της Αβάνας. Οι άνθρωποι δε, χαρούμενοι και χαμογελαστοί, παρόλες τις ελλείψεις. Θα μπορούσα να μείνω σίγουρα σε έναν τόπο σαν κι αυτόν.  Στο δε Ομάν, παρόλο που πρόκειται για μια μουσουλμανική χώρα, είναι μια χώρα εντελώς διαφορετική από τις υπόλοιπες του Κόλπου. Καταρχάς , είναι πανέμορφη με μεγάλες αντιθέσεις και πολύ πράσινο! Που δεν είναι σύνηθες στις περιοχές εδώ, λόγω κλίματος και λόγω των γεωλογικών ιδιαιτεροτήτων. Επίσης, αυτό που μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση είναι το πόσο φιλικοί είναι οι άνθρωποι και χαίρονται όταν τους φωτογραφίζεις. Το Ομάν ζει την μετά-πετρελαϊκή εποχή κι αυτό το αναφέρω γιατί έχει την σημασία του ως προς την διαμόρφωση των συμπεριφορών των κατοίκων του. Πάντως, θα ήθελα να ξαναεπισκεφθώ και τις τρεις χώρες, αν μου δινόταν η ευκαιρία. 

Πες μου και ποιο το πρότζεκτ που για κάποιο λόγο δέθηκες μαζί του και το ξεχωρίζεις από τα υπόλοιπα. 

Δε μπορώ να σου απαντήσω με σιγουριά  γιατί είναι σαν να ρωτάς έναν γονιό ποιό παιδί αγαπάει περισσότερο. Όλα τα project μου έχουν για μένα την ιδιαιτερότητα τους και τα αγαπάω το ίδιο γιατί όλα από πίσω τους έχουν το καθένα τη δική του ιστορία και συνδέονται με πράγματα που έχουν σημασία για μένα. Ωστόσο ως βαθιά συναισθηματικό άτομο που είμαι, αν θα μπορούσα να ξεχωρίσω κάποια, αυτά θα ήταν σίγουρα τα πιο προσωπικά  που έχουν να κάνουν με τα πρόσωπα της ζωής μου.   

                                                       

Haiku: (25/2/2019)

“Μνήμη και λήθη,

Παράλληλα ποτάμια.

Χειμώνας ψυχής!”

---

Στον γεμάτο εικόνες κόσμο σου η φωτοειδησεογραφική σου ιδιότητα βαραίνει σημαντικά.  Σίγουρα βιώνεις την παγκόσμια πραγματικότητα πολύ πιο άμεσα από μας. Υπάρχει ίχνος αισιοδοξίας για όσα βλέπεις; 

Ερώτημα που χρήζει μεγάλης συζήτησης γύρω από την παγκόσμια πραγματικότητα που μας περιβάλλει. Οι εικόνες κατακλύζουν έτσι κι αλλιώς την καθημερινότητα μου. Είμαι απογοητευμένος και θυμωμένος από την πορεία όσων εξελίσσονται καθημερινά. Από την κοινωνική ανισότητα, την αδικία, την εκμετάλλευση, την βαρβαρότητα με την οποία αντιμετωπίζουμε τον συνάνθρωπο, τα ζώα, τη φύση. Δεν ξέρω ποια θα είναι η κατάληξη όλου αυτού, ελπίζω μονάχα να μπορέσουμε να βρούμε την σοφία και την σύνεση να μπορέσουμε να διαχειριστούμε όλα τα θετικά που έχουμε καταφέρει ως νοήμονα πλάσματα, χωρίς να χρειάζεται να αλλοιώνουμε τις ψυχές μας στο βωμό του πλούτου, του κέρδους και της απανθρωπιάς. Δύσκολο. Ωστόσο δεν πρέπει να σταματήσουμε να παλεύουμε γι αυτό, όσοι πιστεύουμε σε έναν κόσμο χωρίς αποκλεισμούς, δίκαιο και ίσο. Η προσπάθεια να πείσουμε και τους υπόλοιπους είναι δύσκολη αλλά αξίζει τον κόπο.

“ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ” (14/1/2012)

(Σύμβολα και ιδέες)

Χειμωνιάτικοι καιροί,

χτυπούν τα κύματα  στα βράχια

και ο θυμός μου αφρίζει όταν νιώθει τη λεπίδα να αυλακώνει το νου.

Φυσάει βοριάς, γυμνώθηκε ο τόπος.

Ποια ιστορία θα γραφτεί, όταν το μελάνι στέγνωσε στις ψυχές μας;

Αναζητώντας ήρωες που μας ξέχασαν,

Θεούς που μας απαρνήθηκαν,

Μείναμε στη λήθη του δικού μας παρόντος και ο φόβος θέριεψε.

Στήλη άλατος γινήκαμε,

γιατί κοιτάξαμε πίσω και δεν κοιτάξαμε μπροστά,

και φώλιασε μέσα μας η δειλία,

και ο μόχθος των προγόνων μας έγινε σκόνη,

στάχτη που στροβιλίστηκε  και χάθηκε στο πέρασμα των χρόνων.

Μήτε παρόν, μήτε μέλλον, 

Μ’ ακόμα και το παρελθόν ντρέπεται να πει πως μας γνωρίζει.

Μήπως ήρθε η ώρα να στυλώσουμε τα πόδια, 

και να αφουγκραστούμε τη φωνή της,

που μας εκλιπαρεί να ακούσουμε,

το κάλεσμα που αναπόφευκτα έχει το όνομα:

Ελευθερία!

 

Λίγα λόγια για τoν Δημήτρη Σιδερίδη

Ο Δημήτρης Σιδερίδης γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη και είναι επαγγελματίας φωτογράφος/visual artist.

Έχει σπουδάσει Architectural Design και είναι κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου “Master of Arts in Photography and Visual Language” από το Middlesex University of London. Το έργο του έχει προβληθεί σε μερικούς από τους μεγαλύτερους ιστοτόπους ειδήσεων στον κόσμο.

Σήμερα με έδρα μεταξύ Αθήνας και Ντόχα, παράγει ελκυστικό περιεχόμενο σε ένα ευρύ φάσμα κοινωνικών, ταξιδιωτικών και ανθρωπολογικού ενδιαφέροντος θεμάτων. 

Συνεργάζεται με τις διαδικτυακές πλατφόρμες του CNN Travel και του Al Jazeera English, για θέματα από Ελλάδα, Κύπρο, Κατάρ και αλλού. 

Ασχολείται επίσης με μακροχρόνια project αντλώντας έμπνευση από προσωπικά βιώματα και καθετί που του ερεθίζει τον αμφιβληστροειδή.

Έχει επιμεληθεί και συμμετάσχει σε εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

 Το 2019 αυτοεξέδωσε το φωτογραφικό βιβλίο:“RAFAEL TREJO – Dukes On The Ropes” το οποίο βραβεύθηκε με το Gold Award στην κατηγορία Professional/Documentary από το PX3 Paris Photography Prize 2020.

Η δουλειά του έχει βραβευτεί με διεθνή βραβεία και μνείες.