«V-J Day in Times Square», 14-08-1945

Στις 14 Αυγούστου 1945, καθώς η Ιαπωνία αποδέχεται την «άνευ όρων» συνθηκολόγηση, που σηματοδοτεί το τερματισμό του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, οι άνθρωποι στις ΗΠΑ, αλλά και σε όλο τον κόσμο, βγήκαν στους δρόμους για να γιορτάσουν τη λήξη του πιο μεγάλου και πιο αιματηρού πολέμου που είχε δει ποτέ η ανθρωπότητα. Μια φωτογραφία του Alfred Eisenstaedt από τους πανηγυρισμούς εκείνης της ημέρας θεωρείτο για πάρα πολλά χρόνια ότι συμπύκνωνε τα συναισθήματα της ευτυχίας και της ανακούφισης, που ένιωσαν οι λαοί όταν επιβεβαιώθηκε η είδηση για τη τελική νίκη των Συμμάχων. Σ’ αυτή την εμβληματική φωτογραφία, η οποία έγινε το σύμβολο του τέλους του πολέμου, ένας ναύτης σκύβει και φιλάει μια νοσοκόμα στη μέση της διάσημης πλατείας Times Square στη Νέα Υόρκη. Η φωτογραφία, γνωστή ως «V-J Day in Times Square», παρουσιάστηκε ολοσέλιδη στο περιοδικό Life, που κυκλοφόρησε μια εβδομάδα αργότερα, για να γίνει έκτοτε μια από τις πιο αναγνωρίσιμες φωτογραφίες στην ιστορία και να ανατυπωθεί, όσο καμιά άλλη, σε κάρτες, αφίσες, μαγνητάκια και πολλά άλλα αναμνηστικά –μέχρι και άγαλμα έχει γίνει– συμβολίζοντας την πιο θριαμβευτική στιγμή ενός έθνους: οι ΗΠΑ ήταν εκείνη τη στιγμή στο κατώφλι μιας εποχής ανεξέλεγκτης μεταπολεμικής αισιοδοξίας.


1 Οι διαδοχικές λήψεις του Alfred Eisenstaedt στην Times Square iFocus

Οι διαδοχικές λήψεις του Alfred Eisenstaedt στην Times Square


Όλοι όσοι είδαν τη φωτογραφία ήθελαν να μάθουν περισσότερα για τη νοσοκόμα και τον ναύτη, αλλά ο Eisenstaedt δεν είχε κρατήσει τα στοιχεία τους και έτσι η αναζήτηση της ταυτότητας του μυστηριώδους ζευγαριού πήρε τεράστια διάσταση, που από μόνη της ενίσχυσε τη φήμη της φωτογραφίας. Κάθε ονειροπόλος μπορούσε να εφεύρει μια φανταστική ιστορία: Ήταν το ζευγάρι εραστές που ξαναντάμωναν; Ήταν άγνωστοι που τους ξεσήκωσε η χαρμόσυνη είδηση της λήξης του πολέμου;

Το 1980 το LIFE προσπάθησε να προσδιορίσει την ταυτότητα τους.

Αλλά καθώς η φωτογραφία δεν δείχνει ξεκάθαρα το πρόσωπο κανενός από τους εμπλεκόμενους, βρέθηκαν αρκετοί παλαίμαχοι πολεμιστές και λιγότερες γυναίκες που ισχυρίστηκαν ότι αυτοί ήταν οι πρωταγωνιστές στη φωτογραφία και υπήρξε ανάλογος αριθμός ειδικών που συνηγορούσαν υπέρ του ενός ή του άλλου υποψηφίου με αποτέλεσμα να ακολουθήσει το χάος. Έκτοτε, για σχεδόν δύο δεκαετίες, ο καθηγητής Ιστορίας Lawrence Verria και ο ανθρωπολόγος -ιατροδικαστής στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν George Galdorisi ιντριγκάρονταν από τη διαμάχη γύρω από την ταυτότητα των δύο πρωταγωνιστών στην πιο διάσημη φωτογραφία του Eisenstaedt και συνέλεξαν στοιχεία που άρχισαν να ρίχνουν φως σε αυτή την υπόθεση. Τελικά το μυστήριο λύθηκε οριστικά το 2012 όταν κυκλοφόρησαν το βιβλίο «The Kissing Sailor», παρέχοντας αδιάψευστες αποδείξεις για την αναγνώριση του ζευγαριού στη φωτογραφία του Eisenstaedt. Ήταν η πρώτη φορά που αποκαλύφθηκε όλη η αλήθεια πίσω από τη διάσημη φωτογραφία.

 Ο ναύτης και η νοσοκόμα δεν ήταν ζευγάρι

Ο ναύτης ήταν τελικά ο George Anthony Mendonsa, που στρατολογήθηκε στο Ναυτικό μερικούς μήνες μετά το Περλ Χάρμπορ. Ήταν τιμονιέρης σε ένα αντιτορπιλικό στον Ειρηνικό Ωκεανό, όταν το σκάφος του βυθίστηκε από έναν φονικό τυφώνα που στοίχισε τη ζωή σε εκατοντάδες άλλους συναδέλφους του. Ο ίδιος βοήθησε περισσότερους από 100 ναύτες να φτάσουν με ασφάλεια στη στεριά και συγκινήθηκε όταν είδε τις νοσοκόμες να φροντίζουν τους τραυματίες. Έχοντας ολοκληρώσει ενάμιση χρόνο εξαντλητικής θαλάσσιας υπηρεσίας, τον Αύγουστο του 1945, απολάμβανε πέντε εβδομάδες άδειας στη στεριά, πριν επιστρέψει πάλι στο πλοίο του. Η τρομερή πιθανότητα εισβολής στην ηπειρωτική Ιαπωνία ήταν υπαρκτή και διαφαινόταν. Από νωρίς το μεσημέρι της 14/8 κυκλοφόρησε η φήμη για την επικείμενη παράδοση των Ιαπώνων κι έτσι ο Mendonsa με την αρραβωνιαστικιά του, τη Rita Petry, γιόρτασαν πίνοντας πολλά ποτά στο εστιατόριο Child's και στη συνέχεια πήγαν στο Radio City για να παρακολουθήσουν μια κινηματογραφική ταινία. Όταν όμως άνοιξαν οι πόρτες και οι άνθρωποι άρχισαν να ουρλιάζουν ότι ο πόλεμος είχε τελειώσει, βγήκαν έξω και ενώθηκαν με τα πλήθη στην Times Square, «γιατί αν έπρεπε να μάθεις τα τελευταία νέα, εκεί θα τα μάθαινες». Όταν η είδηση επιβεβαιώθηκε ο μισομεθυσμένος Mendonsa άρχισε να φιλά όποια γυναίκα εύρισκε μπροστά του, αδιαφορώντας για την ηλικία της ή την εξωτερική ομορφιά της. Ανάμεσά τους και την κοπέλα της φωτογραφίας, η στολή της οποίας του θύμιζε τις νοσοκόμες που τον είχαν περιθάλψει. «Το να τη φιλήσω», είπε αργότερα, «ήταν μια αυθόρμητη πράξη ευγνωμοσύνης». Η Rita, με την οποία παντρεύτηκε και έζησε μέχρι το τέλος της ζωής του και που διακρίνεται στις δυο από τις τέσσερεις φωτογραφίες που τράβηξε ο Eisenstaedt το ζευγάρι, δήλωσε με παράπονο στα βαθειά της γεράματα: «Εμένα δεν με έχει φιλήσει ποτέ με τόσο πάθος».


2 George Anthony Mendonsa και Rita Petry iFocus

George Anthony Mendonsa και Rita Petry


 Τα πράγματα ήταν πιο δύσκολα με την αναγνώριση της κοπέλας. Για κάποια χρόνια ο Eisenstaedt νόμιζε -λανθασμένα- ότι ήταν η Edith Shain, από την Καλιφόρνια, η οποία ισχυρίστηκε ότι αναγνώρισε τον εαυτό της στην εικόνα από την αρχή που δημοσιεύτηκε, αλλά δεν εμφανίστηκε επειδή εύρισκε τη φωτογραφία «ανάρμοστη». Οι Verria και Galdorisi στο βιβλίο τους καταρρίπτουν τον ισχυρισμό της, επειδή το ύψος της ήταν μόλις 4 πόδια 10 ίντσες (1,47 m) και δεν ταίριαζε με το ύψος της γυναίκας της γυναίκας στη φωτογραφία σε σύγκριση μάλιστα και με το ύψος οποιουδήποτε από τους άνδρες που ισχυρίζονταν ότι να είναι ο ναύτης. Τελικά, τα αποδεικτικά στοιχεία οδήγησαν στην Greta Zimmer Friedman, η οποία είχε δει για πρώτη φορά τη φωτογραφία το 1960 και ήταν σίγουρη ότι ήταν αυτή. Απέδειξε μάλιστα ότι είχε την ίδια στολή και το ίδιο χτένισμα στέλνοντας φωτογραφίες της στο περιοδικό. Για την αποκατάσταση της αλήθειας σημειώνεται ότι η Greta δεν ήταν νοσοκόμα. Όπως είπε, σε συνέντευξή της, που αρχειοθετήθηκε στο Veterans History Project, ήταν τότε 21 ετών και εργαζόταν, ως βοηθός, στο οδοντιατρείο των αδελφών Berg κοντά στην Times Square. Απλά οι στολές που συνήθιζαν να φορούν οι βοηθοί στα οδοντιατρεία εκείνη την εποχή, έμοιαζαν πολύ με τις αντίστοιχες των νοσοκόμων. Όλο το πρωί εκείνης της ημέρας οι πελάτες έλεγαν ότι υπήρχαν φήμες για το τέλος του πολέμου. Έτσι, στο μεσημεριανό της διάλειμμα, βγήκε για να δει μόνη της τι συμβαίνει. Μια φωτεινή επιγραφή στην πλατεία, με τη λέξη «V-J Day» άρχισε να αναβοσβήνει, επιβεβαιώνοντας την είδηση. «Και τότε ξαφνικά με άρπαξε ένας ναύτης και με φίλησε. Αν και δεν ήταν ακριβώς φιλί, ήταν περισσότερο μια αντίδραση χαράς επειδή, όπως έμαθα αργότερα, ήταν ευτυχισμένος που δεν θα χρειαζόταν να επιστρέψει στον Ειρηνικό, όπου είχε ήδη πολεμήσει», είπε η Greta, και πρόσθεσε: «Και ο λόγος που άρπαξε κάποια ντυμένη σαν νοσοκόμα ήταν γιατί απλώς ένιωθε πολύ μεγάλη ευγνωμοσύνη για τις νοσοκόμες που φρόντιζαν τους τραυματίες». Η Greta επέστρεψε στο ιατρείο και είπε στα αφεντικά της αυτά που είχε δει. Και εκείνοι της είπαν, «Ακυρώστε όλα τα σημερινά ραντεβού, κλείνουμε το γραφείο».


3 Greta Zimmer Friedman iFocus

Greta Zimmer Friedman


Η κυρία Friedman γεννήθηκε ως Greta Zimmer στις 5 Ιουνίου του 1924, σε μια μικρή πόλη της Αυστρίας, κοντά στη Βιέννη. Ήταν μια από τις τέσσερις κόρες της Ida και του Max Zimmer, ιδιοκτήτη καταστήματος ενδυμάτων. Καθώς οι συνθήκες για τους Εβραίους χειροτέρευαν στην κατεχόμενη από τους Ναζί Αυστρία, οι γονείς της έστειλαν τα παιδιά τους στο εξωτερικό. Η Greta και δύο από τις αδερφές της έφθασαν το 1939 στις Ηνωμένες Πολιτείες, η τέταρτη αδελφή πήγε στην Παλαιστίνη, ενώ οι γονείς τους, που δεν κατάφεραν να διαφύγουν, θανατώθηκαν στο Ολοκαύτωμα. Η Greta ήταν 15 ετών όταν έφθασε στη Νέα Υόρκη και γράφτηκε σε μια σχολή Ραπτικής. Μόλις αποφοίτησε ακολούθησε μια συνομήλικη φίλη της, που ήταν βοηθός οδοντιάτρου, και τα καλοκαίρια δούλευε παράλληλα σε θέατρα σαν ενδυματολόγος, εξακολουθώντας να σπουδάζει στο Fashion Institute της Νέας Υόρκης. Το 1956, η Greta παντρεύτηκε τον Dr. Missa E. Friedman, επιστήμονα του στρατού των Ηνωμένων Πολιτειών, και μαζί απέκτησαν έναν γιο και μία κόρη. Όταν άφησε το οδοντιατρείο έφτιαχνε ρούχα για κούκλες και πολλά χρόνια αργότερα, καθώς τα παιδιά της είχαν πλέον μεγαλώσει, σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών και άρχισε να ζωγραφίζει και να κάνει μεταξοτυπίες


4 Ο Eisenstaedt υπογράφει αντίγραφο της V J Day in Times Square iFocus

William Waterway Marks : Ο Eisenstaedt υπογράφει αντίγραφο της «V-J Day in Times Square», 1995


Ο άνθρωπος πίσω από τον φακό

Ο Alfred Eisenstaedt ήταν ήδη γνωστός φωτορεπόρτερ με καριέρα και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, αλλά μετά τη δημοσίευση της εμβληματικής φωτογραφίας του φιλιού στο περιοδικό Life, που έγινε viral όπως θα λέγαμε σήμερα, η φήμη του εκτινάχθηκε και έκτοτε δεν τον εγκατέλειψε ποτέ. Γεννημένος το 1898, στο Dirschau της Δυτικής Πρωσίας, περιοχή που σήμερα ανήκει στη Πολωνία, ο Eisenstaedt άρχισε να βγάζει φωτογραφίες με μια Eastman Kodak σε ηλικία 11 ετών στο Βερολίνο, όπου μετακόμισε με την οικογένειά του το 1906. Ξεκίνησε την φωτογραφική καριέρα του μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, κατά τη διάρκεια του οποίου πολέμησε και τραυματίστηκε. Το 1929 προσελήφθη από το Associated Press στο Βερολίνο και το 1935 μετανάστευσε, μαζί με όλη την εβραϊκή οικογένειά του, στη Νέα Υόρκη, όπου εντάχθηκε στο περιοδικό Life. Φωτογράφιζε διασημότητες, πολιτικούς, επιστήμονες, καλλιτέχνες, βιομήχανους και συγγραφείς και μέχρι το 1972 είχε κάνει φωτογραφίσεις για περισσότερα από 2.500 θέματα του περιοδικού και πάνω από 90 εξώφυλλα.

Την Ημέρα της Νίκης ο Eisenstaedt δεν ήταν ο μοναδικός, που τραβούσε φωτογραφίες, ούτε ο Mendonsa και η Greta Zimmer το μοναδικό ζευγάρι που φιλήθηκαν. Ωστόσο, ο φωτογράφος του Life βρέθηκε στο σωστό μέρος την κατάλληλη στιγμή για να απαθανατίσει τη σκηνή. Ο Victor Jorgensen, για παράδειγμα, φωτογράφος του Ναυτικού των ΗΠΑ, βρέθηκε κι αυτός στο ίδιο σημείο και μάλιστα τράβηξε το ίδιο ζευγάρι από λίγο διαφορετική γωνία. Σε αντίθεση με τη φωτογραφία του Eisenstaedt, η οποία προστατεύεται από πνευματικά δικαιώματα, η φωτογραφία του Jorgensen ανήκει επισήμως στο Πολεμικό Ναυτικό και μπορεί να δημοσιεύεται ελευθέρα, επειδή δημιουργήθηκε από υπάλληλο της ομοσπονδιακής κυβέρνησης εν ώρα δημόσιας εργασίας. Η δική του φωτογραφία, με τίτλο «Kissing the War Goodbye» δημοσιεύτηκε αρχικά στους New York Times και φυλάσσεται στα Αρχεία του Κράτους (National Archives and Records Administration), λόγω της ιδιότητάς του ως στρατιωτικός φωτογράφος.


5 Victor Jorgensen Kissing the War Goodbye Times Square 14 08 1945 iFocus

 Victor Jorgensen: «Kissing the War Goodbye», Times Square, 14-08-1945


Υπήρχαν όμως κι άλλοι φωτογράφοι εκείνη τη μέρα στην Times Square. Ανάμεσά τους κι ο William C. Shrout, φωτογράφος του LIFE, ο οποίος γύρισε πίσω στο περιοδικό με μια ανάλογη σειρά αρνητικών. Αν και οι φωτογραφίες του Shrout έχουν πολλά κοινά με αυτές του Eisenstaedt -τα φιλιά αφθονούσαν εκείνη την ημέρα- αποτυπώνουν ένα πράγμα που ο Eisenstaedt δεν θα μπορούσε ποτέ να συλλάβει: εικόνες του ίδιου του Eisenstaedt. Σε μια φωτογραφία του Shrout, ο Eisenstaedt φιλάει μία ρεπόρτερ, έχοντας τη φωτογραφική του μηχανή περασμένη στον ώμο του, σε μια πόζα που δεν μοιάζει καθόλου με αυτή του διάσημου φιλιού που ο ίδιος φωτογράφισε εκείνη την ημέρα. Σε μια άλλη, αυτός και η ανώνυμη ρεπόρτερ περπατούν προς τον Shrout, με λαμπερά χαμόγελα στα πρόσωπά τους. Αυτές οι φωτογραφίες του Shrout, μας βοηθούν να βάλουμε το διάσημο φιλί του Eisenstaedt στο σωστό πλαίσιο. Μας θυμίζουν ότι, ακόμα κι αν ένας φωτορεπόρτερ προορίζεται να είναι αμερόληπτος μάρτυρας της ιστορίας, δεν παύει επίσης να είναι και ο ίδιος μέρος της ιστορίας που παρακολουθεί.


6 William C. Shrout Ο Eisenstaedt στην Times Square 14 08 1945 iFocus

William C. Shrout: Ο Eisenstaedt στην Times Square, 14-08-1945


Το φιλί της «V-J Day in Times Square» στην εποχή του #MeToo

Ο George Mendonsa, μετά τον πόλεμο, παντρεύτηκε την Rita και έζησε όλη την υπόλοιπη ζωή, στη γενέτειρά του, στο Rhode Island, εργαζόμενος ως επαγγελματίας ψαράς. Ήταν τόσο μεγάλη η αγάπη του για τη θάλασσα και το πάθος για το ψάρεμα που εργαζόταν ακόμη και μετά τα 80 του. Πέθανε στις 17 Φεβρουαρίου του 2019, δυο μέρες πριν γιορτάσει τα 95α γενέθλιά του. Μια μέρα μετά τον θάνατο του, κάποιος έγραψε με κόκκινο σπρέι «#MeToo» πάνω στο άγαλμα που αναπαριστά το διάσημο φιλί του Mendonsa και Friedman, στη Sarasota της Φλόριντα. Πολλοί πλέον υποστηρίζουν, ότι η συγκεκριμένη φωτογραφία απεικονίζει μια ενοχλητικά σεξιστική επίθεση, λείψανο μιας εποχής κατά την οποία οι άντρες ήταν ελεύθεροι να αρπάξουν και να φιλήσουν τις γυναίκες με ελάχιστες ή/και καθόλου συνέπειες. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο Mendonsa ήταν ένα τέρας. Δεν σημαίνει ότι όλοι οι άνδρες ήταν κακομαθημένοι το 1945. Σημαίνει απλώς ότι οι ιστορίες δεν συνέβησαν πάντα όπως μας τις παρουσιάζουν. Ενδεχομένως θα μπορούσε να είναι υπέροχο και συναρπαστικό να σε φιλήσει ξαφνικά ένας άγνωστος, στο τέλος ενός μακροχρόνιου και πολύνεκρου πολέμου. Αλλά όταν διαβάζεις την περιγραφή της Friedman, η όλη κατάσταση αρχίζει να ακούγεται δυσάρεστη. Ακόμη και η φωτογραφία αρχίζει να φαίνεται δυσάρεστη: Ο Eisenstaedt έκανε τέσσερεις διαδοχικές λήψεις αυτού του φιλιού. Η γλώσσα του σώματος της Greta, όπως αποτυπώθηκε στο φιλμ, έρχεται σε έντονη αντίθεση με τις φωτογραφίες ενός συναινετικού φιλιού. Βλέποντας τα διαδοχικά καρέ παρατηρείς ότι το κεφάλι της είναι κλειδωμένο από το μπράτσο του Mendonsa, χωρίς να μπορεί να κινηθεί ή να αποφύγει τα χείλη του. Στη τελευταία είναι σαφές ότι το χέρι της Greta προσπαθεί να απωθήσει το κεφάλι του Mendonsa. Βέβαια, το περιοδικό δεν επέλεξε να δείξει αυτήν…


7 Sarasota 18 Φεβρουαρίου 2019 iFocus

 Sarasota, 18 Φεβρουαρίου 2019


Η Greta, που είχε πεθάνει λίγο νωρίτερα, στις 8 Σεπτεμβρίου 2016 στο Ρίτσμοντ της Βιρτζίνια, σε ηλικία 92 ετών, είχε δηλώσει παλαιότερα σε μια συνέντευξή της: «Δεν ήταν επιλογή μου να με φιλήσουν. Ο τύπος μόλις ήρθε με άρπαξε και με φίλησε. Δεν τον είδα να πλησιάζει και πριν το καταλάβω βρέθηκα σε αυτή τη μέγγενη. Ένιωθα ότι ήταν πολύ δυνατός, απλώς με κρατούσε σφιχτά…δεν ήταν μια ρομαντική πράξη στη πραγματικότητα». Ένα φιλί που βασίζεται στη χαρά ενός ατόμου και στο σοκ ενός άλλου ατόμου που δεν συναινεί, δεν μπορεί να είναι ένα τέλειο φιλί. Και στην πραγματικότητα, δεν ήταν ποτέ. Η Greta μπορεί να ξαφνιάστηκε δυσάρεστα και να μην απόλαυσε το φιλί , ήταν όμως σαφής: ποτέ δεν θεώρησε το φιλί επίθεση. Μάλιστα από τη στιγμή, που γνωρίστηκαν με τον Mendonsa, διατήρησαν περιστασιακές επαφές, ανταλλάσοντας ευχετήριες κάρτες στις γιορτές.

 «Ήταν ακόμα ζωντανή όταν άρχισε αυτή η συζήτηση με το κίνημα #MeToo», είπε στην Telegraph ο γιος της Greta Zimmer Friedman, Joshua. «Της άρεσε η φεμινιστική ερμηνεία, αλλά σκέφτηκε ότι δεν απέδιδε με ακρίβεια την δική της ιστορία. Εκείνη ήταν 21 ετών κι εκείνος 22 και συναντήθηκαν σε μια μέρα γιορτής. Η μητέρα μου είχε χάσει μεγάλο μέρος της οικογένειάς της στην αρχή του πολέμου. Ήταν μια πολύ μοναδική στιγμή, που δεν μπορείς να την εξετάσεις με τους σημερινούς όρους και κανόνες». Πρόσθεσε πάντως ότι για τη μητέρα του «το πιο σημαντικό πράγμα ήταν ότι ο πόλεμος τελείωσε», ένα συναίσθημα που μοιράστηκε με όλο τον κόσμο εκείνο το χαρούμενο καλοκαιρινό βράδυ.

Είναι οδυνηρό να ξεθάβεις και να επανεξετάζεις παλιές ιστορίες για να ανακαλύπτεις ότι τελικά δεν φαίνονται όπως θα ήθελες. Οι υπερασπιστές του φιλιού και της αποτύπωσής του, ισχυρίζονται ότι απλώς συνέβη σε διαφορετική εποχή ή δηλώνουν σχεδόν αγανακτισμένοι: «Δείτε πόσο τρελός έχει γίνει ο κόσμος στις μέρες μας». Η ιστορική καταγραφή όμως υποδηλώνει το αντίθετο. Η Greta Zimmer δεν ήταν η μόνη γυναίκα που δέχτηκε έναν ανεπιθύμητο εναγκαλισμό και ένα φιλί –μια σεξουαλική επίθεση εν τέλει- στους δρόμους των αμερικανικών πόλεων κατά τη διάρκεια των εορτασμών της Ημέρας του VJ. Ο νόμος φυσικά και το απαγόρευε, το φιλί από έναν άγνωστο, χωρίς τη συγκατάθεσή είχε ήδη χαρακτηριστεί ως «επίθεση» στη δεκαετία του 1940. Αλλά είχε μεγάλη σημασία ποιος φιλούσε και ποιος φιλιόταν.

Αν η Mendonsa φορούσε πολιτικά ρούχα, θα μπορούσε κάλλιστα να είχε κληθεί η αστυνομία. Ή αν το είχε κάνει αυτό σε έναν άγνωστο άνδρα, θα μπορούσε να είχε απολυθεί από το στρατό και να είχε χαρακτηριστεί ως σεξουαλικά παρεκκλίνων ή ακόμη και ως ψυχοπαθής. Αν δεν ήταν λευκός, μπορεί να είχε χτυπηθεί ή σκοτωθεί από το υπόλοιπο συγκεντρωμένο πλήθος. Δεν ήταν λίγες οι περιπτώσεις που Αφροαμερικανοί λιντσαρίστηκαν επειδή απλώς κοίταξαν ή πείραξαν μια λευκή γυναίκα. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του 14χρονου Emmett Till, ο οποίος απήχθη, βασανίστηκε και λιντσαρίστηκε στο Μισισιπή το 1955, αφού κατηγορήθηκε ότι προσέλαβε μια λευκή γυναίκα στο παντοπωλείο της οικογένειάς της.


8 V J Day celebrations in Times Square August 14 1945 iFocus

 V-J Day celebrations in Times Square, 14-08-1945


Η πράξη του Mendonsa απολάμβανε την αποδοχή όλες αυτές τις δεκαετίες, λόγω του γεγονότος ότι αυτός ήταν ναύτης που είχε λάβει μέρος στον πόλεμο. Όταν το Life επιχείρησε να ταυτοποιήσει το ζευγάρι της φωτογραφίας, εμφανίστηκαν τουλάχιστον δώδεκα ναύτες που παραδέχτηκαν –με υπερηφάνεια- ότι άρπαξαν και φίλησαν άγνωστες γυναίκες στην Times Square κατά τη διάρκεια των εορτασμών. Σκηνές κινηματογραφικών ντοκουμέντων εκείνης της ημέρας, που φυλάσσονται στα Εθνικά Αρχεία των ΗΠΑ, δείχνουν πολλές γυναίκες να καταδιώκονται, και να φιλιούνται παρά τη θέλησή τους. Ένας άντρας καθόταν σε μια γωνιά και τραβούσε τις περαστικές στην αγκαλιά του. Άλλοι «γεροδεμένοι στρατιώτες και ναύτες» έσκισαν ρούχα μιας γυναίκας, ανέφερε η Washington Post, «και ένας αστυνομικός που επιχείρησε να επέμβει χτυπήθηκε άσχημα». Πολλές γυναίκες διαμαρτυρήθηκαν, τράπηκαν σε φυγή ή απέφυγαν εντελώς τους εορτασμούς. «Δεν ζητούν την άδεια ενός κοριτσιού», είπε ένας αυτόπτης μάρτυρας. «Απλώς τις αρπάζουν». Παγιδευμένη από έναν στρατιώτη, μια άλλη γυναίκα αντιστάθηκε: «Είμαι παντρεμένη! Είμαι παντρεμένη!» επαναλάμβανε. Εκείνος της απάντησε, «Λοιπόν, πες στον άντρα σου ότι αυτό είναι αναμνηστικό της Τρίτης Μεραρχίας», πριν της δώσει ένα δυνατό φιλί στο στόμα.


9 V J Day celebrations in Times Square August 14 1945 iFocus

 V-J Day celebrations in Times Square, 14-08-1945


Παρόμοιες σκηνές εκτυλίχθηκαν και σε άλλες πόλεις. Η Boston Globe μετέδωσε ειδήσεις για στρατιωτικούς στην πλατεία Scollay που «επιτίθενται σε γυναίκες και κορίτσια». Στο Chicago's Loop, ένα 13χρονο κορίτσι που δεν είχε ποτέ φιληθεί πανικοβλήθηκε βλέποντας έναν ναύτη να έρχεται προς το μέρος της. Προσπάθησε να τον αποφύγει μέσα στο πλήθος, αλλά εκείνος την έπιασε και την φίλησε στο στόμα. Η χειρότερη αναταραχή σημειώθηκε στο Σαν Φρανσίσκο, όπου κατά τη διάρκεια τριήμερων «ειρηνευτικών ταραχών», μανιασμένοι ναύτες λεηλάτησαν, ανέτρεψαν τελεφερίκ, «ενόχλησαν» γυναίκες ή τους έβγαλαν τα ρούχα και, σε ορισμένες περιπτώσεις, ξυλοκόπησαν τους συνοδούς τους. Πολλές καταγγελίες για σεξουαλική επίθεση, συμπεριλαμβανομένου του ομαδικού βιασμού, εμφανίστηκαν και τις επόμενες εβδομάδες, ενώ οι αξιωματούχοι της πόλης παραδέχτηκαν ότι έγιναν τουλάχιστον έξι βιασμοί. Οι γυναίκες που παραπονέθηκαν αντιμετωπίστηκαν με δυσπιστία και ειρωνεία ή ακόμη χειρότερα: κατηγορήθηκαν για αντιπατριωτισμό. Άλλωστε τα κορίτσια που μεγάλωσαν στα μέσα του 20ου αιώνα, είχαν, σε τελική ανάλυση, διδαχτεί να υπομένουν καρτερικά τα πειράγματα, τα σφυρίγματα, ακόμη και τα τσιμπήματα, - και να τα ερμηνεύουν ως πράξεις κολακείας.

Με τη λήξη του πολέμου και για πολλά χρόνια μετά, η φωτογραφία του Eisenstaedt έγινε το κεντρικό αντικείμενο της μυθολογίας του «καλού πολέμου». Στη δεκαετία του 2010 όμως, οι χρήστες του διαδικτύου και όχι μόνο αυτοί, άρχισαν να αναφέρονται στη συγκεκριμένη φωτογραφία ως τεκμηρίωση ενός τύπου κανονικοποιημένης σεξουαλικής επίθεσης. Η πράξη που περιγράφει άρχισε να θεωρείται εμβληματική μιας εποχής όπου οι γυναίκες ήταν «υποταγμένες στους άνδρες» ή, αυτή μιας κουλτούρας βιασμού. Οι καιροί βλέπετε αλλάζουν, όπως τραγουδούσε ο βάρδος της νιότης μας, Bob Dylan. Αλλά μερικές φορές όχι τόσο πολύ.

Πρόσφατα Άρθρα

Εκθέσεις Φωτογραφίας (18 Μαρ 2025)

Πρόσκληση στην έκθεση φωτογραφίας της Φωτογραφικής Λέσχης "Ανδρέας Σμαραγδής" του Συλλόγου Ευτέρπη Λαυρεωτικής, από 24/3/2025 έως και 29/3/2025, στο ΤΠΠΛ. Η έκθεση πλαισιώνεται και από άλλες...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (10 Μαρ 2025)

Η ΔΛ Gallery παρουσιάζει το Σάββατο 29 Μαρτίου 2025 την ατομική έκθεση φωτογραφίας του Δημήτρη Μυτά με τίτλο “ΕΛΕΦΑΝΤΑΣ”, σε επιμέλεια της Νίνας Κασσιανού. Το νέο φωτογραφικό έργο του καλλιτέχνη...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (10 Μαρ 2025)

Η Φωτογραφική Εταιρεία Μυτιλήνης (ΦΕΜ) με μεγάλη χαρά καλωσορίζει, τη φωτογράφο Αντιγόνη Κουράκου, στην πόλη της Μυτιλήνης, όπου θα εκθέσει τη πραγματικά εντυπωσιακή δουλειά της. Τα εγκαίνια της...

News (08 Μαρ 2025)

Η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας (International Women’s Day) γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 8 Μαρτίου. Θεσπίστηκε για πρώτη φορά το 1977 με απόφαση της γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ. Η Παγκόσμια Ημέρα...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (08 Μαρ 2025)

Oμαδική έκθεση φωτογραφίας με θέμα «A State of Mind» από τις 7 έως τις 10 Μαρτίου στη Βίλα Στέλλα (Γαλήνης και Σοφίας 5). Φέτος οι καλλιτέχνες παρουσιάζουν σύνολα φωτογραφιών που εκφράζουν τη...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (04 Μαρ 2025)

Ο άνθρωπος και όλες οι πτυχές αναπαράστασής του, σε κάθε πλαίσιο -οικογενειακό, κοινωνικό, επαγγελματικό, έμφυλο, μικροϊστορίας και μακροϊστορίας- μπαίνει στο… κάδρο στη νέα, φωτογραφική έκθεση με...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (04 Μαρ 2025)

Στο πλαίσιο του εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας στις 8 Μαρτίου, το Photometria Photography Center εγκαινιάζει ομαδική έκθεση φωτογραφίας με τίτλο «Εκείνες: Οι γυναίκες της ελληνικής...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (24 Φεβ 2025)

Το iMEdD παρουσιάζει την έκθεση φωτογραφίας «Ένας σύντομος οδηγός για τη διερεύνηση εγκλημάτων πολέμου», σε επιμέλεια του βραβευμένου φωτορεπόρτερ και διευθυντή του Ιδρύματος VII, Ron Haviv και του...

Book Reviews (20 Φεβ 2025)

Το θρόισμα του κήπου (2017-2022) του Βασίλη Μαντά διερευνά την έννοια του κήπου στο πολεοδομικό συγκρότημα Θεσσαλονίκης. Τα ευρήματά του ξεδιπλώνουν μια ευρεία ποικιλία εκδοχών που εκτείνονται...

Book Reviews (20 Φεβ 2025)

Μέσα από την εποπτεία της τηλεμετρικής μου μηχανής κι ελέγχοντας τη ριπή του κλείστρου, δένομαι όλο και περισσότερο με την ψυχή και την πολυπλοκότητα της πόλης. Συλλαμβάνω με τις εμμονές μου, το...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (11 Φεβ 2025)

Δεν θα τους γνωρίσουμε ποτέ. Συναντηθήκαμε μόνο για ένα κλάσμα του δευτερολέπτου. Μια σκηνή του δρόμου που η κανονικότητα ανατρέπεται μόνο για λίγο, πολύ λίγο. Μένει όμως παγωμένη μέσα στην κάμερα...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (31 Ιαν 2025)

Ο Εικαστικός Κύκλος ΔΛ σε συνεργασία με την ΔΛ Gallery παρουσιάζει την Παρασκευή 7 Φεβρουαρίου 2025 την ατομική έκθεση της Ρέας Παπαδοπούλου με τίτλο «Διαταραγμένα Εδάφη». «Αν βγάζετε...