Πρώτος ο Δημόκριτος διατύπωσε την άποψη «ότι οι αισθήσεις είναι βασικότατος συντελεστής στη διαμόρφωση της πνευματικής ζωής του ατόμου». Οι Στωϊκοί συσχέτισαν τις αισθήσεις με τη φαντασία και υποστήριξαν  ότι οι φανταστικές παραστάσεις παράγονται μέσω των αισθήσεων. 

 Ο Hobbes συμπληρώνοντας την άποψη των Στωϊκών αναφέρει  ότι  ο τρόπος που ο κάθε άνθρωπος αντιλαμβάνεται τον εξωτερικό κόσμο έχει ως αφετηρία τις πέντε αισθήσεις, οι οποίες είναι έμφυτες. Αντίθετα, οι ικανότητες είναι επίκτητες και αναπτύσσονται με τη μελέτη και την επεξεργασία των πληροφοριών που δίνουν οι αισθήσεις. 

 Ενώ ο Kant προβαίνει στον συνδυασμό της ικανότητας  και της αίσθησης και ορίζει τη φαντασία «ως ικανότητα που μας επιτρέπει να πάμε πέρα από το άμεσο αντικείμενο της αίσθησης και να το αναγνωρίσουμε ως ένα είδος αντικειμένου, και ως ικανότητα η οποία με την βοήθεια των πραγματικών εικόνων ή των αναπαραστάσεων μας καθιστά ικανούς να σχηματίσουμε την εικόνα του αντικειμένου στο νου μας».  

 Σύμφωνα με τον Hume, η φαντασία έχει τη δύναμη να αλλάζει και να επανασυνδέει τις εντυπώσεις της εμπειρίας, έχει την ελευθερία να συνδέει τις ιδέες όπως αυτή θέλει, αλλά όχι τυχαία και ορίζει τη φαντασία ως «η δύναμη του νου που είναι ικανή να παρουσιάζει ζωντανά μια σκηνή ή μια κατάσταση καθώς και τη συγκινησιακή της ατμόσφαιρα». 

 Σε σχέση με το περιεχόμενο της φωτογραφίας  ο γνωστός φωτογράφος Γιώργος Δεπόλλας αναφέρει:

«Σε κάθε φωτογραφία το πραγματικό με το φανταστικό, το τεχνητό με το φυσικό περιέχονται, συνυπάρχουν σαν μια αδιαίρετη ενότητα. Απ΄ αυτή την άποψη το μόνο που μπορεί να διακρίνει κανείς σε ένα φωτογραφικό έργο είναι η πρόθεση του φωτογράφου να απορρίψει το ένα ή το άλλο».

 Το ίδιο ισχύει και με τον ενδιαφερόμενο μιας θεραπευτικής/συμβουλευτικής διαδικασίας˙ επιλέγει τα στοιχεία της φωτογραφίας που θέλει να εστιάσει και τους αποδίδει τη σημασία που τον βοηθά στην προσωπική του εξέλιξη «στο εδώ και τώρα». Σημασία δεν έχει η προσήλωση στην πραγματικότητα η οποία «αποδεικνύεται»  αλλά στην υποκειμενική-φανταστική αλήθεια του ενδιαφερόμενου όπως αυτός την έχει βιώσει. Αυτή είναι που του παρέχει έδαφος για προσωπική ανάπτυξη και εξέλιξη. Άλλωστε σύμφωνα με τον Αϊνστάιν «Η φαντασία είναι πιο σημαντική από τη γνώση».

 Η φωτογράφιση ως διαδικασία διεγείρει τη φαντασία του ενδιαφερόμενου όταν βρίσκεται στο ρόλο του «φωτογράφου» κυρίως όσον  αφορά στην έμπνευση. Το μεγάλο πλεονέκτημα της χρήσης της φωτογραφικής μηχανής έγκειται στο γεγονός ότι πρόκειται για ένα μέσο ιδιαίτερα προσβάσιμο που εύκολα μπορεί να προκαλέσει τον πειραματισμό. Για παράδειγμα ο Σουηδός Erik Johansson (φωτό εξωφύλλου) συνδυάζει την τέχνη της φωτογραφίας με αυτή της ψηφιακής επεξεργασίας. Καταγράφει στιγμές από την καθημερινότητα στις οποίες μέσω ψηφιακής επεξεργασίας προσθέτει ονειρικά και σουρεάλ στοιχεία.

 Από την άλλη πλευρά η φωτογραφία ως τελικό προϊόν συμβάλλει στην κινητοποίηση και δημιουργία πιθανών συνδέσεων όταν ο ενδιαφερόμενος βρίσκεται στο ρόλο του «παρατηρητή». Ο φωτογράφος και δάσκαλος φωτογραφίας Πλάτων Ριβέλλης σημειώνει:

“Το ξεφύλλισμα του οικογενειακού λευκώματος υποκαθιστά μια χωλή μνήμη

και επιτρέπει στη φαντασία μας να μας επανασυνδέσει με τη ζωή μας”.

 Οι φωτογραφίες προσφέρουν μια ευκαιρία ώστε να δημιουργήσει ο ενδιαφερόμενος μια ιστορία φαντασίας και να τοποθετήσει τον εαυτό του μέσα ή έξω από αυτήν επιτρέποντάς του μια άλλη θέαση. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως αφετηρία για την δημιουργία μιας φανταστικής προέκτασης. Για παράδειγμα μια φωτογραφία πορτραίτου δύναται να λειτουργήσει ως έναυσμα ώστε να αρχίσει ο ενδιαφερόμενος να συνθέτει στο μυαλό του ένα νέο διευρυμένο κάδρο στο οποίο θα περιλαμβάνονται πρόσθετες πληροφορίες για το περιβάλλον (ρεαλιστικό ή φανταστικό) όπου επιθυμεί να τοποθετήσει το πορτραίτο του χωρικά, χρονικά, τα πρόσωπα που θέλει να είναι παρόντα ή απόντα, την ανάγκη που ικανοποιείται ή και εκείνη που μένει ανικανοποίητη, τα συναισθήματα που εμφανίζονται ή  εκείνα τα οποία απουσιάζουν  κ.α. Όλες αυτές οι νέες πληροφορίες υπό την καθοδήγηση ενός ειδικού μπορούν να λειτουργήσουν ως σκαλοπάτι για την αυτογνωσία. Και επειδή οι άνθρωποι δεν ζουν στο παρελθόν ή στο μέλλον η αξία της επικέντρωσης στο παρόν αυξάνεται σημαντικά. 

 Όπως συμβαίνει στη γεωλογία˙ σε μια ανασκαφή τα εδαφικά στρώματα αποκαλύπτονται σταδιακά, παρόμοια συμβαίνει και στη φωτογραφία, δεδομένου ότι έχει πολλά επίπεδα ανάγνωσης. Έτσι οι προϋπάρχουσες ή και λανθάνουσες σκέψεις, συναισθήματα, εμπειρίες, επιθυμίες αποκαλύπτονται προοδευτικά. 

 Κατά την παρατήρηση μιας φωτογραφίας αναδύονται ποικίλα αυτονόητα ή μη ερωτήματα όπως: Γιατί επιλέχθηκε αυτή η φωτογραφία για αυτή την περίσταση; Ποιά είναι τα κίνητρα του ενδιαφερόμενου; Τί αλλάζει στο εξής; Ποιά νέα ιστορία μπορεί να δημιουργηθεί μετά την αφήγηση της ιστορίας; Συνδέεται η αφήγηση της φωτογραφίας  με την φαντασία; 

 Ο Schaefer και η Moffatt επιμένουν ότι η αντιληπτική ικανότητα του καθενός συσχετίζεται  με το τι διεγείρει η εικόνα από μόνη της, αλλά και με το σύνολο των προηγούμενων, εμπειριών, την προσωπικότητα, το οικογενειακό σύστημα, την κουλτούρα, το σύστημα αξιών. Σε κάθε περίπτωση

“H φωτογραφία δίνει στον  ενδιαφερόμενο την ευκαιρία πρώτα να φανταστεί και μετά να δημιουργήσει με ένα νέο τρόπο, προτού ξεκινήσει αλλαγές στην πραγματική του ζωή”.

Για την έννοια της φαντασίαςβλέπε: http://www.biblionet.gr/book/14399/

Γιώργος Δεπόλλας: http://www.yiorgosdepollas.com/website/gr/keimena-synentefkseis/86-i-kataskevi-tis-pragmatikotitas

Πλάτων Ριβέλλης: https://www.rivellis.gr/articles/item/828-i-mnimi-i-fantasia-kai-i-fotografia

Schaefer, Ch.: https://www.abebooks.com/book-search/title/innovative-interventions-child-adolescent-therapy/

Moffatt,N.: https://scholarworks.iupui.edu/bitstream/handle/1805/4475/Thesis--MoffattHeidi.pdf?sequence=1

Johansson, Er.: https://www.lavart.gr/photographyandimagination/