Κάποιος να με κοιτάζει

Αυτό είναι κατά κανόνα το αίτημα του προσώπου που ζητά να φωτογραφηθεί. Στρέφει τα μάτια του στον φωτογραφικό φακό προσβλέποντας σε μια μελλοντική ματιά που θα στραφεί πάνω του

Κάποιος να με κοιτάζει...αποσπάσμα από το κείμενο του Κωστή Αντωνιάδη, "κάποιος να με κοιτάζει", photosygyria 2000, πρόλογος της εκθέσεως από το βιβλίο "Η Ελληνική Φωτογραφία"

α) «Κάποιος να με κοιτάζει»,  αυτό είναι κατά κανόνα το αίτημα του προσώπου που ζητά να φωτογραφηθεί. Στρέφει τα μάτια του στον φωτογραφικό φακό προσβλέποντας σε μια μελλοντική ματιά που θα στραφεί πάνω του. Καταθέτει το βλέμμα του, με την προσμονή ενός άλλου βλέμματος που θα διαπεράσει την επιφάνεια του φωτογραφικού χαρτιού και, ακολουθώντας την αντίστροφη πορεία, θα συναντήσει το δικό του.

Ο θεατής του τις περισσότερες φορές διακατέχεται από την ίδια επιθυμία. Επιθυμεί ένα βλέμμα που θα στραφεί πάνω του, κάποιον να τον κοιτάζει αλλά και κάποιον να κοιτάζει. Η επιθυμία εκμηδενίζει τη χρονική απόσταση που χωρίζει τα δύο βλέμματα. Ο ενεστώτας χρόνος αποκαθίσταται και το «τώρα» της φωτογραφίας, που είναι ο χρόνος της ανάγνωσής της, γεννά τη φαντασίωση μιας πραγματικής οπτικής επαφής. Η φαντασίωση αυτή είναι σήμερα περισσότερο θεμιτή από ποτέ. Τα ηλεκτρονικά μέσα, οι τηλεπικοινωνίες, το διαδίκτυο, τα μέσα ενημέρωσης, έχουν εξοικειώσει τον θεατή με την έννοια της εικονικότητας: η απόσταση και ο χρόνος, χάνοντας τις φυσικές τους διαστάσεις, έχουν διαμορφώσει μια διαφορετική αντίληψη τόσο για την επικοινωνία όσο και για τον τρόπο με τον οποίο βιώνει κανείς την πραγματικότητα.

 

Η μεσολάβηση του φωτογράφου σε αυτή την εικονική διασταύρωση των βλεμμάτων είναι καταλυτική. Πίσω από τη φωτογραφική μηχανή σκηνοθετεί τον χώρο της συνάντησης των βλεμμάτων, διαμορφώνει τις συνθήκες ανταλλαγής τους. Η μεσολάβησή του ορισμένες φορές είναι αδιόρατη καθώς ο ίδιος, ως δημιουργός της φωτογραφικής εικόνας, υποχωρεί διακριτικά επιτρέποντας στο βλέμμα του φωτογραφιζόμενου να τον προσπεράσει. Η φωτογραφική εικόνα γίνεται τότε ένας ιδανικός τόπος συνάντησης των βλεμμάτων.

Η συνθήκη αυτή εκπληρώνεται με τον καλύτερο τρόπο στα Πορτρέτα (1994-96) του Γιάννη Μαραπά. Τα πρόσωπα που φωτογραφίζει είναι σαν να στέκονται μπροστά σε έναν καθρέφτη όπου τη θέση του ειδώλου τους κατέχει ο θεατής.

 Ktrina Ligthow 

Οι φωτογραφίες της Κατρίνα Λίθγκοου από τη σειρά Γυμνά πορτρέτα φανερώνουν αντίθετα μια ιδιαίτερα προσωπική σχέση ανάμεσα στη φωτογράφο και τα πρόσωπα που φωτογραφίζει: γυναίκες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης τους, με τα παιδιά στην αγκαλιά, στα δωμάτιά τους, στους κήπους, συντροφιά με τις αδελφές και τις φίλες τους. Είναι γυμνές και δέχονται το γεγονός της φωτογράφισής τους χωρίς αιδώ, με φυσικότητα, σαν να εξαφανίστηκαν τα ρούχα από πάνω τους τη στιγμή ακριβώς της φωτογράφισης. Αυτές οι παράδοξες εικόνες των ντυμένων προσώπων και των γυμνών σωμάτων αδρανοποιούν την ηδονοβλεπτική παρατήρηση και νομιμοποιούν την παρουσία του θεατή στον ιδιωτικό χώρο αυτών των γυναικών.

Katrina Ligthow

 

β) Όταν ο φωτογράφος αυτοφωτογραφίζεται, στέκεται απέναντι στον φακό της μηχανής και ποζάρει. Ταυτόχρονα όμως κοιτάζει, υποθετικά βέβαια, τον εαυτό του από τη θέση του φωτογράφου πίσω από τη μηχανή. Είναι έτσι σαν να βρίσκεται ταυτόχρονα σε δύο σημεία του χώρου, σε μια κατάσταση ανάλογη με αυτήν που βρίσκεται κάποιος όταν στέκεται μπροστά σε έναν καθρέφτη. Αλλάζει στάση στο σώμα του, γυρνά το κεφάλι του, σηκώνει το χέρι του και η νοερή εικόνα του εαυτού του επαναλαμβάνει με απόλυτο συγχρονισμό τις κινήσεις του, όπως θα έκανε το είδωλο του μέσα από τον καθρέφτη. Τη στιγμή όμως της φωτογράφισης, το σώμα αποχωρίζεται από το είδωλο του.

Stanley Kubrick

 

Περισσότερα εδώ στο www.aspomavro.net

Πρόσφατα Άρθρα

Book Reviews (26 Μάι 2023)

Έναν διάλογο φωτογραφίας και κειμενικού σχολιασμού συνιστά το νέο συνεργατικό τρόπον τινά βιβλίο του φωτογράφου Βασίλη Κολτούκη και του θεατρικού συγγραφέα, ποιητή και διηγηματογράφου Γιώργου...

Exodus (26 Μάι 2023)

Μία έκθεση φωτογραφίας εγκαινιάζεται στις 9 Ιουνίου από τον Βασίλη Κωνσταντίνου στη γκαλερί Μελάνυθρος με θέμα τον Έρωτα και τον Θάνατο. Στο βιβλίο του «Πέρα από την αρχή της...

News (25 Μάι 2023)

Ίσως η πιο έντονη ανησυχία των περισσότερων φωτογράφων σήμερα έχει να κάνει με το «πώς» θα αναπτύξουν την προσωπική τους φωνή στη φωτογραφία. Πιστεύω ότι δεν υπάρχουν εύκολες απαντήσεις. Με τη...

Exodus (25 Μάι 2023)

Η Ελληνική Φωτογραφική Εταιρεία Ηρακλείου διοργανώνει εκδήλωση με τίτλο : "Τα πρόσωπα του πολέμου μέσα από το αρχείο του Lidio Cipriani Κρήτη 1942" με ομιλητή τον ιστορικό -...

Agora (24 Μάι 2023)

Επωφεληθείτε από το “SUMMER CASHBACK” της ΝΙΚΟΝ με άμεση επιστροφή χρημάτων έως €900 ,για αγορά συγκεκριμένων μηχανών Mirrorless & D-SLR, φακών της σειράς Ζ & F-Mount, καθώς και...

Exodus (23 Μάι 2023)

Ο Φωτογραφικός Όμιλος Καβάλας διοργανώνει κάθε χρόνο από τον Οκτώβριο έως τον Μάιο ένα εισαγωγικό σεμινάριο καλλιτεχνικής Φωτογραφίας που απευθύνεται σε νέους φωτογράφους, με λίγη ή καθόλου...

Exodus (23 Μάι 2023)

 Στην Πετρούπολη, την ετήσια έκθεσή του θα πραγματοποιήσει το Τμήμα Φωτογραφίας του Δήμου, από τις 26 έως τις 31 Μαΐου, παρουσιάζοντας την αξιόλογη δουλειά των μαθητών του. Οι μαθητές του...

Exodus (23 Μάι 2023)

Την πρώτη της ατομική έκθεση με τίτλο «Do you love the color of the sky?» παρουσιάζει από την Παρασκευή 26 Μαΐου η Ζαρέμα Χαλίλοβα στο Κέντρο...

Book Reviews (23 Μάι 2023)

Η μοναδική στην χώρα, καταλογογράφηση που δημοσιεύεται εδώ, ελληνικών αλλά και ξενόγλωσσων εντύπων φωτογραφίας (εγκυκλοπαιδικά, εγχειρίδια, λευκώματα, δοκίμια, λογοτεχνικά κείμενα, κατάλογοι,...

Exodus (23 Μάι 2023)

Η Αγιορειτική Εστία σε συνεργασία με το τμήμα Τέχνης και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Princeton, παρουσιάζουν από κοινού και για πρώτη φορά στην Ελλάδα την έκθεση με ιστορικές φωτογραφίες από την...

News (22 Μάι 2023)

Tο νέο workshop θα πραγματοποιηθεί στον Εθνικό δρυμό Οίτης απο 16 έως 18 Ιουνίου 2022 σε συνεργασία με το Κακογιάννειο Αστεροσκοπείο Ύπατης. Κατά τη διάρκεια του σεμιναρίου θα έχουμε την ευκαιρία...

Exodus (22 Μάι 2023)

Το βιώνουμε έντονα στην εποχή μας: Η τέχνη έχοντας χάσει τη μεταφυσική της άλω γίνεται ή εξυπνακίστικη, ή μελαγχολικά διακοσμητική. Αφού δεν μπορεί να μιλήσει για τον κόσμο, να αναλάβει την ευθύνη...