Η διαφορά των ανθρώπων από τα ζώα είναι ότι οι πρώτοι, μετασχηματίζουν την ύλη. Είτε σαν αντικείμενα-εργαλεία είτε σαν σχέδια-οδηγίες είτε εν είδει πινάκων, βιβλίων-γλυπτών κλπ. Η δευτερεύουσα διαφορά μας από τα ζώα που προκύπτει ουσιαστικά από αυτήν την ικανότητα μετασχηματισμού της ύλης, είναι η αυτονόητη μεταβιβαστικότητα αυτής ακριβώς της μετασχηματισμένης ύλης στις επόμενες γενιές ώστε να εξελίξουν είτε το επιστημονικό είτε το πνευματικό.

Στην τέχνη υπάρχει η "βασική πρώτη ύλη" που μπορεί να μετασχηματιστεί  ώστε να καταφέρει να δημιουργήσει έως και ασύλληπτα πράγματα. Στην μουσική επί παραδείγματι, 7 νότες είναι αρκετές να δημιουργήσουν και τις δευτερεύουσες (υφέσεις-διέσεις, οκτάβες, παύσεις, ημιτόνια, κλπ) άσχετα από χροιές που τις δημιουργεί το εκάστοτε όργανο.

Στον γραπτό λόγο (ποίηση-λογοτεχνία) αρκούν 24 γράμματα. Αυτά δημιουργούν τόσες μα τόσες λέξεις και αυτές οι λέξεις όταν "τακτοποιηθούν", άπειρα νοήματα. 

Στη ζωγραφική αρκούν 3 βασικά χρώματα, κόκκινο κίτρινο μπλε. Αυτά μπορούν να δημιουργήσουν τα δευτερογενή και αυτά με την σειρά τους τα τριτογενή. Άσχετα αν οι εταιρείες χρωμάτων στα παρουσιάζουν έτοιμα για ευκολία.

Αναρωτιέμαι ποια είναι η πρώτη ύλη για την φωτογραφία. Τι άλλο από μια επιφάνεια φωτογραφικού φιλμ παλιότερα, αισθητήρα στις μέρες μας; Ο αισθητήρας αυτός είναι η μόνη "βασική πρώτη ύλη". Με το κατάλληλο κουτί ουσιαστικά μπορεί να "φωτοτυπήσει" το "ορατό". Αυτό το φωτοτυπημένο ορατό έχει μια "άπειρη" ικανότητα, μπορεί να είναι από χρησιμότατη πληροφορία (ξέρουμε πώς είναι ένας κροκόδειλος κι ας μην έχουμε δει κανέναν στη ζωή μας, πώς είναι ο πύργος του Άιφελ, γνωρίζουμε χωρίς αμφιβολία ότι η γη είναι στρογγυλή) έως ένα δημιουργημένο... υπέρτατο; έργο τέχνης.

Το δημιουργημένο με αποσιωπητικά και το υπέρτατο με ερωτηματικό.

Για να δημιουργήσεις πρέπει να συνθέσεις. Η φωτογραφία δεν σου αφήνει πολλά περιθώρια σχετικά με την ζωγραφική. Ο ζωγράφος τις εικόνες που έχει συλλέξει στο μυαλό του, έχει τον χρόνο να τις ξεδιαλέξει, να τις τεμαχίσει, να τις τακτοποιήσει στο κάδρο δημιουργώντας κάτι προσωπικό. Καλά μου είπε μια ιντερνετική φίλη (η Βάσω) γράφοντας αυτό το κείμενο ότι ο ζωγράφος ουσιαστικά είναι εν δυνάμει φωτογράφος. Κι αυτό πραγματικά με διευκολύνει εκεί που θέλω να καταλήξω.

(Ξανά) αναρωτιέμαι, λοιπόν, ποια μεμονωμένη φωτογραφία παγκόσμια μπορεί να σταθεί δίπλα σε έναν ζωγραφικό πίνακα (πχ. την Γκουέρνικα ή κάποιο έργο του Μιχαήλ Άγγελου;). Προσωπικά υποστηρίζω, καμία.

Ας θεωρήσω όμως ότι υπάρχουν μεμονωμένες εξαιρετικές φωτογραφίες ισάξιες με τα προαναφερθέντα έργα τέχνης, εν προκειμένω ζωγραφικής. Πώς ξεχωρίζει ένας φωτογράφος "σήμερα" (και όχι σε εποχή φιλμ που οι ασχολούμενοι ήταν κατά τεράστιο ποσοστό λιγότεροι) για την ξεχωριστή προσωπική ματιά του, σε μια έκθεση, στο προσωπικό του σάιτ, σε ένα φώτο-βίντεο; Φτάνουν 20-100-300 εξαιρετικές φωτογραφίες; Ας σκεφτούμε πόσοι το καταφέρνουν αυτό παγκόσμια. Πιστεύω πολλοί έως υπεράριθμοι που δεν τους χωράνε τα μουσεία.

Αυτό το τελευταίο το έχουν καταλάβει οι ιθύνοντες της φωτογραφικής τέχνης και τα τελευταία χρόνια έχουν γυρίσει στους φωτογράφους με σχεδιασμό, με συγκεκριμένη θεματογραφία, τα λεγόμενα σετάκια. Μια κινηματογραφική προσέγγιση μιας "ιστορίας" που αντί για κινούμενη εικόνα, εκφράζεται μέσω ενός αριθμού εικόνων. Κι αυτό το επέλεξαν αναγκαστικά, γιατί λόγο ευκολίας κλικ, ποσοτικού αριθμού φωτογράφων αλλά και ποσοτικής ποιοτικής ικανότητας αυτών, δεν βγάζουν άκρη με τις μεμονωμένες φωτογραφίες. 

Και αναρωτιέμαι για τρίτη φορά. Η μεμονωμένη καλλιτεχνική φωτογραφία πέθανε; Γιατί στο ρεπορτάζ πάντα θα υπάρχει.

Δεν γνωρίζω με ακρίβεια αν υπάρχει υπέρτατη μεμονωμένη φωτογραφία ούτε αν αυτή είναι δημιουργημένη από τα φωτογραφιζόμενα ή την δημιούργησε ο φωτογράφος. Αυτό που νιώθω μέσα μου είναι ότι ούτε ένα άθροισμα εξαιρετικών φωτογραφιών χρίζει καλλιτέχνη, ούτε όμως ένα σχεδιασμένο σετάκι. Γιατί το τελευταίο μπορεί να είναι δημιουργικό έργο, αλλά αντιτίθεται στη φιλοσοφία της φωτογραφίας δηλαδή, του τυχαίου, της αντιληπτικής στιγμής, του αναμνηστικού βιώματος.

 

Όπως τα γράμματα έτσι και η φωτογραφική ''επιφάνεια'' είναι το πρωτογενές "υλικό". Όπως οι λέξεις είναι το δευτερογενές υλικό έτσι και οι φωτογραφίες. Οι όμορφες λέξεις όμως, δεν φτιάχνουν απαραίτητα το ποίημα. Οι λέξεις-φωτογραφίες, και όχι απαραίτητα οι ''ομορφότερες'', πρέπει να συνδυαστούν σε ποίημα, σε ιστορία. Και για να δηλώσεις πχ. την λέξη "αγάπη" με μια φωτογραφία δεν χρειάζεσαι απαραίτητα δυο ανθρώπους αγκαλιασμένους. Μπορεί να το βρεις σε δυο ζώα ή ακόμα και σε δυο δένδρα ή σε δυο κλαδιά δένδρου που σχηματίζουν κάτι το μεταφυσικό. 

Μπορούμε να γράψουμε ένα ποίημα-ιστορία συνθέτοντας ουσιαστικά τα μεμονωμένα φώτο-βιώματά μας που έχουμε ήδη βγάλει; Εκεί είναι η "μαγκιά". 

Πρόσφατα Άρθρα

Εκθέσεις Φωτογραφίας (30 Απρ 2025)

H Φωτογραφική Λέσχη Λιβαδειάς εκφράζει χρόνια τώρα την ανάγκη των μελών της να χαρούν με κάθε δημιουργικό μέσο την τέχνη της φωτογραφίας.
Μία τέχνη που ξεπερνά ίσως το καθημερινό μας θέαμα και...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (29 Απρ 2025)

Έκθεση φωτογραφίας της Δάφνης Γεωργιάδη με τίτλο «Υδάτινοι Καθρέφτες» φιλοξενεί από τις 7 Μαΐου η γκαλερί Α+ Multipurpose Event Space, στη Χρυσαλινιώτισσα Στην 3η της ατομική έκθεση φωτογραφίας η...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (29 Απρ 2025)

Το Photometria Photography Center παρουσιάζει το Σάββατο 3 Μαΐου 2025 την ατομική έκθεση του Γιώργου Βογιατζάκη με τίτλο «RESIDENTS». Θα ακολουθήσει παρουσίαση του ομότιτλου φωτογραφικού βιβλίου,...

News (28 Απρ 2025)

Το Σάββατο, 3 Μαΐου 2025 η Αίθουσα Τέχνης «Αγκάθι – Kartάλος» μετατρέπεται σε χώρο δημιουργικής συνάντησης, φιλοξενώντας την ομαδική έκθεση νέων καλλιτεχνών με τίτλο «Εκτός Πλαισίου». Η έκθεση...

Cinema (27 Απρ 2025)

Προβολή της ταινίας Nelly et Mr Arnaud (1995) στο Photometria Photography Center Η Νέλλη, μία χωρισμένη γυναίκα, συναντά τυχαία τον κ. Αρνό, έναν ώριμο
πλούσιο επιχειρηματία που έχει μόλις...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (22 Απρ 2025)

Τα Μαθήματα Φωτογραφίας Ρεθύμνου παρουσιάζουν την έκθεση φωτογραφίας με θέμα "Γυναίκα" στη γκαλερί "Μορφές" . Η έκθεση αποτελεί απόσπασμα από την αρχική που είχε εκτεθεί στο δημοτικό κήπο το...

Editor's choice (17 Απρ 2025)

«Το ωραίο είναι κρυμμένο από τα μάτια εκείνων που δεν αναζητούν την αλήθεια, για τους οποίους αντενδείκνυται. Αλλά η βαθιά έλλειψη πνευματικότητας εκείνων των ανθρώπων που βλέπουν την τέχνη και την...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (16 Απρ 2025)

Η περιοχή των Αμπελοκήπων αποτελεί εδώ και πολλές δεκαετίες έναν σημαντικό τόπο διαμονής για την κοινότητα των Φιλιππινέζων στην Αθήνα. H εν λόγω κοινότητα αριθμεί περίπου 10.000 μέλη, τα οποία...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (10 Απρ 2025)

Ο χώρος τέχνης Α49 παρουσιάζει τη φωτογραφική έκθεση της Τζένης Λυκουρέζου και του Ανδρέα Ζαχαράτου, “Καλαβρία Μάνη, Εγγύς Κόσμος”. Η έκθεση αποβλέπει να θίξει και να φανερώσει πως ο μίτος των...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (04 Απρ 2025)

Στις 05 Απριλίου 20205, η Ελληνική Φωτογραφική Εταιρεία Ε.Φ.Ε. φιλοξενεί την έκθεση φωτογραφίας του φωτογράφου Σταύρου Πρωτόπαπα με τίτλο “Flana”. Η έκθεση επικεντρώνεται στη φωτογραφία...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (04 Απρ 2025)

Το MedPhoto Festival, σε συνεργασία με το EIGHT / ΤΟ ΟΧΤΩ critical institute for arts and politics, παρουσιάζουν στην Αθήνα μια νέα εκδοχή της διεθνούς έκθεσης φωτογραφίας We Can’t Breathe που...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (04 Απρ 2025)

Η Ελληνική Φωτογραφική Εταιρεία Ηρακλείου (Ε.Φ.Ε.Η.), φιλοξενεί τη φωτογραφική έκθεση του μέλους της, Γιώργου Μπαρμπούνη, με τίτλο “ Σκιές του Παρελθόντος: Η Ιστορία του Άουσβιτς μέσα από το Φως και...