Κάποιος να με κοιτάζει

Αυτό είναι κατά κανόνα το αίτημα του προσώπου που ζητά να φωτογραφηθεί. Στρέφει τα μάτια του στον φωτογραφικό φακό προσβλέποντας σε μια μελλοντική ματιά που θα στραφεί πάνω του

Κάποιος να με κοιτάζει...αποσπάσμα από το κείμενο του Κωστή Αντωνιάδη, "κάποιος να με κοιτάζει", photosygyria 2000, πρόλογος της εκθέσεως από το βιβλίο "Η Ελληνική Φωτογραφία"

α) «Κάποιος να με κοιτάζει»,  αυτό είναι κατά κανόνα το αίτημα του προσώπου που ζητά να φωτογραφηθεί. Στρέφει τα μάτια του στον φωτογραφικό φακό προσβλέποντας σε μια μελλοντική ματιά που θα στραφεί πάνω του. Καταθέτει το βλέμμα του, με την προσμονή ενός άλλου βλέμματος που θα διαπεράσει την επιφάνεια του φωτογραφικού χαρτιού και, ακολουθώντας την αντίστροφη πορεία, θα συναντήσει το δικό του.

Ο θεατής του τις περισσότερες φορές διακατέχεται από την ίδια επιθυμία. Επιθυμεί ένα βλέμμα που θα στραφεί πάνω του, κάποιον να τον κοιτάζει αλλά και κάποιον να κοιτάζει. Η επιθυμία εκμηδενίζει τη χρονική απόσταση που χωρίζει τα δύο βλέμματα. Ο ενεστώτας χρόνος αποκαθίσταται και το «τώρα» της φωτογραφίας, που είναι ο χρόνος της ανάγνωσής της, γεννά τη φαντασίωση μιας πραγματικής οπτικής επαφής. Η φαντασίωση αυτή είναι σήμερα περισσότερο θεμιτή από ποτέ. Τα ηλεκτρονικά μέσα, οι τηλεπικοινωνίες, το διαδίκτυο, τα μέσα ενημέρωσης, έχουν εξοικειώσει τον θεατή με την έννοια της εικονικότητας: η απόσταση και ο χρόνος, χάνοντας τις φυσικές τους διαστάσεις, έχουν διαμορφώσει μια διαφορετική αντίληψη τόσο για την επικοινωνία όσο και για τον τρόπο με τον οποίο βιώνει κανείς την πραγματικότητα.

 

Η μεσολάβηση του φωτογράφου σε αυτή την εικονική διασταύρωση των βλεμμάτων είναι καταλυτική. Πίσω από τη φωτογραφική μηχανή σκηνοθετεί τον χώρο της συνάντησης των βλεμμάτων, διαμορφώνει τις συνθήκες ανταλλαγής τους. Η μεσολάβησή του ορισμένες φορές είναι αδιόρατη καθώς ο ίδιος, ως δημιουργός της φωτογραφικής εικόνας, υποχωρεί διακριτικά επιτρέποντας στο βλέμμα του φωτογραφιζόμενου να τον προσπεράσει. Η φωτογραφική εικόνα γίνεται τότε ένας ιδανικός τόπος συνάντησης των βλεμμάτων.

Η συνθήκη αυτή εκπληρώνεται με τον καλύτερο τρόπο στα Πορτρέτα (1994-96) του Γιάννη Μαραπά. Τα πρόσωπα που φωτογραφίζει είναι σαν να στέκονται μπροστά σε έναν καθρέφτη όπου τη θέση του ειδώλου τους κατέχει ο θεατής.

 Ktrina Ligthow 

Οι φωτογραφίες της Κατρίνα Λίθγκοου από τη σειρά Γυμνά πορτρέτα φανερώνουν αντίθετα μια ιδιαίτερα προσωπική σχέση ανάμεσα στη φωτογράφο και τα πρόσωπα που φωτογραφίζει: γυναίκες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης τους, με τα παιδιά στην αγκαλιά, στα δωμάτιά τους, στους κήπους, συντροφιά με τις αδελφές και τις φίλες τους. Είναι γυμνές και δέχονται το γεγονός της φωτογράφισής τους χωρίς αιδώ, με φυσικότητα, σαν να εξαφανίστηκαν τα ρούχα από πάνω τους τη στιγμή ακριβώς της φωτογράφισης. Αυτές οι παράδοξες εικόνες των ντυμένων προσώπων και των γυμνών σωμάτων αδρανοποιούν την ηδονοβλεπτική παρατήρηση και νομιμοποιούν την παρουσία του θεατή στον ιδιωτικό χώρο αυτών των γυναικών.

Katrina Ligthow

 

β) Όταν ο φωτογράφος αυτοφωτογραφίζεται, στέκεται απέναντι στον φακό της μηχανής και ποζάρει. Ταυτόχρονα όμως κοιτάζει, υποθετικά βέβαια, τον εαυτό του από τη θέση του φωτογράφου πίσω από τη μηχανή. Είναι έτσι σαν να βρίσκεται ταυτόχρονα σε δύο σημεία του χώρου, σε μια κατάσταση ανάλογη με αυτήν που βρίσκεται κάποιος όταν στέκεται μπροστά σε έναν καθρέφτη. Αλλάζει στάση στο σώμα του, γυρνά το κεφάλι του, σηκώνει το χέρι του και η νοερή εικόνα του εαυτού του επαναλαμβάνει με απόλυτο συγχρονισμό τις κινήσεις του, όπως θα έκανε το είδωλο του μέσα από τον καθρέφτη. Τη στιγμή όμως της φωτογράφισης, το σώμα αποχωρίζεται από το είδωλο του.

Stanley Kubrick

 

Περισσότερα εδώ στο www.aspomavro.net

Masters of Photography: Édouard Boubat

Κείμενο Χρήστος Κοψαχείλης

Πρόσφατα Άρθρα

News (28 Νοε 2023)

Το Σάββατο 2 Δεκεμβρίου στις 18.00 η Φωτογραφική Λέσχη Σαλαμίνας "ΦΩΤΟΜΕΤΡΗΣΗ" φιλοξενεί τον Κωνσταντίνο Καριεντίδη στη Λαογραφική Στέγη Σαλαμίνας (Πολυχρόνη Λεμπέση 32, Σαλαμίνα) ο οποίος θα...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (27 Νοε 2023)

Στην Gallery 7 θα παρουσιαστεί η έκθεση φωτογραφίας "The Winged Victory of Samothrace and the Universe", με της Αμαλίας Σωτηροπούλου. Μετά τις Καρυάτιδες και τις Σειρήνες, μια ακόμη...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (27 Νοε 2023)

H γκαλερί BLENDER παρουσιάζει την ατομική έκθεση του Θεόδωρου Βρανά με τίτλο ABSORBED (Damn, I miss snowboarding). Πρόκειται για μια νέα σειρά φωτογραφικών έργων μέσα από τα οποία ο καλλιτέχνης...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (27 Νοε 2023)

Το ταξίδι του φωτογραφικού βιβλίου "Πιερίας αφήγημα" συνεχίζει τη διαδρομή του. Αυτή τη φορά μέσα από την ατομική έκθεση φωτογραφίας της Μένης Σεϊρίδου, με τίτλο "Εύφορη γη", η οποία αποτέλεσε...

News (27 Νοε 2023)

Ο Σύνδεσμος Ελλήνων Κατασκευαστών, Αντιπροσώπων & Εμπόρων Φωτογραφικών Ειδών & Συστημάτων Εικόνας (ΣΕΚΑΦ) ανακοινώνει τη διοργάνωση ROADSHOW - ΕΚΘΕΣΗ ΚΑΙ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ στη ΛΑΡΙΣΑ την ΚΥΡΙΑΚΗ...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (24 Νοε 2023)

Η Φωτογραφική Λέσχη Ελευσίνας διοργανώνει από τις 9 Δεκεμβρίου έως τις 17 Δεκεμβρίου τις πολυθεματικές δράσεις «ΗΜΕΡΕΣ ΜΕ ΤΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΕΥΣΙΝΑ» στο Παλαιό Δημαρχείο Ελευσίνας. Η φετινή...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (24 Νοε 2023)

 Ο Ορίζοντας γεγονότων σας προσκαλεί σε μία πειραματική έκθεση - διάδραση πάνω στην έννοια του "Πορτραίτου που ζωντανεύει". Οι συμμετέχοντες καλλιτέχνες  παρουσιάζουν/εκθέτουν από ένα πορτρέτο...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (23 Νοε 2023)

Eγκαινιάζεται την Τετάρτη 6 Δεκεμβρίου στο βιβλιοπωλείο «Φωταγωγός» η ατομική έκθεση της βραβευμένης φωτογράφου και δημοσιογράφου Αντιγόνης Σολομωνίδου-Δρουσιώτου από τη Λεμεσό της Κύπρου με τίτλο...

Book Reviews (22 Νοε 2023)

Ο Εκδοτικός οίκος University Studio Press παρουσιάζει το φωτογραφικό λεύκωμα "Ουδέτερη Ζώνη | Neutral Zone", του Γιάννη Παντελίδη, την Παρασκευή 24 Νοεμβρίου στο καφέ "Φίλιον" (Σκουφά...

Εκθέσεις Φωτογραφίας (22 Νοε 2023)

Thessaloniki PhotoBiennale 2023: Εκδήλωση λόγου στο πλαίσιο της έκθεσης «Η φωτογραφική οδύσσεια της οικογένειας Dildilian»Ιστορίες ανθρώπων θα «ακουστούν» και θα αποτυπωθούν φωτογραφικά στην...

News (22 Νοε 2023)

Το Athens Photo World, με την οικονομική υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, οργανώνει για πέμπτη...

News (21 Νοε 2023)

Ο Φώτης Καγγελάρης, Διδάκτωρ Ψυχοπαθολογίας Πανεπιστημίου Παρισιού, Διδάσκων στο Τμήμα Φωτογραφίας στο ΠΑ.ΔΑ, Συγγραφέας, προσκεκλημένος του εργαστηρίου «Η ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΦΩΤΟΡΕΠΟΡΤΑΖ ΤΗ ΣΤΙΓΜΗ ΤΩΝ...