Όταν στα τέλη της εφηβείας μου απέκτησα τη πρώτη φωτογραφική μηχανή μου, άρχισα να φωτογραφίζω μουσικούς της τζαζ κατά τη διάρκεια των συναυλιών τους, συνδυάζοντας τέλεια το πάθος μου για τη φωτογραφία με αυτό για τη τζαζ μουσική. Ενστικτωδώς αντιλήφθηκα τη συγγένειά τους: Είναι και οι δυο τους Τέχνες της στιγμής. Συμπυκνώνουν μια ολόκληρη δράση, χρόνια μελέτης, έρευνας και παρατήρησης σε μια μοναδική στιγμή χρόνου - γνωρίζοντας ότι τίποτα δεν μπορεί να επαναληφθεί. Ούτε σαν παίξιμο νότας, ούτε σαν φωτογραφικό καρέ.
Γοητεύτηκα αμέσως από την ατμόσφαιρα των συναυλιών της τζαζ, πριν ακόμη αντιληφθώ το μεγαλείο της μουσικής της. Με εντυπωσίασε ο λιτός τρόπος παρουσίασης, η αμεσότητα των μουσικών και η επαφή τους με το κοινό. Άρχισα να τους φωτογραφίζω μαγεμένος από την ένταση που παραμορφώνει τα πρόσωπά τους τη στιγμή που απογειώνουν τα solo τους, ή από τη γαλήνια έκσταση της περισυλλογής λίγο πριν αρχίσουν τον αυτοσχεδιασμό τους. Κατέληξα όμως να επαναλαμβάνομαι αποτυπώνοντας στο φιλμ τα πορτραίτα των μουσικών, με τη μανία του συλλέκτη που αδυνατεί να συλλάβει τις νότες τους.
Τότε ήταν που γνώρισα το έργο του αφροαμερικανού φωτογράφου Roy DeCarava (1919-2009), ο οποίος έχει κι αυτός φωτογραφίσει – μεταξύ άλλων θεμάτων – μουσικούς της τζαζ σε μπαρ, πάνω στη σκηνή και στα παρασκήνια, σε πρόβες ή σε live, αλλά και θεατές σε αίθουσες συναυλιών και χορού. Στις φωτογραφίες του, που πάλλονται από φως και κίνηση, ο DeCarava καταφέρνει να αιχμαλωτίσει το ρυθμό και τη χάρη αυτής της αυτοσχεδιαστικής μουσικής. Υπάρχει μια αμφιλογία στα πρόσωπα των μουσικών, εκστασιασμένα όπως τα δείχνει από την ένταση της στιγμής, ιδρωμένα από την προσπάθεια, σχεδόν θυμωμένα, αλλά χωρίς αυτό να ενοχλεί, τουναντίον να συναρπάζει. Αδιαφορεί για την αναγνωσιμότητα του μουσικού καθώς τον αποτυπώνει στα φιλμ του. Τον ενδιαφέρει κυρίως να πιάσει την ίδια την αίσθηση της τζαζ μουσικής, όπως αυτή εξελίσσεται μπροστά στα μάτια του.
Η φωτογραφία του «Dancers, New York, 1956» ήταν αποκαλυπτική για την εξέλιξη της δικής μου φωτογραφικής πορείας, γιατί μου έδειξε ότι η εγνωσμένη αξία του φωτογραφιζόμενου δεν αρκεί για να αποκτήσει αξία η φωτογραφία. Χρειάζεται η ικανότητα του φωτογράφου που θα μεταμορφώσει και θα υπερβεί τη πραγματικότητα και θα καταστήσει τη στιγμιαία αποτύπωση ικανή να διηγηθεί μια ολόκληρη ιστορία μέσα από μια δράση στιγμής και μάλιστα μια διαφορετική ιστορία για κάθε έναν θεατή. Στους «Χορευτές», δυο μαύρες φιγούρες – απόγονοι του «Ίκαρου», του Matisse από την σειρά με το καθόλου συμπτωματικό τίτλο «τζαζ» και πιστοί πρόγονοι των γκράφιτι του Keith Haring – λικνίζονται ρυθμικά σε μια άδεια πίστα. Η φωτογραφία του DeCarava δεν αρκείται στη καταγραφή, αλλά πλημμυρίζει από τους ήχους της τζαζ. Το κλείστρο πάγωσε μεν τη κίνηση, αλλά οι φιγούρες εξακολουθούν να χορεύουν. Ο φωτογράφος συνέλαβε τη δράση στη κορύφωσή της. Ήταν άλλωστε και το ζητούμενο για τον ίδιο, ο οποίος ισχυρίζεται για το έργο του: «Οι φωτογραφίες μου είναι μια στιγμή της πραγματικότητας και παράλληλα η διαιώνιση της. Παρουσιάζουν την στιγμή με τόση καθαρότητα που την καθιστούν αιώνια. Είναι σαν τους νόμους της φυσικής, περιέχουν τη διαδρομή της δημιουργίας. Υπάρχει μια αρχή, κατόπιν έρχεται η κορύφωση και ακολουθεί το τέλος. Είναι σαν το άλμα επί κοντώ, ο αθλητής σηκώνεται φτάνει στο πιο ψηλό του σημείο και μετά πέφτει. Στην κορυφή της διαδρομής του, όταν για ένα κλάσμα του δευτερολέπτου μένει σχεδόν ακίνητος - ούτε σηκώνεται άλλο, αλλά ούτε και πέφτει - τότε, δεν υπάρχει κίνηση. Αυτή ακριβώς την στιγμή αναζητώ, όταν έρχεται μια ισορροπία στις αντίπαλες δυνάμεις της φύσης. Την βαρύτητα, την ώθηση, την κίνηση».
Αυτό άρχισα να αναζητώ κι εγώ από τότε. Ακόμη και όταν δεν το πετυχαίνω δεν με πειράζει. Μου αρκεί που ξέρω με βεβαιότητα πια, ότι μια καλή φωτογραφία μπορεί να το πετύχει κι ας μην είναι η δική μου!