Τέσσερις άντρες-φωτογράφοι από τα Χανιά επιχειρούν μια επαναψηλάφιση με τη βοήθεια του φακού τους της υπόθεσης Γυναίκα.
Στο Γιαλί Τζαμισί, στο λιμάνι των Χανίων, θα δούμε από τις 15 ως τις 27 του Απρίλη τι είναι αυτό που τους συν-κινεί και θέλουν να μοιραστούν μαζί μας.
Ο Γιώργος Αναστασάκης, ο Σπύρος Ζερβουδάκης, ο Σάββας Κόης και ο Μανώλης Παπαδάκης έχοντας μια φανταστική Μούσα στο πίσω μέρος του μυαλού τους, μας απαντούν σχετικά με την έκθεση.
Από τη σκοτεινή εγκεφαλική Λίλιθ στην γήινη και εύπιστη Εύα. Κι ανάμεσα τους μια μεγάλη γκάμα γυναικείων όψεων και χαρακτήρων. Εσείς όταν ακούτε Γυναίκα που πάει το μυαλό σας την ίδια στιγμή; Τι σκέφτεστε συνειρμικά;
Γ.Α.: Για να είμαι ειλικρινής δεν πηγαίνει πουθενά το μυαλό μου, όπως δεν πηγαίνει ή δε γίνεται να πηγαίνει με όλες τις βασικές έννοιες: άνθρωπος, γυναίκα, άντρας, παιδί, ζωή, θάνατος, ελευθερία κλπ. Οι λέξεις είναι εκεί ή αν τις αφήσεις θα πρέπει να ξεχαστείς στους συνειρμούς μέχρι να σε βαρεθούν αυτοί.
Σ.Ζ.: Αν ο άνθρωπος των παλαιότερων χρόνων λάτρεψε τη γυναίκα ως πηγή ζωής, ο εξοβελισμός της Εύας ήταν η κατάργηση της γυναικείας θεότητας. Και προφανώς αντίστοιχες διακρίσεις ακολούθησαν και στις θνητές γυναίκες. Σε αυτή την εργασία μου αυτό προσπαθώ να αντιστρέψω.
Σ.Κ.: Σίγουρα όχι μια μονοσήμαντη σκέψη αλλά αρκετά περίπλοκη, αφού η ίδια η υπόσταση της γυναίκας είναι τέτοια μέσα από τους πολλαπλούς ρόλους που καλείται να αναλάβει στην διάρκεια της ζωής της, ανεξάρτητα της σχέσης που μπορεί να έχει, όχι μόνο έναντι ενός άντρα αλλά του οποιοδήποτε ανθρώπου.
Μ.Π.: Ότι... μεταξυ της Λίλιθ και της Λούλου προτιμώ την Αλίκη.
Πώς αποφασίσατε να υποστηρίξετε αυτή τη θεματική; Τι θα δούμε στην έκθεση στο Γυαλί Τζαμισί που δεν έχουμε δει ως τώρα;
Γ.Α.: Τις φωτογραφίες μας…
Εννοώ πως το μόνο πράγμα που μπορούμε να υποσχεθούμε ότι δεν έχετε ξαναδεί είναι η συγκεριμένη προσπάθεια των συγκεκριμένων φωτογράφων επί του θέματος. Η έκθεση αποτέλεσε πρόκληση γιατί για τις γυναίκες θα προσπαθούσαν να καταθέσουν μόνο άντρες και θέλαμε να δούμε “πώς το πιάνουμε”, όσο δε για την αιτία των εργασιών καθαυτών νομίζω ότι λειτούργησαν δύο βασικές ιδιότητες της φωτογραφίας, η ταξινόμηση με στόχο την κατανόηση και η δημιουργία του προσωπικού σύμπαντος.
Σ.Κ.: Το συγκεκριμένο πρότζεκτ ξεκίνησε πριν μερικούς μήνες στα πλαίσια ενός φωτογραφικού εργαστηρίου, και μου ήταν πολύ ευχάριστο και ενδιαφέρον να συμμετέχω με αυτό σε μια τέτοια συν έκθεση διαφορετικών αντρικών φωτογραφικών προσεγγίσεων. Έχει τίτλο ''Τα κορίτσια της λίμνης'', βασίζεται σε έναν τοπικό μύθο που (δυστυχώς) έχει προεκτάσεις μέχρι και σήμερα. Δεν είμαι σίγουρος αν έχετε δει κάτι ανάλογο, γιαυτό που είμαι σίγουρος όμως είναι ότι πρόκειται για μια έκθεση με τέσσερις εντελώς διαφορετικές προσεγγίσεις.
Σ.Ζ.: Είμαστε επιρρεπείς στο να θαυμάζουμε το έργο μας, αλλά κανείς άνθρωπος δεν είναι μια ξεχωριστή ήπειρος. Με ελκύει πάντα η ιδέα να δουλέψω με ανθρώπους που εκτιμώ.
Μ.Π.: Θα διαβάσετε πολύ όμορφες ιστορίες
Πώς προσεγγίζει τη Γυναίκα ο καθένας από σας; Φωτογραφικά πάντα και πέρα από την συγκεκριμένη έκθεση. Σαν ένα οποιοδήποτε θέμα ή με μια επιπλέον έγνοια και σκέψη;
Γ.Α.: Θέλει προσπάθεια ώστε η φωτογραφική ματιά προς τη γυναίκα να μην είναι ένοχη και αυτό γιατί ιστορικά στη φωτογραφία η γυναίκα ήταν αντικείμενο του αρπαχτικού βλέμματος του άντρα και αυτή είναι μία συνθήκη που ένας μελετητής δεν μπορεί να αγνοήσει όταν εργάζεται με αυτό το θέμα. Ο σύγχρονος διάλογος νομίζω θα απασχολείται για καιρό ακόμη με την απεικόνιση του σώματος, κυρίως γιατί η φωτογραφία είναι προτίστως αυτή που κυκλοφορεί στα social media και σε πολύ μικρότερο ποσοστό αυτή των θεραπόντων της. Πέρα από τη θεωρία, δεν μπορούμε να αγνοούμε τα ανθρώπινα πάθη, έμφυτα ή επίκτητα.
Σ.Ζ.: Συνειρμικά έρχεται στο μυαλό μου μία γυναίκα Πότνια, παντοδύναμη, της οποίας ο σύντροφος αποτελούσε μια μορφή αφιερωμένη αποκλειστικά στην ικανοποίηση των ερωτικών ανησυχιών της. Είναι η μεγάλη μητέρα της Μεσογείου.
Σ.Κ.: Δεν το έχω σκεφτεί ως τώρα αν το χειρίζομαι διαφορετικά από άλλα θέματα, κι αν συμβαίνει αυτό γίνεται ενστικτωδώς και υποσυνείδητα.
M.Π.: Πολλές έγνοιες...πολλά μέτρα...πολλές μορφές.΄Οσες και τα πρόσωπα που μου επιτρέπει να δω,κάθε γυναίκα που φωτογραφίζω!
Είχε πει η Georgia Totto O'Keeffe «Το να με αποκαλούν οι άνδρες την καλύτερη γυναίκα ζωγράφο με υποτιμά. Νομίζω πως είμαι απλά μια από τους καλύτερους ζωγράφους». Τι σκέπτεστε γι αυτό; Και mutatis mutandis για το δικό σας χώρο, της φωτογραφίας. Και αναφέρομαι στις γυναίκες δημιουργούς, εδώ, απευθυνόμενη σε τέσσερις πολύ άξιους άνδρες δημιουργούς.
Γ.Α.: Η O' Keeffe είχε δίκιο. Επιπλέον έχω μια απορία για την ανάγκη προσδιορισμού του καλύτερου…Πήγα να γράψω ότι αυτές ήταν άλλες εποχές, αλλά τελικά νομίζω ότι και τα δύο ζητήματα επιβιώνουν.
Σ.Ζ.: Πάντα ζήλευα τη γυναικεία ματιά. Αναπαράγει τον κόσμο κάτω, όμως, από τη δική της οργάνωση.
Σ.Κ.: Θεωρητικά δεν θα έπρεπε να υπάρχει καμιά διαφορά μεταξύ των φύλων στην τέχνη, και όχι μόνο εκεί. Στην πράξη όμως ξέρουμε ότι η γυναίκα δεν είχε τις ίδιες ευκαιρίες ανάδειξης, και ότι έχει προσπαθήσει πάρα πολύ (κι ακόμα προσπαθεί) για ισότιμη αντιμετώπιση έναντι του άντρα. Ευτυχώς, τουλάχιστον στην φωτογραφία, φαίνεται ότι κάτι έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια και βλέπουμε όλο και περισσότερες γυναίκες δημιουργούς στο προσκήνιο. Άλλωστεπαραδείγματα σαν των Julia Margaret Cameron, Berenice Abbott, Diane Arbus, Mary Ellen Mark, Cindy Sherman, αλλά και πολλών πιο σύγχρονων, δεν αφήνουν περιθώρια αμφισβήτησης.
Μ.Π.: Όσο κι αν ψάξω ανάμεσα στους άνδρες Έλληνες φωτογράφους δεν καταφέρνω να βρω κάποιον αντάξιο της Nelly's
Αφού σας ευχηθούμε από καρδιάς καλή επιτυχία στην έκθεση σας, θα μπορούσαμε να έχουμε από μια φωτογραφία της έκθεσης κι έναν σύντομο σχολιασμό της; Σαν προσωπικό στίγμα του καθενός από εσάς για τους αναγνώστες του iFocus.gr
Γ.Α.: Αυτή είναι η εικόνα από την οποία ξεκίνησε η εργασία. Είναι τα πόδια μιας χορεύτριας και αυτοί οι ερυθροί σχηματισμοί είναι εκεί από τη γέννησή της. Τους βρήκα αφοπλιστικά όμορφους γιατί είχαν να μου που δύο ιστορίες. Από τη μία μου θύμισαν χάρτη και κατ’ επέκταση ότι ένα σώμα είναι ένας ολόκληρος και ολοκληρωμένος κόσμος. Και από την άλλη ένα άγαλμα, από κείνα που βρίσκουμε στα μουσεία και φέρουν όλα τα σημάδια που απέκτησαν κάτω από το χώμα ή στο βυθό της θάλασσας, χωρίς να κρύβουν την τέχνη του δημιουργού τους και ακόμη πιο ενδιαφέροντα εξαιτίας της εντροπίας που τα έφερε σε αυτή τη μορφή.
Σ.Ζ.: Λένε πως η γλώσσα του ανθρώπου ξεκίνησε από τέσσερεις λέξεις: θάλασσα, γη, ουρανός, αέρας. Στη θάλασσα των Κρητών η σκέψη ταξιδεύει σ’ ένα διεσταλμένο χρόνο όπου συναντά θραύσματα, πραγματικά και μυθικά. Η θάλασσα είναι η χώρα που δεν μπορούν να κατακτήσουν. Σαν τη γυναίκα που έκαναν αιώνια Θεά.
Σ.Κ.: Η συγκεκριμένη φωτογραφία είναι η πρώτη της σειράς, και μας εισάγει στον τόπο του μύθου. Θερμά και ψυχρά χρώματα συνυπάρχουν σε μια φαινομενική ηρεμία του τοπίου.
Μ.Π.: Restart. Σε μια εποχή που «ο παλιός κόσμος τελειώνει» και ολόκληρη η ανθρωπότητα περιμένει με αγωνία την γέννηση του καινούριου, ο Χανιώτης φωτογράφος και σκηνοθετης Μανώλης Παπαδάκης προσπαθεί να κατανοήσει «τη γυναίκα» που καλείται να κυοφορήσει το καινούργιο. Για τον λόγο αυτό στρέφει τον φακό του στην πιο αρχαική γυναίκα τηςεποχής μας την γυναίκα της Αφρικης και ξαναγυρναει στην αρχη, κάνει έναrestart ένα ξαναδιαβασμα της ιστορίας της γυναίκειας υποστασης.
Περισσότερες πληροφορίες για την έκθεση εδώ
Γιώργος Αναστασάκης
Σπύρος Ζερβουδάκης
Σάββας Κόης
Μανώλης Παπαδάκης