Όλα ξεκινούν με την απώλεια και με ένα πένθος, το χωρισμό από τη μητέρα και το σώμα της. Οι εικόνες αποτελούν μία προσπάθεια να συμβολιστεί αυτός ο αρχικός χωρισμός και το πένθος που τον συνοδεύει. Κάθε απώλεια στη μετέπειτα ζωή έχει σημείο αναφοράς αυτό τον αρχικό χωρισμό. Όλες οι εικόνες εκπηγάζουν από το χωρισμό με τη μητέρα.

 Η ζωή είναι μια διαρκής εκπαίδευση στους αποχαιρετισμούς και τις απώλειες, ενώ ο άνθρωπος αναζητά το ανέφικτο, να μείνει πλήρης και αθάνατος. Ο άνθρωπος βγάζει φωτογραφίες γιατί βιώνει μία μόνιμη υπαρξιακή κατάθλιψη. Προσπαθεί να υποκαταστήσει την απώλεια με την εικόνα. Ο άνθρωπος φωτογραφίζει για να προστατευθεί πίσω από την ψευδαίσθηση ότι δε θα χάσει τίποτα, εφόσον παράγει διαρκώς και κυρίως ελέγχει έναν ολόκληρο κόσμο.

 Τον 19ο αιώνα, τον αιώνα της φωτογραφίας δηλαδή, αναθεωρείται η ιδέα του θανάτου. Για το ρομαντισμό ο θάνατος είναι ζητούμενο ως μια ακραία έκφραση ζωής, "ζήσε αγνοώντας το θάνατο", το γνωστό ‘Vivere pericolosamente’.

 Ένας ακόμα ρόλος της φωτογραφίας είναι να σταματήσει το χρόνο για να μην πεθάνει ο άνθρωπος. Παγώνει τη στιγμή ώστε να μη χωριστούμε από την παρούσα εικόνα του εαυτού μας. Όμως, εδώ συναντάμε ξανά μια αντίφαση. Όταν φωτογραφίζουμε συμβαίνει το αντίθετο από αυτό που επιδιώκουμε. Μέσω της φωτογραφίας προσπαθούμε να διατηρήσουμε τη ζωή, ωστόσο φωτογραφίζοντας νεκρώνουμε το χρόνο και την βγάζουμε εκτός πραγματικότητας.

 Η φωτογραφία καδράρει. Καδράρω, όμως, θα πει οριοθετώ ένα κομμάτι πραγματικότητας μέσα σε μια εικόνα. Αυτό το όριο ισοδυναμεί με θάνατο. Ο θάνατος των όντων αφορά στο θάνατο της μορφής τους. Η ύλη δεν πεθαίνει, πεθαίνει όμως ο τρόπος με τον οποίο υπάρχει, πεθαίνει δηλαδή η μορφή της ύλης. Μορφή, όμως, σημαίνει όρια. Το ανθρώπινο σώμα πεθαίνει γιατί έχει όρια. Αν υπήρχε χωρίς όρια, διάχυτο στη φύση, δε θα πέθαινε αλλά δε θα ήταν το ανθρώπινο σώμα. Θα ήταν κάτι άλλο. 

 Η φωτογραφία, λοιπόν, αν και προσπαθεί να διαιωνίσει την εικόνα του σώματος, την προσλαμβάνει μέσα στα όρια του κάδρου της ως κάτι πεπερασμένο, ως κάτι ήδη παραδομένο  στη φθορά και το θάνατο. Η φωτογραφία προσπαθεί να δραπετεύσει από αυτό το αδιέξοδο όντας η εικόνα της πραγματικότητας αλλά ως μια άλλη πραγματικότητα. Μοιάζει σε εκείνη την αρχική πραγματικότητα που χρησιμοποίησε για να υπάρξει αλλά είναι πλέον κάτι διαφορετικό.

 Επομένως, υπό αυτό το πρίσμα δεν υπάρχουν νεκρές εικόνες γιατί κάθε εικόνα μένει ατελής, δηλαδή χωρίς τελική μορφή, οπότε βρίσκεται εκτός θανάτου, εφόσον ο θάνατος είναι η μορφή.

 Οι σκέψεις σταχυολογήθηκαν από την εξής πηγή:

Καγγελάρης Φ. (2017). Homo Photographicus: Ψυχαναλυτικές και Φιλοσοφικές Διαστάσεις της Εικόνας. Θεσσαλονίκη: Ροπή.

 

Σύντομο Βιογραφικό Ματίνας Αναγωνστοπούλου

Η Ματίνα Αναγνωστοπούλου σπούδασε Ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και εκπαιδεύτηκε στην Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Θεραπεία στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Έχει ειδικευτεί στην Ειδική Αγωγή, την Εκπαίδευση Ενηλίκων και στο Πρόγραμμα MBSR (Mindfulness-Based Stress Reduction) για άτομα με αυξημένο άγχος. Διατηρεί ιδιωτικό γραφείο και εργάζεται με συμβουλευτική ενηλίκων, γονέων, παιδιών και εφήβων. Στα επιστημονικά της ενδιαφέροντα περιλαμβάνονται η μάθηση, η διαχείριση του άγχους, η συναισθηματική νοημοσύνη, η ενσυνειδητότητα και θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Είναι ενεργό μέλος της Φωτογραφικής Ομάδας Πάρου και μέλος της εκδοτικής-συντακτικής ομάδας του περιοδικού δρόμου “Φάρος”.

Φωτογραφία εγωφύλλου Bill Gekas

Masters of Photography: Alex Webb

Κείμενο Χρήστος Κοψαχείλης

Πρόσφατα Άρθρα

Εκθέσεις Φωτογραφίας (29 Σεπ 2023)

Το Κατάλυμα της Γαλλίας, σε συνδιοργάνωση με την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, θα φιλοξενήσει την έκθεση φωτογραφίας με προβολή αφηγήσεων και τίτλο «Προσωπογραφίες του Αιγαίου» των Κωνσταντίνου και...

Παρουσιάσεις και Συνεντεύξεις (28 Σεπ 2023)

«Είναι συγκλονιστικό να βλέπεις να μιλάνε μέσα από την ψυχή τους, εκφραζόμενοι μέσα από μια φωτογραφία, κάθε φορά κοιτάγαμε μία φωτογραφία αλλά διαβάζαμε την ψυχή της κάθε κοπέλας που μίλαγε»,...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (25 Σεπ 2023)

To 1927 Art Space υποδέχεται αυτό το φθινόπωρο τον φωτογράφο Πολύβιο Ανεμογιάννη και παρουσιάζει την έκθεση φωτογραφίας Far East.   Πρόκειται για ένα οδοιπορικό στις λαϊκές γειτονιές...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (25 Σεπ 2023)

"Οι συμβολικοί «τόποι» που εξερευνά κανείς στη διαδικασία της απεξάρτησης, η αίσθηση της διαρκούς εγρήγορσης και της αναμονής «αυτού του ενός και μοναδικού πράγματος που θα επεκτείνει τη ζωή πέρα...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (22 Σεπ 2023)

Το BOOZE Κ.Ο.Τ.Ε.Σ. φιλοξενεί την ατομική έκθεση φωτογραφίας του Ηλία Κωνσταντακόπουλου elsewhere (ΑΛΛΟΥ) (σε κάποιον άλλον τόπο_προς κάποιον άλλον τόπο) από την Τετάρτη 4 Οκτωβρίου έως την Τετάρτη...

Agora (19 Σεπ 2023)

 Η νέα Polaroid I-2 συνδυάζει την παραδοσιακή αναλογική εμπειρία με τη σύγχρονη τεχνολογία μίας φωτογραφικής μηχανής και δημιουργεί ένα νέο σημείο αναφοράς στη στιγμιαία...

News (19 Σεπ 2023)

Αν θέλετε να ρουφήξετε τη φωτογραφία στο έπακρο. Αν αναζητάτε την ουσία. Αν είσαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσετε τις γνώσεις και τον εαυτό σας. Αν θέλετε να βιώσετε τη γέννηση της ιδέας που γεννά το...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (18 Σεπ 2023)

Η γκαλερί "Χρύσα" στην Κατερίνη υποδέχεται τον εικαστικό, καλλιτεχνικό φωτογράφο Παναγιώτη Φτάρα. Συνδιοργανωτές είναι ο Οργανισμός Πολιτισμού Ο.Π.Π.Α.Π. και οι Εκδόσεις Οξύνοια. Εγκαινιάζει...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (18 Σεπ 2023)

Κάθε μορφή τέχνης διαμορφώνει έναν διάλογο μεταξύ δημιουργού και αποδέκτη συνειδητά, αλλά και ασυνείδητα. Είναι μια εξιστόρηση με μια άλλη γλώσσα, με ένα άλλο μέσο που απελευθερώνει μια διαφορετική...

News (14 Σεπ 2023)

Μια συμπαραγωγή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής με τον Οργανισμό ΝΕΟΝ Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ Επιμέλεια προγράμματος | Γιώργος Κουμεντάκης (Καλλιτεχνικός Διευθυντής ΕΛΣ)...

News (14 Σεπ 2023)

Τα Great Photo Awards με χαρά ανακοινώνουν το μεγάλο νικητή, τους νικητές επιμέρους κατηγοριών και τους επιλαχόντες με αναρτήσεις, του διεθνούς φωτογραφικού διαγωνισμού με θέμα “Black & White...

News (14 Σεπ 2023)

Το φθινόπωρο έφτασε και φέρνει μαζί του τα βραβευμένα και πολυαγαπημένα εργαστήρια θεραπευτικής φωτογραφίας του Eyes of Light. Δύο εργαστήρια, ένα δια ζώσης για άτομα από Αθήνα και ένα διαδικτυακό...