«Η καλλιτεχνική ευαισθησία και το πεισματικό μεράκι ενός ανθρώπου φύλαξαν για πάντα στις φωτογραφικές πλάκες μερικές από τις χαμένες ομορφιές ενός τόπου, του παλιού Βόλου, που ο σεισμός του 1957 αλλά και η απρονοησία των ανθρώπων εξαφάνισε».

Ζημέρης Κωσταντίνος

O Πηλιορίτης Φωτογράφος

Ο Κώστας Ζημέρης γεννήθηκε το 1886 στο Κατηχώρι Πηλίου.

Τελείωσε την Εμπορική Σχολή του Βόλου, όπου πήρε τα πρώτα μαθήματα από το γνωστό ζωγράφο Ιω. Πούλακα. Το 1904 έφυγε στην Αμερική, όπου εργάστηκε σε φωτογραφικά εργαστήρια, συνεργαζόμενος με ζωγράφους και φωτογράφους. Εκεί είχε την ευκαιρία να σπουδάσει στο Σχολείο Τεχνών του Saint Louis.

Επιστρέφει το 1912 και στρατεύεται, στην περίοδο των Βαλκανικών πολέμων, στη συνέχεια μετά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, παρέμεινε στην Αθήνα, συνεργαζόμενος με τους μεγάλους φωτογράφους Μπούκα και Nelly's. Ακολούθως επιστρέφει στο Βόλο ασχολούμενος πλέον επαγγελματικά με τη φωτογραφία και τη ζωγραφική.

Συμμετείχε σε πολλές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό, όπως το 1925 στο Calais της Γαλλίας, το 1926 στο Liverpool της Αγγλίας, ενώ έλαβε το χρυσό βραβείο στη διεθνή έκθεση της Θεσσαλονίκης το 1932 και το 1936.

Το έργο του Ζημέρη αναγνωρίστηκε και σχολιάστηκε ευμενώς τόσο στον αθηναϊκό όσο και στο γαλλικό τύπο και αποτελεί μία αναφορά για την πόλη του Βόλου. Ο Κ. Ζημέρης πέθανε σε ηλικία 96 ετών και με αφορμή την τιμητική έκθεση που διοργανώθηκε στο Βόλο το 1983, ένα χρόνο μετά το θάνατό του, ο Σερ. Φυντανίδης, διευθυντής της εφημ. «ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ», έγραφε:

«Η καλλιτεχνική ευαισθησία και το πεισματικό μεράκι ενός ανθρώπου φύλαξαν για πάντα στις φωτογραφικές πλάκες μερικές από τις χαμένες ομορφιές ενός τόπου, του παλιού Βόλου, που ο σεισμός του 1957 αλλά και η απρονοησία των ανθρώπων εξαφάνισε».

«Αυτό που διαφοροποιεί τον Ζημέρη από τους άλλους φωτογράφους της εποχής του είναι το γεγονός ότι υπήρξε και ζωγράφος. Για λόγους καθαρά επιβίωσης ασχολήθηκε με τη φωτογραφία. Η πρωταρχική του ενασχόληση και μεγάλη του αγάπη ήταν η ζωγραφική», μας είπε από την μεριά της η Χρύσα Δραντάκη, ιστορικός τέχνης. «Είναι πολύ συγγενικά τα ζωγραφικά τοπία, τα παστέλ και τα μελάνια, με τις φωτογραφικές συλλήψεις

Ο Κ.Ζημερης μας εδωσε και τις μοναδικες φωτογραφιες του λαικου ζωγραφου Θεοφιλου, ο οποιος ζουσε και ζωγραφιζε στο πηλιο αντι πινακιου φακης κυριολεκτικα....

Επίσης αυτό που ξεχωρίζει είναι η οπτική γωνία από την οποία βλέπει ο Ζημέρης το θέμα του, η οποία δεν είναι μία μετωπική θέαση, αλλά χαρακτηρίζεται από μια οπτική γωνία που χαρακτηρίζουμε στη ζωγραφική ως διαγώνια ματιά», συμπλήρωσε η Χρύσα Δραντάκη.

Ως προς τη προσωπικότητα του Κώστα Ζημέρη, η κα Δραντάκη αναφέρθηκε στη ποιητική και λογοτεχνική φλέβα του καλλιτέχνη λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «το έργο του είναι διαχρονικό, καθώς ακόμα και σήμερα συζητείται, ενώ το και το όνομά του εξακολουθεί να χαρακτηρίζει τη πόλη μας. Η πολύπλευρη προσωπικότητα δεν μπορεί παρά να αποτελεί έναυσμα για τους νεότερους δημιουργούς να ασχοληθούν με τη Τέχνη μέσα από πολύ-πολύ δουλειά», κατέληξε η Χρύσα Δραντάκη.

Το πολύπλευρο έργο του, ανοιχτό σε προσεγγίσεις, συγκινεί ακόμη περισσότερο σήμερα για τη λεπταίσθητη ποιότητά του και την ευαίσθητη σχέση με το αστικό και φυσικό περιβάλλον.

Ο Ζημέρης, μαθητής του Αντώνη Ραφανίδη, ήταν παραγωγικός με το όραμα να αποτυπώσει τον Βόλο και το Πήλιο σε εκατοντάδες φωτογραφίες, πολλές από τις οποίες κυκλοφόρησαν ως καρτ ποστάλ.

Ζωγράφιζε τοπία. Φωτογράφιζε σπίτια, δρόμους και ανθρώπους. Προερχόταν από τη φωτογραφική παράδοση του Βόλου (όπου ο παλαιότερος Στέφανος Στουρνάρας είχε ανοίξει δρόμο) και ενθαρρύνθηκε από την οικονομική και αστική ανάπτυξη που του δημιουργούσε πελατεία.

Τα χίλια πρόσωπα του Βόλου

Μόλις το πρώτο μισό του 19ου αιώνα δημιουργείται ο Βόλος για να εξυπηρετήσει με το λιμάνι του κυρίως τους δραστήριους εμπόρους του Πηλίου. Εκτοτε οι ακτές του Παγασητικού γνωρίζουν ραγδαία οικιστική ανάπτυξη και η πόλη αποκτά περί το 1880 τη σημασία διαμετακομιστικού κέντρου προς τον ελληνικό Βορρά, σύντομα όμως ο ρόλος της αυτός αρχίζει να υποβαθμίζεται. Οι επενδύσεις στη βιομηχανία που ακολούθησαν έφεραν στο προσκήνιο νέες κοινωνικές ομάδες, συνδεδεμένες με το κεφάλαιο και την εργασία, μεταξύ των οποίων κατεστραμμένους πηλιορείτες εμπόρους, θεσσαλούς αγρότες, αλλά και ξένους εργάτες, και αυτό το πολύχρωμο πλήθος έδωσε στην πολιτεία έναν κοσμοπολίτικο χαρακτήρα.

Οι καπναποθήκες, τα έργα υποδομής και οι νεοϊδρυθείσες μεταποιητικές επιχειρήσεις έφεραν νέα ώθηση στην οικονομία της πόλης. Ολα αυτά συνοδεύτηκαν από έντονες ιδεολογικές ζυμώσεις που οδήγησαν στην ίδρυση του πρώτου Εργατικού Κέντρου στη χώρα, στην παρουσία του Αλέξανδρου Δελμούζου στο Ανώτερο Παρθεναγωγείο της πόλης και στα περίφημα «Αθεϊκά» που απασχόλησαν την κοινή γνώμη μεταξύ 1911 και 1914.

Ο Θεόφιλος με την μητέρα του, φωτό από την Λέσβο

Λίγο αργότερα, τη δεκαετία του 1930, δίπλα στα εκλεκτικιστικά κάνουν την εμφάνισή τους τα πρώτα μοντερνιστικά κτίρια που φιλοξένησαν εκτός από ιδιωτικές κατοικίες και ωδεία, πολιτιστικούς και μορφωτικούς συλλόγους. Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος και κυρίως οι σεισμοί της περιόδου 1954-1957 ανακόπτουν την άνθηση της πολιτείας και επιφέρουν δραματικές αλλοιώσεις στην οικιστική της φυσιογνωμία.

Η απόφαση για δημιουργία ανεξάρτητου Δήμου Νέα Ιωνίας την αποδυναμώνει ακόμη περισσότερο, ενώ νέα αναλαμπή σημειώνεται στα μέσα της δεκαετίας του 1960 οπότε ο Βόλος επιλέγεται να φιλοξενήσει μία από τις πέντε βιομηχανικές ζώνες της σύγχρονης Ελλάδας.

επιμέλεια: J. Eco και Θ. Γέρμανος. Με την ευγενική παραχώρηση του www.aspromavro.net