Ο Pawel Pawlikowski με τη χρήση του παλιού κλασσικού 4:3, δηλαδή σχεδόν τετράγωνο φορμά δημιούργησε μια ταινία που κάθε πλάνο της αποτελεί μια αριστουργηματική ασπρόμαυρη φωτογραφία Τέχνης. Η λιτή και απέριττη ασπρόμαυρη φωτογραφία του Lukasz Zal, αποτυπώνει τη γκρίζα ατμόσφαιρα τής εποχής που διαπραγματεύεται η ταινία. Η κάμερα ακίνητη, αυστηρή, λιτή χωρίς φλυαρίες με ποιητικά αρχιτεκτονικά κάδρα φανερώνει τις επιρροές του σκηνοθέτη από τον Ευρωπαϊκό κινηματογράφο της δεκαετίας του '60.
Ida by Pawel Pawlikowski
Το Ida είναι πολωνική δραματική ταινία του 2013, σε σκηνοθεσία Πάβελ Παβλικόφσκι. Το σενάριο έγραψε ο ίδιος ο σκηνοθέτης σε συνεργασία με τη Ρεμπέκα Λίνκεβιτς.
Η ταινία τοποθετείται στην Πολωνία το 1962 και στο επίκεντρό της είναι μια νεαρή δόκιμη καθολική μοναχή, η οποία έχασε τους γονείς της κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Η μόνη εν ζωή συγγενής της είναι η θεία της, Βάντα, μία πρώην κομμουνίστρια κατήγορος, η οποία και της αποκαλύπτει πως είναι εβραϊκής καταγωγής. Οι δύο γυναίκες ξεκινούν τότε ένα ταξίδι για να ανακαλύψουν τα ίχνη και τα αίτια θανάτου των γονιών της.[4]
Η ταινία απέσπασε πολύ καλές κριτικές και μεταξύ άλλων χαρακτηρίστηκε ως ένα «συμπαγές αριστούργημα» και μια «παράξενα όμορφη ταινία δρόμου» που παράλληλα «περιέχει έναν κόσμο ενοχής, πόνου και βίας». Αν και η ταινία έχει βασιστεί εν μέρει σε ιστορικά γεγονότα, όπως τη Γερμανική Κατοχή, το Ολοκαύτωμα, τον σταλινισμό κ.λ.π κανένα από αυτά δεν αναφέρεται, αλλά όλα κτίζονται μέσω της ατμόσφαιρας που δημιουργεί η ταινία.[5][6][7]
Το 2015, η ταινία κέρδισε Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας, από την Αμερικανική Ακαδημία, και έγινε η πρώτη πολωνική ταινία που το κατάφερε.[8] Το 2014 επελέγη ως Καλύτερη Ταινία από την Ευρωπαική Ακαδημία Κινηματογράφου, ενώ απέσπασε και το βραβείο Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας στα βραβεία BAFTA.
Μέσα από τις διαφορές τους, μπορεί ο θεατής να διακρίνει τις ομοιότητες τους. Χωρίς οικογένεια, ρίζες που να τις δένουν με το παρελθόν, προσπαθούν μέσα από την αναζήτηση απαντήσεων σε καλά κρυμμένα μυστικά να ανακαλύψουν την αλήθεια. Η διαπραγμάτευση με τη λήθη, την απουσία, το εσωτερικό κενό είναι εμφανής σε όλη τη διάρκεια της ταινίας. Με πρόφαση την εύρεση της κοινής ιστορίας που τις δένει, μέσα από τους νεκρούς γονείς, παιδιά και οστά των δολοφονημένων στη διάρκεια του ολοκαυτώματος, η υπαρξιακή τους αναζήτηση και η προσπάθεια τους να κάνουν ειρήνη με τον εαυτό τους γίνεται εμφανής συνειδητοποιώντας παράλληλα ότι δεν υπάρχει διέξοδος από τη μοίρα.
Ο Pawel Pawlikowski με τη χρήση του παλιού κλασσικού 4:3, δηλαδή σχεδόν τετράγωνο φορμά δημιούργησε μια ταινία που κάθε πλάνο της αποτελεί μια αριστουργηματική ασπρόμαυρη φωτογραφία Τέχνης. Η λιτή και απέριττη ασπρόμαυρη φωτογραφία του Lukasz Zal, αποτυπώνει τη γκρίζα ατμόσφαιρα τής εποχής που διαπραγματεύεται η ταινία. Η κάμερα ακίνητη, αυστηρή, λιτή χωρίς φλυαρίες με ποιητικά αρχιτεκτονικά κάδρα φανερώνει τις επιρροές του σκηνοθέτη από τον Ευρωπαϊκό κινηματογράφο της δεκαετίας του '60 καθώς επίσης, και την επίδραση που άσκησαν στο κινηματογραφικό του έργο ο Γκοντάρ, ο Μπέργκμαν, ο Ντράγιερ καθώς και το Τσεχοσλαβικό νέο κύμα.
Σημείωμα του σκηνοθέτη
Η Ida είναι μια ταινία για την ταυτότητα, την οικογένεια, την πίστη, την ενοχή, τον σοσιαλισμό και τη μουσική. Ήθελα να κάνω μια ταινία για την ιστορία, η οποία δε θα ήταν ιστορική. Μια ηθική, αλλά όχι διδακτική ταινία. Ήθελα να πω μια ιστορία, στην οποία ο καθένας << έχει τους λόγους του>>. Μια ιστορία πιο κοντά στην ποίηση παρά στην αφήγηση. Περισσότερο από όλα όμως, ήθελα να αποστασιοποιηθώ από τη συνήθη ρητορική του Πολωνικού Κινηματογράφου. Η Πολωνία στην Ida παρουσιάζεται από ένα ‘’αουτσάιντερ’’ φιλτραρισμένη μέσα από την προσωπική μνήμη και το συναίσθημα, τους ήχους και τις εικόνες της παιδικής ηλικίας…
<< Ida>> Πολωνία Α/Μ (82´)
Σκηνοθεσία: Πάβελ Παβλικόφσκι
Φωτογραφία: Λούκας Ζαλ- Ρίσαρντ Λεσέφσκι
Πρωταγωνιστούν: Αγκάτα Τρεμπούσοφσα – Αγκάτα Κούλεσζα
