Η Βελγίδα φωτογράφος Anne De Gelas μιλάει στο iFocus.gr για τη ζωή και το έργο της, και πώς το πένθος μετά την απώλεια του συντρόφου της άλλαξε την καριέρα της.

Δ. Μπορείτε να μας συστηθείτε;  Ποια είναι η Anne De Gelas; 

Είμαι μια Βελγίδα καλλιτέχνης η οποία πραγματεύεται τις εμπειρίες της ζωής με μια προσέγγιση που αναμυγνύει ζωγραφική, φωτογραφία και γραφή, ενώνοντας και συνθέτοντας αυτά τα διάφορα μέσα σε ένα εννιαίο έργο. Το λεύκωμα είναι το κύριο μέσο για να δείξω τη δουλειά μου.

Δ. Ήταν η απώλεια του συζύγου σας και ο πόνος αδιέξοδα; Μπορείτε να θυμηθείτε ποια στιγμή ήταν αυτή που βγήκατε στον αέρα να αναπνεύσετε και πάνω εκεί μεταφορφώσατε την απουσία του σε παρουσία μέσα από την τέχνη της φωτογραφίας;

Tο ημερολόγιο που κρατώ εδώ και πάνω από είκοσι χρόνια τώρα δε σταμάτησε μετά την απώλεια του συντρόφου μου, δεν ξέρω αν η δουλειά μου μετέτρεψε την απώλεια σε παρουσία, το να συνεχίσω το ημερολόγιο ήταν μια μορφή επιβίωσης. Αυτό που έγραφα μέσα εκεί ήταν η εξέλιξη των ημερών, η οδύνη, η έλλειψη αλλά επίσης, η ζωή που συνεχιζόταν…

΄Ηταν μόλις μετά από ένα χρόνο που ένιωσα ότι η δουλειά μου είχε αλλάξει. Υπήρχαν περισσότερα κείμενα και σκίτσα, οι εικόνες σχεδόν εξ ολοκλήρου ασπρόμαυρες, πολλά αυτοπορτραίτα με ή χωρίς τον γιο μου. Το θέμα μου περιστρεφόταν γύρω από το πένθος μου. Εκείνη τη στιγμή μου πρότειναν να το δείξω αρχικά σε έκθεση και φυσικά ήρθε η ιδέα, και η κατάλληλη στιγμή, στο να εκδώσω ένα βιβλίο. Η φωτογραφία είναι σημαντική αλλά δεν μπορώ να την αντιληφθώ χωρίς κείμενο και σκίτσο, την αντιλαμβάνομαι καλύτερα μέσα από μια σύνθεση.

 Δ. Πόσο βοήθησε να πάρετε ξανά τη ζωή στα χέρια σας, η μητρότητα; 

Δεν ξέρω τι με βοήθησε να ξαναπάρω τη ζωή στα χέρια μου, δεν ξέρω εξάλλου αν έπρεπε να την πάρω, δεν ξέρω αν την έχω, καν. Είναι ξεκάθαρο πως όταν είμαστε υπεύθυνοι για ένα παιδί  δεν έχουμε το δικαιώμα να παραιτηθούμε. Ούτε έχω, ακριβώς, πάντα την ίδια όρεξη για ζωή, διότι ζω δίπλα σε ένα πλάσμα γεμάτο επιθυμίες και ανάγκες κι αυτή η ενέργεια ειναι μεταδοτική.

Δ. Πόσο εύκολη ή δύσκολη ήταν η συνεργασία με τον γιο σας σε αυτό το έργο;

Η συνεργασία υπήρχε, σχεδόν, από πάντοτε. Πάντοτε δούλευα με την παρουσία του γιου μου, πλέον είναι πιο μεγάλος οπότε μου δίνει τη γνώμη του για τη δουλειά μου. Ετοιμάζω τις λήψεις μου και τα σκίτσα κι όταν κάνουμε φωτογραφίες συζητάμε, καμιά φορά.  Είναι αυτός που μου δίνει τις σωστές λύσεις. Αυτό γίνεται τελείως φυσιολογικά δουλεύουμε στον χώρο που ζούμε, καμιά φορά έχει όρεξη άλλες φορές όχι και το σέβομαι απόλυτα. Είναι παρών αλλά γι αυτόν η κατάσταση είναι πολύ ξεκάθαρη πρόκειται για τη δουλειά μου. Εξάλλου είναι ηθοποιός μόνο για το φωτογραφικό μέρος αλλά την ώρα της σύνθεσης του βιβλίου, η δύσκολη δουλειά που γίνεται εκεί, πάντα ρωτώ τη γνώμη του. Δεν ήθελα και δεν θέλω να κάνω κάτι που να τον προσβάλλει ειδικά για το τελευταίο λεύκωμα με τον τίτλο Μάνα και Γιος. Κατανοεί πως δεν μιλάω για την ιδιωτικότητα της  σχέση μας, γι αυτο χρησιμοποιω τη λεξη ηθοποιός. Μιλάω για μια εμπειρία που περνά πολύς κόσμος ωστόσο, μιλώ με διαφορετικό τρόπο. Η μητρότητα έξω από τη γλυκερή της πλευρά, η παιδική ηλικία χωρίς την όψη της αφέλειας,  μια άλλη εικόνα της οικογένειας, αυτής της μονογονεϊκής οικογένειας.

Δ. Ο συνδυασμός γραφής, σκίτσων και φωτογραφίας πώς σας γεννηθηκε σαν ιδέα;

Δεν είναι μια ιδέα είναι μια ανάγκη. Τα τρια μέσα μερικές φορές και τέσσερα εφόσον η σύνθεση είναι πολύ σημαντική για μένα αποκτούν το κάθενα τον ρόλο τους. 'Αρχισα να μελετώ τη ζωγραφική μετά τις φωτογραφικές μου σπουδές, ένιωθα την ανάγκη μιας αφήγησης, το ερευνητικό ημερολόγιο μέσα στο οποίο συσσωρεύω τις εμπειρίες μου είναι η ιδανική μορφή. 'Αρα το γράψιμο, η ζωγραφική και η φωτογραφία έχουν το καθένα τον ιδιαίτερο ρόλο τους, ένα διαφορετικό τρόπο δικής μου έκφρασης.

Δ. "Η μνήμη όπου και να την αγγίξεις πονεί",  έγραφε ο ποιητής Γιώργος Σεφέρης. Συντάσσεστε με αυτή την άποψη; 

Δεν έχω αυτή τη φιλοσοφία διότι η ανάμνηση μπορεί να είναι πολύ γλυκιά, παρηγορητική. Οι νεκροί μου με συντροφεύουν βοηθώντας με να ζω. Η μνήμη μου δεν είναι μόνο οδύνη με τρέφει είναι ζωντανή. 

Δ. Τι σημαίνει φωτογραφία για εσάς;

Μια μορφή γραφής.

Δ. Δουλεύετε τώρα πάνω σε κάποιο άλλο project, που  θα θέλατε να αναφερθείτε;

Δεν έχω ποτέ, ακριβώς, ένα καινούριο πρότζεκτ, η δουλειά μου ακολουθεί ένα νήμα. Κάποιες φορές μερικά θέματα βγαίνουν από αυτό το νήμα από μόνα τους, αυθόρμητα ή τα βγαζω εγώ από το σύνολο. Αυτή τη στιγμή δουλεύω πιο συγκεκριμένα πάνω στη θηλυκότητα, στην ηλικία που προχωρά, στο σώμα που αλλάζει, ονομάζεται "Ένα πρόσωπο από γραμμες". Και παράλληλα συνεχίζω το έργο μου " Μάνα και Γιος . 

Δ. Τι γνωρίζετε για την Ελλάδα; 'Εχετε επισκεφτεί τη χώρα μας; Πώς σας φαίνεται το ενδεχόμενο μιας έκθεσής σας στην Αθήνα;

Επισκέφθηκα πριν πολλά χρόνια τη Θεσσαλονίκη. Δεν μου πρότειναν, ως τώρα, να δείξω τη δουλειά μου στην Ελλάδα, δεν γνωρίζω την Αθήνα είναι μια πόλη που με ελκύει πολύ και φαίνεται πολύ δυναμική. 

Δ. Θα σας παρακαλούσα να στείλετε ένα μήνυμα σε αυτούς τους ανθρώπους που διαβάζουν τώρα αυτή τη συνέντευξη και που ίσως κάποιο πόνο θέλουν να απαλύνουν φωτογραφίζοντας.

Το μήνυμα που στέλνω είναι η δουλειά μου, τα βιβλία μου που ακόμη καλύτερα από τις εκθέσεις μπορούν να κυκλοφορούν εύκολα. Οι άνθρωποι μπορούν να τα πομηθευτούν να τα ερμηνεύσουν ανάλογα μ' αυτο που έχουν ζησει. Είναι ένα μοίρασμα εμπειριών υπάρχει μια μορφή ευγνωμοσύνης/αναγνώρισης, όπως όταν τα διαβάζουν και έχουν την εντύπωση πως έχουν  ζήσει το ίδιο γεγονός . Αισθανόμαστε λιγότερο μόνοι. Οι άνθρωποι ξεπερνάμε την οδύνη μας όπως μπορούμε, καμιά φορά κάνοντας μια δουλεία καταφέρνουμε να την κάνουμε λίγο περισσότερο υποφερτή ακόμα και να την ξεχάσουμε για κάποιο διάστημα… δεν έκανα αυτή τη δουλειά για να ξεπεράσω τον πόνο μου, το ημερολογιο υπήρχε απλά συνέχισα τη δουλειά μου γιατί είναι η ζωή μου. Πάντοτε προσπαθούσα να μετατρέπω τις προσωπικές εμπειρίες μου, να τις βάζω σε απόσταση, να κατανοώ τι παγκόσμιο εμπεριείχαν.΄Οταν έχασα τον σύντροφό μου πολλοί άνθρωποι μου μίλησαν για τη δυσκολία του πένθους και της σιωπής που το περιβάλλει. Η ανάγκη μου να το κάνω βιβλίο γεννήθηκε απ΄ αυτή την επιθυμία να σπάσω τη σιωπή, το βιβλίο να είναι ένα μέρος όπου οι άλλοι μπορούν να γνωριστούν και να γνωρίσουν ένα είδος ανακούφισης που θα τους επιτρέπει να προχωρήσουν στη ζωή. Δεν είμαι θεραπεύτρια και καμιά φορά φοβάμαι πως δεν γίνομαι και τόσο κατανοητή, πρόκειται για μια καλλιτεχνική δουλειά. Είναι ένα σημαντικό γεγονός της ζωής μου το οποίο προκάλεσε αυτό το έργο-αφιερωμένο στο πένθος, στην έλλειψη και στην απώλεια. Όπως, αυτή τη στιγμή δουλεύω πάνω στη θηλυκότητα, την επιθυμία και την ηλικία. Θέτω ερωτήματα που είναι παγκόσμια, τη συζυγική ζωή, τη μητρότητα, την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου, τα γηρατειά, την επιθυμία, τη μοναξιά αλλά και την παιδική ηλικία.

Ωστόσο, δεν δίνω απαντήσεις, ξετυλίγω μια εμπειρία. Προσπαθώ να δείξω, να θέσω διαφορετικά τα ερωτήματα,  ίσως με το έργο μου να αλλάξω τις θέσεις και τα στερεότυπα της κοινωνίας μας.

Θερμές ευχαριστίες στην Κριστίν Παπαδοπούλου για τη συμβολή της.