Διανύουμε την εποχή της πληθωρικής επικοινωνίας, στην οποία μια περίπλοκη παρουσίαση κάνει συχνά ένα ανούσιο περιεχόμενο να κερδίσει εφήμερη λάμψη. Όπως δείχνει ένα ευρωπαϊκό φεστιβάλ νέων φωτογράφων, η φωτογραφία, ως μέσο μαζικής επικοινωνίας η ίδια, υποδέχεται όσο και συνδιαμορφώνει αυτό το κλίμα, προσχωρώντας ενίοτε σε μια τακτική εντυπωσιοθηρίας: δυσθεώρητα μεγέθη, εικόνες αναρτημένες σε ύψος που δεν ευνοεί τη θέαση, εκτυπώσεις στις οποίες στερεώνονται tablet που παίζουν βίντεο, φωτογραφίες διαφορετικών πηγών και ποιοτήτων που επικαλύπτονται, υλικά εμφατικά ετερόκλητα στο ίδιο έργο, όλα υποδεικνύουν μια ατμόσφαιρα που αιχμαλωτίζει το βλέμμα, χωρίς αναγκαστικά να επιστρέφει κάποια ουσία. Πρόκειται για την εποχή που προκρίνεται η ανορθόδοξη παρουσίαση, η κάθε λογής υβριδικότητα, η ανεξέταστη ιδιαιτερότητα, τα ανολοκλήρωτα κόνσεπτ, που η όλο και μεγαλύτερη πυκνότητα δεδομένων μπορεί παραδόξως να αφυδατώνει το νόημα. Παλιότερα, η καθαρή φωτογραφία και η απαράλλαχτα συμβατική της παρουσίαση έμοιαζαν με, ασφυκτικό συχνά, μονόδρομο. Σήμερα, στον αντίποδα, η παρουσίαση διεκδικεί συχνά ρόλο κύριας ανάγνωσης ενός φωτογραφικού έργου. Η παλιά άμιλλα φόρμας-περιεχομένου έχει εν μέρει μεταλλαχτεί. Η παρουσίαση είναι συχνά πλέον η νέα φόρμα. Αναμφίβολα, η διαρκής και ραγδαία εξέλιξη των νέων τεχνολογιών γεννά νέα δεδομένα, μεθόδους και υλικά παρουσίασης. Είναι αλήθεια επίσης ότι η πολυστρωματικότητα με την οποία η εικόνα διακινείται στην οθόνη και στα κοινωνικά δίκτυα σταδιακά αναζητά αντίκρισμα και στον εκθεσιακό τοίχο, δημιουργώντας ένα διαρκές fusion από δυνητικότητες και πολλαπλότητες, σε ένα απροσδιόριστο χώρο όπου όλα μοιάζουν καινούργια και συγχρόνως τίποτε, με επάλληλες μίξεις που συχνά παραβιάζουν ανοιχτά σύνορα, στο πλαίσιο ενός πολυμορφικού περιβάλλοντος εικόνων. Την εξέλιξη ενισχύει μάλλον και η ευρύτερη κοινωνική συνθήκη στην οποία κυριαρχούν η προγραμματική πλέον ρευστότητα, η κλιμακούμενη ταχύτητα, ο ανελέητος κερματισμός που κλονίζει την παλιότερη, αταλάντευτη φαινομενικά, σταθερότητα.

Τίποτε, βέβαια, δεν εξαιρείται, ούτε απορρίπτεται σε μια παρουσίαση. Τα πάντα επιτρέπονται, τα πάντα είναι θεμιτά, κρίνονται όμως και εκ του αποτελέσματος, αν δηλαδή ανταποκρίνονται σε μια βαθύτερη ανάγκη ή αιτία, ή απλά ψαρεύουν στα θολά νερά της σύγχρονης εποχής. Ως αποτέλεσμα, μένει η αίσθηση ότι συχνά αποφεύγει κανείς να εκτεθεί παρότι επιζητείται σθεναρά η δημόσια έκθεση. Αφήνεται σε μια ευκολία εντυπώσεων, στην ευελιξία της πολυσημίας, σε νοήματα συχνά ανοιχτά σ’ ένα επίπεδο βολικής ασάφειας, ακόμη και για θέματα όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία, η νευρική ανορεξία, οι γάμοι ανήλικων κοριτσιών. Η ευφάνταστη παρουσίαση τείνει να αναδεικνύεται σε εφήμερη μόδα η ίδια, αντί να εξερευνώνται με ειλικρινή απλότητα (που συχνά αποδεικνύεται πραγματικά σύνθετη και δύσκολη) τα βάθη του εαυτού και του κόσμου. Ότι κάνουμε μας περιέχει αναπόδραστα, σαν δακτυλικό αποτύπωμα. Με την έννοια αυτή, η σύγχρονη παρουσίαση θυμίζει την ίδια την εποχή: είναι αχρείαστα, ίσως συχνά επιφανειακά, περίπλοκη. Κάθε παρουσίαση, όμως, όσο ασυνήθιστη κι αν είναι, διαλέγεται τελικά με τον εννοιακό πυρήνα ενός έργου, την πραγματική και όχι την επιφαινόμενη ιδιαιτερότητά του. Όταν αυτό παύει να συμβαίνει, όταν η παρουσίαση αυτονομείται επιδεικτικά, είναι συχνά γιατί ο καλλιτέχνης χρησιμοποιεί προσχηματικά μάλλον κάποιο θέμα ενώ αυτό που επιθυμεί, ίσως ακούσια, είναι να γίνει διακριτός μέσα στο διαστελλόμενο σύμπαν των τεχνικών εικόνων, να προτάξει εμφανώς τον εαυτό του στη διογκούμενη επικράτεια του me culture.

 

Ο Ηρακλής Παπαϊωάννου (Θεσσαλονίκη, 1962), σπούδασε Φυσική στο Α.Π.Θ., έκανε μεταπτυχιακό στη φωτογραφία στο New York University και διδακτορικό στο Τμήμα Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του Α.Π.Θ. Από το 1999 εργάζεται στο Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης και από το 2016 είναι διευθυντής του. Το διάστημα 1993-2006 υπήρξε οργανωτικό στέλεχος του ετήσιου διεθνούς φεστιβάλ φωτογραφίας Photosynkyria. Δημοσίευσε μεγάλο αριθμό κειμένων και δοκιμίων για τη φωτογραφία, ενώ επιμελήθηκε πολλές φωτογραφικές εκθέσεις και εκδόσεις. Έχει μεταφράσει έργα των Susan Sontag, Ian Jeffrey και Villem Flusser για τη φωτογραφία στα ελληνικά. Έχει εκδώσει τα έργα Οι φωτογραφίες Marlboro και η χλιαρή Άγρια Δύση (Άγρα, 2009) και Η φωτογραφία του ελληνικού τοπίου (Άγρα, 2015). Επίσης, επιμελήθηκε τον συλλογικό τόμο Η ελληνική φωτογραφία και η φωτογραφία στην Ελλάδα. Μια ανθολογία κειμένων (Νεφέλη, 2013) και την έκδοση Μανόλης Αναγνωστάκης, 12 ποιήματα / φωτογραφίες (fairead/oxymoron, 2015)

Πηγή: https://chronos.fairead.net/papaioannou-afros-49

Πρόσφατα Άρθρα

Εκθέσεις Φωτογραφίας (17 Ιουλ 2025)

Την Παρασκευή 18 Ιουλίου ξεκινά η έκθεση φωτογραφίας του 2ου Φεστιβάλ Φωτογραφίας Τρίπολης με θέμα «Ερείπια της Αρκαδίας» στο Πάρκο του Πνευματικού Κέντρου Τρίπολης, η οποία θα διαρκέσει μέχρι τις...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (17 Ιουλ 2025)

Στην έκθεση φωτογραφίας «Η ανάσα του Πήλιου Τοπίου» του γνωστού και πολυβραβευμένου φωτογράφου Γεώργιου Λεονταρά, η οποία έχει στηθεί στον όμορφο χώρο της Estias Pelion θα διαρκέσει ως τις 30/9,...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (17 Ιουλ 2025)

Η ατομική έκθεση της φωτογράφου Ελένης Ονάσογλου αποκαλύπτει τις κρυφές γωνιές της μνήμης και τις σκοτεινές σκιές του χρόνου. Μέσα από ασπρόμαυρες φωτογραφίες, ο θεατής καλείται να ανασυνθέσει ένα...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (16 Ιουλ 2025)

Η Έκθεση Φωτογραφίας "Καζάνια" του Βασίλη Μποντοσόγλου θα φιλοξενηθεί στο Aegean Center for Fine Arts της Παροικιάς στην Πάρο από τις 25 έως και τις 29 Ιουλίου. Η έκθεση τιμά την...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (16 Ιουλ 2025)

Στο Πωγώνι ταξιδεύει η έκθεση φωτογραφίας «Ακολουθώντας τα κοπάδια: Μια ιστορία συμβίωσης του Κουκάλογου και της παραδοσιακής κτηνοτροφίας στην Πίνδο» που διοργανώνουν το Οικομουσείο Ζαγορίου και η...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (12 Ιουλ 2025)

Οι ομάδες φωτογραφίας του Δήμου Γλυφάδας, διοργανώνουν την ετήσια έκθεση φωτογραφίας για την σεζόν 2024-2025.  Τα τμήματα αρχάριων και προχωρημένων θα παρουσιάσουν φωτογραφίες με τα θέματα...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (09 Ιουλ 2025)

Εγκαίνια της ομαδικής έκθεσης φωτογραφίας της Φωτογραφικής ομάδας Κατερίνης – μουσική εκδήλωση με τους Γιάννη Αναγνωστόπουλο και Βάιο Παλέγκα. Η Φωτογραφία συναντά τη Μουσική στο Βυζαντινό κάστρο...

News (07 Ιουλ 2025)

Στο πλαίσιο των Photometria Awards 2025 με κριτή τον φωτογράφο του πρακτορείου Magnum Alec Soth, πραγματοποιήθηκε ανοιχτό κάλεσμα προς φωτογράφους από όλο τον κόσμο για να καταθέσουν την οπτική τους...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (03 Ιουλ 2025)

«Θραύσματα - Fragments» είναι ο τίτλος της έκθεσης φωτογραφίας και video art της Μαρίας Μπουρμπού, σε επιμέλεια Χαράς - Ελένης Μητσοτάκη, η οποία θα φιλοξενηθεί από τις 19 έως τις 31 Ιουλίου 2025...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (27 Ιουν 2025)

 Η φωτογραφική ματιά της Ειρήνης Παπαχρήστου ζωντανεύει μέσα από την προσωπική της έκθεση «Αντικατοπτρισμοί ζωής/Reflections on life», η οποία εγκαινιάζεται στις 2 Ιουλίου 2025 στο Garage Bar....

Εκθέσεις Φωτογραφίας (26 Ιουν 2025)

Ο Σύλλογος Εικαστικών Καλλιτεχνών Πιερίας ανακοινώνει την παράταση της έκθεσης φωτογραφίας “Joyful Moments” έως και την Κυριακή 29 Ιουνίου, στην Αστική Σχολή Κατερίνης. Η...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (24 Ιουν 2025)

Η φωτογραφική ομάδα Αμπάριζα πραγματοποιεί έκθεση φωτογραφίας από 27.06 έως και 30.06.2025. Φωτογραφίζω για να επικοινωνήσω αυτό που με κινητοποιεί, να αισθανθώ αυτό το βλέμμα, αυτή την...