Ξαναβλέπουμε το «Παρίσι, Τέξας» και τα «Φτερά του Έρωτα», δυο απο τις σημαντικότερες ταινίες του οραματιστή δημιουργόυ Wim Wenders

Ο Ernst Wilhelm "Wim" Wenders φτιάχνει ταινίες σχεδόν 4 δεκαετίες τώρα, χτίζοντας ένα όνομα που μπορεί να μην είναι το πιο δημοφιλές στο ευρύ κοινό αλλά αποτελεί ένα σημαντικό κεφάλαιο στην κινηματογραφική κοινότητα, ειδικά σε αυτή με έντονες σινεφίλ καταβολές.
Γερμανός στην καταγωγή, ασχολήθηκε με διάφορες μορφές τεχνών, από ζωγραφική, συγγραφή μέχρι και μουσική και φυσικά τη σκηνοθεσία, σε μια περίοδο που αρχικά σπούδασε ιατρική, φιλοσοφία και κοινωνιολογία, για να καταλήξει στη μεγάλη του αγάπη τον κινηματογράφο.

 
Ένα από τα βασικά στοιχεία του νεαρού Wenders, ήταν η εμμονή του με την Αμερικάνικη κουλτούρα (και την αγγλική), που ξεκίναγε από τα κόμικς και παιχνίδια μέχρι τη μουσική Rock & Roll. Ένα στοιχείο που τον ακολούθησε και στις ταινίες του, χαρακτηρίζοντας τον πιο “Αμερικάνο” της γενιάς του, από μια σειρά Γερμανών σκηνοθετών που ξεπήδησαν τη δεκαετία του ‘70 και ήταν προσφιλής στον αμερικάνικο τρόπο ζωής.

Ταυτόχρονα όμως αυτή η εμμονή του, χαρακτηρίστηκε και με μια κριτική πάνω στον συγκεκριμένο τρόπο ζωής, αλλά και μια ανησυχία για την εκμετάλλευση του κινηματογράφου, ειδικά από την αμερικάνικη κοινότητα, που επαναλαμβανόμενα έθιξε σε ταινίες του όπως The American Friend (1977), The State of Things (1982), Faraway, So Close! (1993) and The End of Violence (1997).

 
Το ξεπέρασμα των ορίων, ο προσανατολισμός του ταξιδιού, η ανάμειξη των διαφορετικών ειδών κουλτούρας, τα μέσα επικοινωνίας και η παρακίνηση αυτών σε λάθος κατευθύνσεις, είναι μερικά από τα κύρια θέματα που ασχολήθηκε ο σκηνοθέτης. Θέματα που πάντα «έντυνε» με μια παλαιού τύπου Χολιγουντιανή αισθητική, που απόπνεε έντονη νοσταλγία, βασισμένη σε κλασικές φόρμες κινηματογράφησης. Μια αισθητική που βασίστηκε, ειδικά στην πρώτη φάση της καριέρας του από μια road movie κινηματογράφηση, έναν φόρος τιμής στην Αμερικάνικη κουλτούρα.

Αυτή η φάση ολοκληρώθηκε με το κλασικό του αριστούργημα «Παρίσι, Τέξας», ένα ήσυχο ποιητικά βουτηγμένο στη μελαγχολία κινηματογραφικό οδοιπορικό, που αντανακλούσε το κλίμα του Αμερικάνικου ανεξάρτητου κινηματογράφου στις αρχές της δεκαετίας του ‘80.

 
Ένα προσωπικό μελόδραμα,βασισμένο στη χαμένη ψυχή του πρωταγωνιστή, με φόντο την αμερικάνικη έρημο και στη διεκπεραίωση μιας προσωπικής, βιβλικού ύφους αποστολής. Οι πρωταγωνιστές του Wenders είναι πάντα μελαγχολικοί, καταδικασμένοι να περιπλανιούνται, χαμένοι στις προσωπικές τους σκέψεις και πάντα παρατηρητές αυτού του κόσμου.

Παρατηρητής ενός Αμερικάνικου ονείρου που πότε δεν πραγματοποίησε αυτά που υποσχέθηκε, ο πρωταγωνιστής μια κωμικοτραγική φιγούρα, λιτή και βουβή, μέχρι το τελικό προσωπικό ξέσπασμα, αναζητά τον εαυτό του μέσα από τη διασκορπισμένη οικογένεια που προσπαθεί να φέρει σε επαφή. Η προσπάθεια ολοκληρώνεται αλλάο πρωταγωνιστής και ο θεατής που συμμετέχει, συνεχίζουν να είναι χαμένοι και μετά το τέλος αφού η προσωπική λύτρωση δεν θα έρθει ποτέ και θα παραμένει μετέωρη. Οι προσωπικές αποφάσεις, που θα θυσιάζονται επώδυνα πάντα για την ευτυχία αυτών που αγαπάμε περισσότερο.

 
Ο Wenders συνεργάστηκε με τον Δανό κινηματογραφιστή Robby Müller, έναν από τους πιο σημαντικούς Ευρωπαίους διευθυντές φωτογραφίας, με συνεργασίες όπως Jim Jarmusch, Lars von Trier και Steve McQueen. Ένας κινηματογραφιστής με έντονη προσωπική αισθητική, που αποτυπώνεται και στη συνεργασία του με τον Wenders με μια σειρά σύνθετων κάδρων και ζεστών σε απόχρωση χρωμάτων, που τονίζουν έντονα τη θεματική εγκατάλειψη.

Μέχρι εκείνη τη στιγμή ο Wenders, είχε καθιερώσει δύο στυλ κινηματογράφησης. Χρησιμοποιούσε το ασπρόμαυρο σε σεναριακές ιδέες που είχε ο ίδιος ο σκηνοθέτης, ιδέες που ήταν ασαφείς και περιλάμβαναν ονειρικές καταστάσεις και προσωπικές εμπειρίες. Αντίθετα το χρώμα το χρησιμοποιούσε σε ταινίες που ακολουθούσαν πιο πιστά ένα σενάριο.

 
Τα «Φτερά του Έρωτα», είναι η πιο μεστή και ώριμη ταινία του σκηνοθέτη (βραβείο σκηνοθεσίας στις Κάνες), που έφτανε τότε στο υψηλότερο σημείο της καλλιτεχνικής του δημιουργίας, με οχήματα την πραγματικότητα, τη φαντασία, τη λυρικότητα και τον ρεαλισμό. Γυρισμένο σε ασπρόμαυρο 35mm φίλμ, σχεδόν στο περισσότερο μέρος της ταινίας, έθετε εξαρχής ένα θεματικό και εικαστικό διαχωρισμό.

Το ασπρόμαυρο αποτύπωνε την απόσταση των αγγέλων από την ανθρωπότητα ενώ το έγχρωμο εκπροσωπούσε την ανθρώπινη ύπαρξη. Ένας διαχωρισμός που δεν θα μπορούσε να μη κουβαλάει και την ιστορικότητα της εποχής, μια αποτύπωση του διχοτομημένου τότε Βερολίνου.

 
Ο Wenders συνεργάστηκε με τον κινηματογραφιστή Henri Alekan (παρόλο που τότε είχε αποσυρθεί απο τον κινηματογραφο), για να γυρίσει τα «Φτερά του Έρωτα», δίνοντας μάλιστα και το τσίρκο της ταινίας με το όνομα του, προς τιμή του. Ο Henri Alekan χρησιμοποίησε ένα φίλτρο με απόχρωση του ασημιού, καθώς και έντονο σέπια σε απόχρωση ασπρόμαυρου για να αποτυπώσει την «βουβή» ματιά των αγγέλλων.

Η συνεχής κίνησης της κάμερας από ψηλά, με ευρείας γωνίας λήψεις σκηνών της πόλης, τονίζει την ερημιά και με το πάντα παρόν τοίχος να διχοτομεί.

Η ταινία είναι η πιο στοχαστική του σκηνοθέτη και ίσως και η πιο ανήσυχη καλλιτεχνικά. Ακολουθώντας εξ αρχής μια παράδοξη αφήγηση, που δεν βασίστηκε σε διάλογους αλλά σε διάσπαρτες σκέψεις ανθρώπων, που μεταμορφωθήκαν στην σημαντική ουσία όλης της ταινίας. Η φιλοσοφική ανάγνωση της ταινίας είναι απαραίτητη, άμα θέλουμε να αγγίξουμε την ουσία της, μέσα από τη διαμάχη της ύπαρξης και μη, της πίστης και της λογικής, σε αυτά που φαίνονται αλλά και στα αόρατα που μας περιβάλλουν.

Ερωτήματα, που ο σκηνοθέτης φροντίζει να μην τα απαντάει (δίνει σαν μόνη διέξοδο την αγάπη) αλλά καλεί τον θεατή  να δώσει τις δικές του απαντήσεις. Η ίδια η ταινία αποτελεί ένα ισχυρό πομπό ενσυναίσθησης και εμείς καλούμαστε να συντονιστούμε. Απάντηση δεν θα δώσουν ούτε οι ιπτάμενοι άγγελοι που βλέπουν τον κόσμο από ψηλά, προέκταση του ίδιου του εαυτού μας, απλά καταδικασμένοι παρατηρητές της ανθρώπινης ύπαρξης.
Σε μια κινηματογραφική αφήγηση με χαμένη την αίσθηση του χρόνου, η ζωή και η αγάπη είναι η μοναδική πραγματικότητα. Ο σκηνοθέτης καλεί του πρωταγωνιστές να δουν τα χρώματα, να γευτούν, να νιώσουν. Οι αισθήσεις είναι το μόνο που βγάζουν νόημα για τον Wenders και έτσι μας καλεί να συμμετέχουμε στην ταινία του.

Wenders Βιο

Ο Ernst Wilhelm "Wim" Wenders, όπως ε